ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑ


ΓΙΑΤΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΛΟΓΟΣ



Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2011

"Ψήγματα ευτυχίας"




Ένας φίλος είπε κάποτε πως ζωή είναι ψήγματα ευτυχίας και τίποτα περισσότερο! Μόνο όταν τα βιώνουμε ζούμε! Τις άλλες στιγμές απλώς επιβιώνουμε....Τελειώνοντας το 2011, τρία τέτοια! Μία επίσκεψη  στην "πολύχρυσο",  μία πολυαγαπημένη πόλη και μία κουβέντα με έναν  σπουδαίο φίλος! 

Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011

Bob Marley - Christmas Reggae


Ένα επίκαιρο τραγούδι αφιερωμένο σε έναν εκλεκτό άνθρωπο, που ξέρει να αγαπά τους συνανθρώπους και να ενσταλάζει στη ψυχή τους γαλήνη και χαμόγελα! Τον ευχαριστούμε πολύ! (και για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, το είδαμε " -και μας άρεσε, γιαυτό και το αφιερώνουμε - στη σελίδα  "Η θεολογία μεσοπέλαγα". του αγαπημένου φίλου Ανδρέα Αργυρόπουλου. Ανδρέα Χρόνια Πολλά!)

Αντώνης Λιάκος: Η Ιστορία και το Νέο Σχολείο

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Αντώνη Λιάκου, δημοσιευμένο στο ΒΗΜΑ για την Ιστορία  που πολύ αγαπάμε! Ας διαβάσουμε τις σπουδαίες σκέψεις και ας προβληματιστούμε! Πατήστε εδώ για να το δείτε! (με τη ευκαιρία: την Πέμπτη 19/1/2011 στο 14ο Γυμνάσιο Λάρισας γίνεται ημερίδα με θέμα "Διδάσκοντας Ιστορία με διαδραστικό πίνακα"! Ελάτε όλες/οι! Θα έχει ενδιαφέρον -λέτε; Μπορεί!)

Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

Ψηφιακά βιβλία Θρησκευτικών


Τα βιβλία θρησκευτικών της Β΄Γυμνασίου και της Α΄Λυκείου στην ηλεκτρονική τους μορφή, στα πλαίσια του Ψηφιακού Σχολείου, είναι εμπλουτισμένα με αρκετό υλικό. Για να  δείτε το βιβλίο της Β΄Γυμνασίου πατήστε εδώ  και της Α΄Λυκείου εδώ (Σημείωση: Δε χωράει αμφιβολία πως το ηλεκτρονικό υλικό αναβαθμίζει ένα διδακτικό εγχειρίδιο. Αρκεί όμως μόνο αυτό; )

Ο Πρωτομάρτυρας Στέφανος


Απόσπασμα από το βιβλίο "Η ΠΡΩΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΙΜΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ", Λάρισα 2007, σσ. 49-51
Αφιερωμένο στο φίλο και συνάδελφο Στέφανο που βρίσκεται στην Καστοριά και σε έναν αγαπημένο μαθητή. Με πολλές ευχές και στους δύο!


Η απολογία του Στέφανου[1]  μπροστά στα μέλη του Συνεδρίου, δίνει την ευκαιρία για να γίνουν γνωστές και άλλες πτυχές της διδασκαλίας της χριστιανικής κοινότητας των Ιεροσολύμων. Βέβαια στο λόγο του δεν υπάρχουν χριστολογικά στοιχεία, τουλάχιστο με τη ένταση που δίνονται στις ομιλίες του Πέτρου. Υπάρχει όμως η ερμηνεία του Νόμου και των Προφητών, που φανερώνει ότι ο αρχέγονος χριστιανισμός της Ιερουσαλήμ, πίστευε, ότι στο πρόσωπο του Ιησού εκπληρωνόταν οι μεσσιανικές προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης.
Η απολογία του πρωτομάρτυρα θυμίζει όψεις του προφητικού κηρύγματος του Ιεζεκιήλ. Ο προφήτης της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας, θέλοντας να ερμηνεύσει τους λόγους για τους οποίους οι Ιουδαίοι οδηγήθηκαν στην εβδομηντάχρονη σκλαβιά, ανακεφαλαιώνει την ιστορία του λαού, δείχνοντας έτσι ότι ο Θεός πάντα φρόντιζε γι’ αυτόν, σε αντίθεση με το λαό που τον εγκατέλειπε και ακολουθούσε ψεύτικα είδωλα.
Ο Στέφανος λοιπόν αρχίζει την ανακεφαλαίωση της ιστορίας με τις περιπέτειες του προπάτορα Αβράαμ[2] Συνεχίζει κατόπιν με την ιστορία του Ιωσήφ, που πουλήθηκε στην Αίγυπτο, έγινε όμως κατόπιν αξιωματούχος του Φαραώ  και κάλεσε κοντά του την οικογένειά του από τη Χαναάν.
Εκθέτει κατόπιν τις περιπέτειες του Μωυσή και τον αγώνα που έδωσε για την ελευθερία του λαού από τη σκλαβιά της Αιγύπτου.  Μιλάει για την αποστασία των πατέρων και την προσπάθεια να λατρεύσουν τα είδωλα. Και συνεχίζει με την δημιουργία του Ναού από το Σολομώντα, τονίζοντας όμως πως ο Θεός δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς.
Η ανακεφαλαίωση εδώ κόβεται απότομα. Το κείμενο των Πράξεων δείχνει το Στέφανο ξαφνικά να αρχίζει να ελέγχει τα μέλη του Συνεδρίου και να τους κατηγορεί ως σκληροτράχηλους που πάντοτε αντιστέκονταν στο Άγιο Πνεύμα, όπως και οι πατέρες τους, που καταδίωκαν και σκότωναν τους προφήτες που κήρυτταν τον ερχομό του Μεσσία, που οι ακροατές του τον πρόδωσαν και τον σκότωσαν.
Να υποτεθεί πως δεν περιλαμβάνονται όλα τα αποσπάσματα του λόγου του, γιατί δεν τα είχε διασώσει η παράδοση που χρησιμοποίησε ο Λουκάς ή ο εκδότης των Πραξεων, δεν τα χρησιμοποίησε για λόγους οικονομίας, θεωρώντας πως δεν προσθέτουν τίποτα καινούριο; Πάντως η ανακεφαλαίωση της ιστορίας του περιούσιου λαού, μέχρι το σημείο που διακόπηκε, δε φανέρωνε την κατοπινή σκληρή επίθεση του Στέφανου κατά των αρχόντων  (και όχι μόνο) του ιουδαϊσμού. Το ίδιο συμπεραίνει και αυτός που θα διάβαζε την προσφώνηση της απολογία του (« αδελφοί και πατέρες ακούσατε»).
Τα τελευταία λόγια του μπροστά στο Συνέδριο, για την παραλαβή του Νόμου και την μη τήρησή του από τους Ιουδαίους, δείχνουν έναν Στέφανο αμέτοχο με το παρελθόν του λαού. Είναι δύσκολο να ερμηνευτεί αυτή η στάση του, τη στιγμή που είναι γνωστή η αντίληψη του ιουδαϊσμού για τη «συλλογική ευθύνη» όλων απέναντι στο Θεό[3]. Μία τολμηρή υπόθεση θα ήταν πως το κάνει αυτό, επειδή  δεν προερχόταν από την ομάδα των ελληνιστών ιουδαίων, δεν είχε δηλ. ιουδαϊκή καταγωγή, αλλά από τους προσήλυτους; Σε αυτή την περίπτωση θα ήταν από τους πρώτους εθνικούς που θα είχε ασπαστεί το χριστιανισμό, αφού προηγουμένως είχε γίνει οπαδός του ιουδαϊσμού.
Πάντως ανεξάρτητα από τα παραπάνω, το συμπέρασμα που βγαίνει από τους λόγους του, είναι πως οι επαγγελίες της Παλαιάς Διαθήκης πραγματοποιήθηκαν στο πρόσωπο του Ιησού, που οι ακροατές του Στέφανου τον σκότωσαν, όπως είχαν κάνει και οι πρόγονοί τους με τους προφήτες που είχαν μιλήσει γι’ αυτόν. Επομένως για μία ακόμη φορά η χριστιανική κοινότητα διεκδικεί για τον εαυτό της τη μοναδικότητα της θρησκευτικής αυθεντίας, μιας και αυτή αναγνωρίζει και δέχεται τον Ιησού, ως Μεσσία, κάτι που δε συμβαίνει με τον ιουδαϊσμό.













[1] Πρ. 7,2 κ.ε.
[2] Πρ. 7, 1-52
[3] Βλ. και την παροιμία: «Oƒ patšrej œfagon Ômfaka, kaˆ oƒ ÑdÒntej tîn tšknwn ™gomf…asan» (Ιεζεκ. 18,2) που φανερώνει την αντίληψη, που καταπολεμήθηκε όμως από τον προφητικό λόγο, για  συλλογική ευθύνη του ιουδαϊκού λαού έναντι του Θεού

Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2011

"Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο..."

Βεβαίως ο τίτλος από το έργο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ είναι γνωστός! Φυσικά τα χιόνια εδώ στις φωτό δεν είναι από το Κιλιμάντζαρο, αλλά από ιδανικές/ αγαπησιάρικες περιοχές. Εκεί που τα θαύματα συναντιούνται με ιστορίες αλλόκοτες που σε κάνουν να ανατριχιάσεις ή να ευθυμήσεις! Που σου φέρνουν  στο νου αγαπημένα πρόσωπα  και περιπέτειες που δε θα ξεχαστούν ποτέ! Καλά Χριστούγεννα αγαπημένες φίλες και αγαπημένοι  φίλοι!






















Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2011

Το ιστορικό πλαίσιο της Γέννησης του Χριστού

Από το πρώτο τεύχος του ΤΑΛΑΝΤΟΥ (κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση)






Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011

Το 14ο Γυμνάσιο Λάρισας στο νομό Ημαθίας


Ο νομός Ημαθίας είναι ένας υπέροχος νομός με μεγάλη ιστορία. Στα πλαίσια των εκπαιδευτικών επισκέψεων οι μαθητές του 14ου Γυμνασίου Λάρισας είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν τη Βεργίνα, να δουν τη νεκρόπολη των Αιγών, και να αφουγκραστούν στη Βέροια τα βήματα του Παύλου, του Αποστόλου των Εθνών!









Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2011

"Αργοναύτες στην έρημο. Μία στρουκτουραλιστική ανάλυση της Βίβλου"

Argonauts of the DesertΈνα βιβλίο με ενδιαφέρον! Ο Philippe Wajdenbaum χρησιμοποιώντας τη στρουκτουραλιστική μέθοδο του μεγάλου  Claude Lévi-Strauss προσπαθεί να αναδείξει ελληνικές επιρροές στη Βίβλο. Για να δείτε περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ (Πολύ μας άρεσε ο τίτλος! Μας θύμισε τον τίτλο του βιβλίου του πατέρα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Bronislaw Malinowski Argonauts of the Western Pacific [1922])

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Αντώνης Λιάκος, Αποκάλυψη, Ουτοπία και Ιστορία

Δε χωράει αμφιβολία πως ο Αντώνης Λιάκος είναι από τους πλέον επιφανείς σύγχρονους ιστορικούς μας. Αναζητείστε οπωσδήποτε άρθρα του στο διαδίκτυο! Δε σας κρύβω πως το τελευταίο του βιβλίο " Αποκάλυψη, Ουτοπία και Ιστορία" (Πόλις 2011) το θεωρώ από τα σημαντικότερα και ουσιαστικότερα διαβάσματα που έχω κάνει! Επισκεφτείτε τη σελίδα του πατώντας εδώ και δείτε τον πρόλογο και τα περιεχόμενα του βιβλίου! Είμαι σίγουρος πως θα ενθουσιαστείτε!


Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011

Δημοσιεύσεις που αφορούν την εκδήλωση για το Μάθημα των Θρησκευτικών (Λάρισα 8-8-2011)

Διαβάστε αγαπητοί φίλοι για την  εκδήλωση της Λάρισας στις τοποθεσίες:

http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/2011/12/blog-post_10.html

και

http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=7725 !

Με πολλές-πολλές- πολλές  ευχαριστίες σε όλους!

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2011

"Εξ αφορμής εξαρτησιογόνων ερεθισμάτων"

Στο εξαιρετικότατο ιστολόγιο "ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, ΕΥΣΕΒΗ ΠΑΘΗ/ΑΔΙΑΒΛΗΤΟΙ ΠΟΘΟΙ" του εκλεκτού συναδέλφου κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλου είδαμε την ανάρτηση "Εξ αφορμής εξαρτησιογόνων ερεθισμάτων" του Γέροντος Χαλκηδόνος Αθανασίου. Πολύ  μας άρεσε! Τη συστήνουμε εκθύμως! Για να τη δείτε (κάνετέ το οπωσδήποτε!) πατήστε εδώ (και η εικόνα προέρχεται από την ανάρτηση). 

Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2011

Υποδιευθυντές....


Στη συνέχεια αναδημοσιεύουμε από τη σημερινή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Λάρισας επιστολή που αφορά την επιλογή του δεύτερου Υποδιευθυντή στο 14ο Γυμνάσιο Λάρισας

Με αφορμή τη σχετική συζήτηση για την επιλογή Υποδιευθυντών στο 14ο Γυμνάσιο Λάρισας νομίζω πως είναι χρήσιμο να ειπωθούν κάποια πράγματα ως συμβολή στον καλόπιστο προβληματισμό των ημερών.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Ν. 3848/10, άρθρο 23,  το ΠΥΣΔΕ ελέγχει τις προϋποθέσεις και τη νομιμότητα της διαδικασίας διαμόρφωσης της πρότασης του Συλλόγου Διδασκόντων για την επιλογή Υποδιευθυντών. Επομένως τα μέλη του ΠΥΣΔΕ θα αποφασίσουν (ή ως πλειοψηφία ή ομόφωνα) αν η πρόταση είναι επαρκώς αιτιολογημένη ή όχι.
Μελετώντας με πολύ προσοχή το Ν. 3848/10 διαπίστωσα πως πουθενά δεν κάνει λόγο για συγκριτική αξιολόγηση των προσόντων των υποψήφιων Υποδιευθυντών. Αντίθετα με σαφήνεια ορίζονται τα εξής (άρθρο 23, παρ. 1): «Ο σύλλογος των διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας και Σ.Ε.Κ. ….συντάσσει αιτιολογημένη πρόταση επιλογής υποδιευθυντή της σχολικής μονάδας …με βάση τα κριτήρια του άρθρου 15».Ως κριτήρια δε (για τα οποία δεν υπάρχει συγκεκριμένη μοριοδότηση) στο άρθρο 15 ορίζονται: «η προσωπικότητα και η γενική συγκρότηση του υποψηφίου και, κυρίως, η ικανότητα του υποψηφίου να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να επιλύει προβλήματα (διδακτικά, διοικητικά, οργανωτικά, λειτουργικά κ.λπ.), να δημιουργεί κατάλληλο παιδαγωγικό περιβάλλον και να εμπνέει τους εκπαιδευτικούς στην άσκηση των καθηκόντων τους. Βασικό κριτήριο είναι η γνώση του αντικειμένου του προς άσκηση έργου, η οποία συνάγεται από: α) την επιστημονική – παιδαγωγική συγκρότηση του υποψηφίου και κυρίως το επίπεδο των σπουδών και γενικότερα τις σπουδές του, την ύπαρξη σπουδών ή επιμορφώσεων στην οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης και την πιστοποιημένη γνώση ξένων γλωσσών και Τ.Π.Ε. και β) την υπηρεσιακή κατάσταση και τη διοικητική εμπειρία, όπως προκύπτει από τη συνολική εκπαιδευτική υπηρεσία του υποψηφίου αλλά και την προϋπηρεσία σε άσκηση διοικητικού έργου ή την άσκηση καθηκόντων μέντορα». Πρόκειται επομένως για ένα αρκετά ευρύ φάσμα  προσόντων, τα οποία οφείλει να λάβει υπόψη του ο Σύλλογος Διδασκόντων. Σε κάθε όμως περίπτωση αρμόδιο να αποφασίσει για τη νομιμότητα της διαδικασίας είναι το ΠΥΣΔΕ (είτε ως πλειοψηφία ή ομόφωνα).
Τελειώνοντας να τονιστεί πως ο Σύλλογος του 14ου Γυμνασίου Λάρισας είναι απόλυτα ενωμένος και αφοσιωμένος στα παιδαγωγικά του καθήκοντα. Ο  ρόλος δε του Διευθυντή του Σχολείου, στην προκειμένη περίπτωση,  είναι να διαφυλάττει αυτή την ενότητα του Συλλόγου,  ώστε να επιτυγχάνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ο στόχος της παιδείας που είναι η παροχή των διδακτικών αγαθών και των αξιών στους νέους ανθρώπους.
Νίκος Παύλου

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

Βίβλος και αρχαιολογικές ανασκαφές

Επειδή οι αρχαιολογικές ανασκαφές που σχετίζονται (ή δείχνουν να σχετίζονται) με το βιβλικό κείμενο έχουν πάντα ενδιαφέρον πατήστε εδώ για μία καλή ενημέρωση.

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

Οι προοπτικές του θρησκευτικού μαθήματος σήμερα



Η κατανόηση του ανθρώπου...

Λένε πως όλη η μαγεία της μουσικής βρίσκεται στην υποβολή που έχει. Η συγκεκριμένη σε οδηγεί σε αύρες παράξενες, σε ακρογιαλιές γεμάτες μυστήριο, σε βουνά αμώμων, στα οποία κυριαρχεί η κατανόηση του ανθρώπου! Η μελωδία του Timi Yuro αφιερωμένη σε εκλεκτούς φίλους!

Μία σύγχρονη ερμηνεία του βιβλίου των Ψαλμών





ΟΙ ΨΑΛΜΟΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ-
ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥΣ



Οι Ψαλμοί είναι 150 θρησκευτικά ποιήματα του βιβλικού Ισραήλ. Περιέχονται στο ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, και αποτελούσαν μέρος της λατρείας του Ναού των Ιεροσολύμων. Απαγγέλλονταν με τη βοήθεια ενός μουσικού οργάνου που ονομάζεται «Ψαλτήρι».  Στην εβραϊκή βίβλο ανήκουν στα «Αγιόγραφα» έργα, ενώ για τους χριστιανούς αποτελούν μέρος των «Ποιητικών- Διδακτικών» βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης.
Δε χρειάζεται να τονιστεί πως είναι  μία από τις βάσεις του δυτικού πολιτισμού. Οπότε ένα σύστημα παιδείας που ενδιαφέρεται να δημιουργήσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες θα πρέπει να φροντίσει για τη γνώση τους από το σύγχρονο άνθρωπο με τον ίδιο τρόπο που θα το κάνει για τα Ομηρικά έπη ή για την «Αινειάδα» του Βιργίλιου. Οι Ψαλμοί δηλαδή, αποτελώντας, εκτός από θρησκευτικό μνημείο και πολιτισμικό αγαθό, συμβάλλουν στην ερμηνεία και στην κατανόηση πρακτικών που είναι κοινή ευρωπαϊκή κληρονομιά. Αυτό σημαίνει πως είναι απαραίτητη η διδασκαλία τους  από τα εκπαιδευτικά συστήματα των σύγχρονων ευρωπαϊκών κοινωνιών.
Σημαντική συμβολή στην ερμηνεία των Ψαλμών αποτελεί το έργο του καθηγητή της Παλαιάς Διαθήκης στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ Δημήτρη Καϊμάκη «Σύντομο Υπόμνημα στους Ψαλμούς» που εκδόθηκε πρόσφατα (Μάιος 2010) από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Πρόκειται για μία καλαίσθητη έκδοση 476 σελίδων, που φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο βοήθημα για τον μελετητή του πρώτου μέρους της Αγίας Γραφής, αλλά και για κάθε συμπολίτη που ενδιαφέρεται να γνωρίσει ένα βασικό στοιχείο του δυτικού πολιτισμού, που αποτελεί, όπως τονίστηκε, τη βάση για πολλές εκδηλώσεις και του σημερινού ανθρώπου.
Ο συγγραφέας ως βάση της εργασίας του χρησιμοποιεί τη μετάφραση των Ο΄ (Εβδομήκοντα) και όχι το πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο. Εξηγεί την επιλογή του υπογραμμίζοντας πως  «τα ελληνικά του κειμένου αυτού είναι ιδιαίτερα και οι δυσκολίες που παρουσιάζονται όσον αφορά τη σωστή κατανόησή τους είναι πολλές. Μία μετάφραση από το εβραϊκό πρωτότυπο είναι σχετικά εύκολη, επειδή η βοήθεια που προσφέρει η πληθώρα των υπομνημάτων σ’ όλες τις γλώσσες είναι σημαντική. Για τη μετάφραση των Ο’ η βοήθεια περιορίζεται σ’ ελάχιστες προσπάθειες που έγιναν κυρίως προσφάτως». Σε κάθε Ψαλμό ακολουθεί την εξής πορεία: Κάθε σελίδα χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο επάνω, σε  παράλληλες στήλες, παρατίθεται το πρωτότυπο κείμενο της μετάφρασης των Ο΄ και δόκιμη νεοελληνική μετάφρασή του, ενώ στο κάτω, το οποίο για διευκόλυνση του αναγνώστη προσφέρεται σε γκρίζο χρώμα, βρίσκονται τα ερμηνευτικά σχόλια που είναι ουσιαστικά και βοηθούν στην κατανόηση του  περιεχομένου του Ψαλμού, στην επίλυση ερμηνευτικών, ιστορικών αποριών κ.α.  
Όπως πληροφορεί ο συγγραφέας στην εισαγωγή του έργου το ιερατείο τοποθέτησε επιγραφές στους Ψαλμούς που αναφέρονται σε παλαιές παραδόσεις και σχετίζονται με τη συγγραφή τους από σημαντικές προσωπικότητες. Η πιο σπουδαία από αυτές είναι ο βασιλιάς Δαβίδ, που θεωρήθηκε σπουδαίος ποιητής και του αποδόθηκαν 84 Ψαλμοί. Ταυτόχρονα, μας κάνει γνωστό ότι τα θρησκευτικά ποιήματα του βιβλικού Ισραήλ ανήκουν στα εξής λογοτεχνικά είδη: Ύμνοι ή ψαλμοί δοξολογίας, Δεήσεις και ευχαριστίες, Βασιλικοί ψαλμοί, Ψαλμοί για τη Σιών, Διδακτικοί ψαλμοί, Γιορταστικοί ψαλμοί και ψαλμοί-λειτουργίες.
Εκτός όμως από ένα ολοκληρωμένο κείμενο για τους Ψαλμούς ο Δημήτρης Καϊμάκης μας δίνει και μία πρόταση απόδοσης ενός δύσκολου έργου, της μετάφρασης των Ο΄,  που δημιουργήθηκε την ελληνιστική εποχή, στο σήμερα. Στο ειδικό κεφάλαιο του έργου λοιπόν που τιτλοφορείται «Μεταφράζοντας το κείμενο των Ο΄ στα Νέα Ελληνικά», αναφέρει τις παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα.
Το βιβλίο αποτελείται βασικά σε δύο μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει μία κατατοπιστική εισαγωγή στους Ψαλμούς, στοιχεία για τη σχέση λατρείας και ιστορίας και τη μεταφραστική πρόταση του συγγραφέα για το κείμενο των Ο΄. Ενώ στο δεύτερο γίνεται η ερμηνεία όλων των παλαιοδιαθηκικών Ψαλμών, οι οποίοι χωρίζονται, ανάλογα με το περιεχόμενό τους σε τέσσερα μέρη.
Τελειώνοντας να τονιστεί πως το «Σύντομο Υπόμνημα στους Ψαλμούς» είναι μία σύζευξη των σύγχρονων ερμηνευτικών αντιλήψεων με ένα κλασικό θρησκευτικό έργο, που είναι γνωστό και αγαπητό σε όλους. Είναι λοιπόν ένα σημαντικό εργαλείο για αυτόν που θέλει να κατανοήσει  μεγάλες δημιουργίες του ανθρώπινου πνεύματος με έναν σημερινό τρόπο παρουσίασης.

Νίκος Παύλου

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ


ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

(ΤΑΛΑΝΤΟ, τ. 8/1998 σσ. 10-12)

Νίκος Παύλου

Διαβάζοντας ο αναγνώστης το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο διαπιστώνει ότι ένα μεγάλο μέρος του καταλαμβάνουν τα θαύματα του Κυρίου. Αυτά αρχίζουν από το 1ο κεφάλαιο και συνεχίζονται μέχρι και το 11ο κεφάλαιο με τη ξήρανση της άκαρπης συκιάς για την οποία ακούγεται ο λόγος  «μηκέτι εκ σου εις τον αιώνα μηδείς καρπόν φάγοι » (11,14).
Με τα θαύματα ο Ιησούς ουσιαστικά παιδαγωγεί το λαό. Για να μεταδώσει το μήνυμα της Βασιλείας του Θεού , εκτός από το κήρυγμα και τις παραβολές που αποτελούν το θεωρητικό μέρος της διδασκαλίας Του, χρησιμοποιεί και τα θαύματα ως πρακτική εφαρμογή των λόγων του. Είναι το μέσον για να κατανοήσουν οι ταπεινοί και απόκληροι την αποστολή του. Με αυτά, σύμφωνα με το έγκυρο Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (ελληνική μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο, Αθήνα 1980) «ο Ιησούς φανερώνει ότι η μεσσιανική Βασιλεία που αναγγέλθηκε από τους προφήτες είναι παρούσα στο πρόσωπό του.... επικυρώνει μ' αυτά την αποστολή του και το αξίωμα του με την επιφύλαξη που επιβάλλει η ιουδαϊκή ελπίδα για έναν Μεσσία εγκόσμιο και εθνικό» (σ. 466).
Ταυτόχρονα «πραγματοποιούν την απαρχή αυτού που σημαίνουν, προσφέρουν τα εχέγγυα της μεσσιανικής σωτηρίας που θα φτάσει στο αποκορύφωμα της μέσα στην εσχατολογική βασιλεία, γι' αυτό οι συνοπτικοί τα ονομάζουν δυνάμεις" (στο ίδιο).
Στο Ευαγγέλιο του Μάρκου περιγράφονται αναλυτικά τα εξής θαύματα:
Η θεραπεία του ανθρώπου με το δαιμονικό πνεύμα (Ί.23 - 27)
Η θεραπεία της πεθεράς του Πέτρου (1,30-31)
Η θεραπεία του λεπρού (1,40 - 45)
Η θεραπεία του παραλυτικού (2,1 -12)
Η θεραπεία του ανθρώπου με το παράλυτο χέρι (3,1 - 6)
Η θεραπεία του δαιμονισμένου στη χώρα των Γαδαρηνών (5,1 - 20)
Η θεραπεία της αιμορροούσας γυναίκας και η ανάσταση της κόρης του Ιαείρου (5,21 -43)
Ο χορτασμός των πέντε χιλιάδων (6,30 -. 44)
Η θεραπεία της κόρης της Συροφοινίκισσας, με το ακάθαρτο πνεύμα (7,24-30)
Η θεραπεία του κωφάλαλου (7,31 - 37)
Ο χορτασμός των τεσσάρων χιλιάδων (8,1 - 9)
Η θεραπεία του τυφλού της Βηθσαϊδά (8,22 -26) ;
Η θεραπεία του δαιμονισμένου παιδιού (9,14 -29)
Η θεραπεία του τυφλού Βαρτιμαίου
Στα θαύματα περιλαμβάνονται  η κατάπαυση της τρικυμίας (4,35 - 41), το περπάτημα πάνω στη λίμνη της Γεννησαρέτ (6,45 - 51) και η ξήρανση της άκαρπης συκιάς (11,12 -14).
Τα περισσότερα από τα θαύματα αναφέρονται σε θεραπείες που έγιναν σε ανθρώπους δυστυχισμένους. Πολλοί, γνωρίζοντας αυτό και επειδή μαστίζονταν από αρρώστιες, έπεφταν πάνω στον Ιησού για να τον αγγίξουν. Ακόμη «και τα πνεύματα τα ακάθαρτα, όταν αυτόν εθεώρουν, προσέπιπτον αυτώ και έκραζαν λέγοντας ότι συ ει ο Υιός του Θεού» (3,11).
Τόπος των θαυμάτων είναι κυρίως η περιοχή της Γαλιλαίας: η Καπερναούμ και οι όχθες της λίμνης Γεννησαρέτ. Θαύματα γίνονταν όμως και αλλού . Στη χώρα των Γαδαρηνών, η οποία βρισκόταν μάλλον κοντά στη ΝΑ όχθη της Γεννησαρέτ και δεν ανήκε στη Γαλιλαία, "εις τα μεθόρια Τύρου και Σιδώνος», στη Βηθσαϊδά, στην Ιεριχώ και στην ευρύτερη περιοχή της Ιερουσαλήμ.
Φυσικά, αποδέκτες των θαυμάτων του Κυρίου δεν είναι μόνο κάτοικοι της Γαλιλαίας ή Ιουδαίοι, Ο Μάρκος τονίζει ότι τον Κύριο τον ακολουθούσαν άνθρωποι «από της Γαλιλαίας…..και από της Ιουδαίας, και από Ιεροσολύμων και από της Ιδουμαίας και πέραν του Ιορδάνου και οι περί Τύρον και Σιδώνα» (3,7 - 8). Αυτό επιτρέπει το συμπέρασμα ότι όλοι οι δυστυχισμένοι που πήγαιναν κοντά Του δέχονταν την ευσπλαχνία Του. Αυτή η αλήθεια γίνεται πιο φανερή στην περίπτωση της θεραπείας της κόρης της Συροφοινίκισσας που δεν ανήκε στα «τέκνα Ισραήλ».
Πριν από το πρώτο θαύμα στη συναγωγή της Καπερναούμ ο ιερός Ευαγγελιστής δείχνει ότι οι παρευρισκόμενοι που άκουγαν τον Ιησού να διδάσκει («εξεπλήσσοντο επί τη διδαχή αυτού· ην γαρ διδάσκων αυτούς ως εξουσίαν έχων, και ουχ ως οι γραμματείς» (1,22). Εδώ βρίσκεται, νομίζω, ένα στοιχείο που φανερώνει κάποια σημαντική αφορμή των θαυμάτων του Κυρίου. Παρουσιάζεται δηλαδή η εξουσία, η αυθεντία του Μεσσία που είναι πραγματική, σε αντίθεση με αυτή των Γραμματέων και των άλλων θρησκευτικοκοινωνικών ομάδων της Παλαιστίνης που αναφέρονται στο Ευαγγέλιο. Αυτή η αυθεντία του Κυρίου, όπως ειπώθηκε, δεν είναι μόνο θεωρητική, δεν εξαντλείται στο κήρυγμα, αλλά επεκτείνεται και σε πρακτικές εφαρμογές, στα θαύματα, που φανερώνουν σε όλους το μυστήριο της Βασιλείας του Θεού.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί από που αντλούσαν την αυθεντία τους οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Είναι λοιπόν γνωστός ο σεβασμός που απολάμβαναν οι Γραμματείς από την Ιουδαϊκή κοινωνία. Ήταν νομικοί, διδάσκαλοι και δικαστές. Ερμήνευαν το Μωσαϊκό Νομό, κυρίως με θεωρητικές μεταξύ τους συζητήσεις, τον δίδασκαν στους μαθητές τους και στο λαό και φρόντιζαν για την εφαρμογή του δικάζοντας τους παραβάτες. Είναι αυτονόητο το κύρος που απολάμβαναν και το οποίο πήγαζε από την αυθεντία που είχαν σε ζητήματα ερμηνείας του νόμου. Οι ίδιοι, δηλαδή από μόνοι τους, ως άτομα, δεν είχαν ουσιαστική αξία. Αυτό θέλει να τονίσει ο Μάρκος: την εξουσία τους οι Γραμματείς την αντλούν από την ερμηνεία του Μωσαϊκού Νόμου, ο οποίος δυσκολοερμήνευτος όπως ήταν, ανάγκαζε το λαό να ζητάει, τη βοήθεια τους. Αντίθετα η εξουσία του Ιησού προερχόταν από τον ίδιο. Ο Ίδιος είχε το κύρος να καταπλήξει τους ανθρώπους με τη δική Του διδασκαλία, μ' αυτά που έβγαιναν από τον Ίδιο και όχι από την ερμηνεία του Νόμου,
Οι Φαρισαίοι  αντλούσαν την αυθεντία τους από την τήρηση του γράμματος του Νόμου, την προσήλωση στις παραδόσεις των παλαιότερων και την έμφαση που έδιναν στους εξωτερικούς καθαρμούς. Οι Ηρωδιανοί, που αναφέρονται και αυτοί (3,6)  μάλλον ήταν πολιτικό κόμμα που υποστήριζε τη μεσσιανικότητα της δυναστείας του Ηρώδη, ήταν στο προσκήνιο εξαιτίας της υπάρχουσας κατάστασης. Αργότερα, όταν δε θα υπάρχει η δυναστεία του Ηρώδη δε θα έχουν και οι ίδιοι λόγο ύπαρξης.
Δυο φαίνεται να είναι  τα θαύματα που φανερώνουν την υπεροχή της αυθεντίας του Ιησού και τη σύγκρουσή του με τους εκπροσώπους του Μωσαϊκού Νομού. Η θεραπεία του παράλυτου στην Καπερναούμ (2,1 - 12) και η θεραπεία του ανθρώπου με το παράλυτο χέρι το Σάββατο (3,1 -6).
Στο πρώτο θαύμα ο Κύριος φανερώνει τη θεία εξουσία Του και συγχωρεί τις αμαρτίες του παράλυτου, φανερώνοντας ότι αυτές είναι και η αιτία της ασθένειας του. Στα πλαίσια της παιδαγωγικής αποστολής των θαυμάτων ο Ιησούς διδάσκει με αυτά. Δίνει εδώ τη θεολογική ερμηνεία της ασθένειας και τη συνδέει με την αμαρτία, Άρα η συγχώρηση των αμαρτιών είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την αποκατάσταση της υγείας του παράλυτου. Αυτό φυσικά δεν το αντιλαμβάνονται οι Γραμματείς και είναι γνωστή η σκέψη που κάνουν: «τι ούτος ούτω λαλεί βλασφημίας; τις δύναται αφιέναι αμαρτίας ει μη εις ο θεός;» (2,7).
Στο άλλο θαύμα η σύγκρουση είναι πολύ πιο έντονη. Σ' αυτό πρωταγωνιστές είναι οι Φαρισαίοι που αμέσως συσκέπτονται με τους Ηρωδιανούς για να εξοντώσουν το Χριστό. Είναι γνωστό ότι. οι Φαρισαίοι εξαρτούσαν ακόμη και την ύπαρξη της παράταξης τους από την αυστηρή και σχολαστικότατη τήρηση του Νόμου. Έτσι αυτοί που παρέβαιναν τις διατάξεις του θεωρούνταν εχθροί, όχι μόνο δικοί τους, αλλά και του έθνους τους, μιας και είχαν συνδέσει την επιβίωση και την ιδιαιτερότητα του μέσα στον κοσμοπολιτισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από το μωσαϊκό νόμο. Μάλιστα η τήρηση του θεωρούνταν πιο σημαντική και από την αξία του ανθρώπου αλλά και από την πίστη στο θεό.
Και το συγκεκριμένο θαύμα είναι μία πρακτική εφαρμογή των λόγων του Ιησού. Εδώ, με αφορμή την παρατήρηση των Φαρισαίων για τους μαθητές του Χριστού, οι οποίοι το Σάββατο περπατώντας μέσα από σπαρμένα χωράφια έτριβαν στάχυα και έτρωγαν σπόρους, βγαίνει το συμπέρασμα από τον Κύριο, αφού προηγουμένως τους υπενθυμίζει ένα περιστατικό από τη ζωή του Δαβίδ, άτι. «το σάββατον δια τον άνθρωπον εγένετο, ουχ ο άνθρωπος δια το σάββατον» (2,27). Κατόπιν αυτό το αποδεικνύει με τη θεραπεία του ανθρώπου με το παράλυτο χέρι. Φυσικά οι Φαρισαίοι ενδιαφέρονται μόνο να Τον κατηγορήσουν για τη θεραπεία που γίνεται την ημέρα του Σαββάτου. Καταλαβαίνουν ότι έτσι αμφισβητείται το κύρος τους και φαίνεται η ανωτερότητα της εξουσίας του Χριστού. Πέρα από τη μικροψυχία που δείχνουν, φανερώνουν ότι είναι αμέτοχοι των προβλημάτων του λαού. του οποίου ήθελαν να είναι πνευματικοί του ηγέτες και νοιάζονται μόνο για τη διατήρηση της αυθεντίας τους η οποία στηριζόταν στο Νόμο.
Εκτός από τα δύο αυτά θαύματα σε κανένα άλλο, στο Ευαγγέλιο του Μάρκου, δεν έχουν
πρωταγωνιστικό ρόλο οι θρησκευτικές ομάδες της Παλαιστίνης. Φυσικά τίποτα δεν αποκλείει, να παρευρίσκονται σε κάποια από αυτά, όπως για παράδειγμα στη θεραπεία του παιδιού με το δαιμονικό πνεύμα (9,14 - 29) το οποίο γίνεται, την ώρα που ο Ιησούς συζητάει με τους Γραμματείς.
Σε άλλα θαύματα παρόντες είναι μόνο οι μαθητές του Κυρίου. Είναι αυτά που φανερώνουν την εξουσία Του στη φύση: η κατάπαυση της τρικυμίας (4,35 - 4,1), το περπάτημα πάνω στη λίμνη (6,47 - 52). η ξήρανση της άκαρπης συκιάς (11,12 -14), Λεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος γιατί εδώ δεν ύπαρχει η παρουσία άλλων. Ο Ισραηλιτικός λαός μετά τις αλλεπάλληλες εθνικές καταστροφές και υπό την επίδραση των αποκαλυπτικών συγγραφέων περίμενε το Μεσσία σαν εθνικό και κοινωνικό ελευθερωτή. Θα ήταν αυτός που θα έδιωχνε τους Ρωμαίους και. θα δημιουργούσε ένα ιουδαϊκό κράτοςεφάμιλλο των μεγάλων βασιλέων, του Δαβίδ και του Σολομώντα. θα ήταν δηλαδή ο ηγέτης του περιούσιου λαού, όπως πίστευαν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους, που θα τον ανέβαζε στην κορυφή. Αυτά δείχνουν ότι δεν είχαν κατανόηση την παγκοσμιότητα του ρόλου του Μεσσία που συνδέεται με το πάθος και δεν έχει σχέση , με τις εθνικές προσδοκίες τους.
Ο Ιησούς το γνωρίζει αυτό και ξέρει επίσης πως ο λαός βλέποντας τα θαύματά Του πιθανόν να παρεξηγούσε την αποστολή Του, που είχε σκοπό τη σωτηρία όλων των ανθρώπων και όχι μόνον των Ιουδαίων. Άλλωστε αυτό φανερώνει και η επιτίμηση των δαιμονικών πνευμάτων που φώναζαν όταν τον έβλεπαν;«Συ ει ο Υιός του Θεού» (3,11 -12) καθώς και αυτό που ζητάει από τους παριστάμενους στη θεραπεία του κωφάλαλου: Να μην πουν σε κανέναν τίποτα από αυτά που είδαν (7,36). Αυτό συμβαίνει και μετά την αποκατάσταση της όρασης του τυφλού της Βηθσαϊδά. Βεβαία ο ενθουσιασμός του κόσμου είναι μεγάλος όταν βλέπει τα θαύματα. Και θα έπαιρνε ανεξέλεγκτες διαστάσεις αν έβλεπε την κυριαρχία του Χριστού στα φυσικά φαινόμενα, θα τον θεωρούσαν σαν τον εθνικό τους Μεσσία. Αυτό θέλει ν' αποφύγει ο Κύριος και γι' αυτό αυτά τα θαύματα γίνονται μπροστά στους μαθητές Του. Και αυτοί όμως. όπως τονίζει ο Μάρκος: «και λίαν εκ περισσού εν εαυτοίς εξίσταντο και εθαύμαζον»(6,51). Είναι φανερό ότι το έργο του Κυρίου θα το κατανοήσουν ολοκληρωτικά μετά την Ανάσταση.
Τα περισσότερα όμως θαύματα γίνονται παρουσία του λαού. Κατεξοχήν πρωταγωνιστές μάλιστα είναι ο Ιησούς και όλος ο λαός που παρακολουθεί το θαύμα. Όχι μόνον ο άνθρωπος που θεραπεύεται. Μάλιστα στο χορτασμό των πέντε χιλιάδων ανθρώπων (6,34 - 44) ή στο χορτασμό των τεσσάρων χιλιάδων (8, 1- 9) οι πρωταγωνιστές είναι χιλιάδες και όλοι έχουν απευθείας συμμετοχή στο θαύμα. Γνωρίζουν τη θαυματουργική δύναμη του Κυρίου άμεσα, την αισθάνονται όλοι. Και δεν είναι τυχαίο ότι σ' αυτά τα δύο θαύματα δε γίνεται καθόλου λόγος για τους Γραμματείς, τους Φαρισαίους και τις άλλες θρησκευτικό κοινωνικέ ς ομάδες της Ιουδαίας. Τελικά, αποδέκτης των θαυμάτων είναι ο λαός, αυτοί που περιφρονούνταν από τους ισχυρούς, αυτοί που «ήσαν ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα» (6,34). Είναι οι κληρονόμοι της Βασιλείας του θεού. Αυτό βέβαια είναι μία αλήθεια που δε φανερώνεται μόνο στα θαύματα του Ευαγγελίου του Μάρκου αλλά διαπερνάει όλα τα Ευαγγέλια.


***


Με όλα τα παραπάνω λοιπόν έγινε προσπάθεια ν' αποδειχτεί ότι τα θαύματα του Κυρίου στο Ευαγγέλιο του Μάρκου διαιρούνται σε τρεις ομάδες; α) αυτά που τονίζουν την εξουσία του Ιησού, η οποία στηρίζεται στον Ίδιο και όχι στην ερμηνεία του Μωσαϊκού Νόμου, όπως συνέβαινε με τους Γραμματείς καιτους Φαρισαίους. β) τα θαύματα που έχουν ως αποδέκτες μόνο τους μαθητές και φανερώνουν την επιθυμία του Ιησού να μην παρεξηγηθεί η αποστολή του Μεσσία, γ) η μεγάλη πλειοψηφία των θαυμάτων που φανερώνουν ότι κληρονόμοι της Βασιλείας του θεού είναι οι άνθρωποι του λαού, αυτοί που περιφρονούνται από τις ηγετικές ομάδες της Ιουδαίας.
Στο Ευαγγέλιο του Μάρκου τα θαύματα, δηλαδή το πρακτικό μέρος της διδασκαλίας του Κυρίου, κατέχουν ένα μεγάλο μέρος. Φανερώνουν το μεγάλο ενδιαφέρον και την αγάπη Του γι' αυτούς που ήταν "ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα".