ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑ


ΓΙΑΤΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΛΟΓΟΣ



Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2018

Κώστας Βάρναλης, "Τα Χριστούγεννα του Παπαδιαμάντη"

Χριστούγεννα χωρίς κυρ Αλέξανδρο δε γίνονται. Στη συνέχεια μία συγκινητική παράθεση για τον αξεπέραστο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τους ήρωές του από τον μεγάλο Κώστα Βάρναλη.

" Ὁ οὐρανὸς ἔβρεχε διαρκῶς λεπτὸν νερόχιονον, ὁ γραῖγος ἀδιάκοπος ἐφύσα καὶ ἦτο ψῦχος καὶ χειμὼν τὰς παραμονὰς τῶν Χριστουγέννων τοῦ ἔτους...
Ὁ κυρ-Ἀλέξανδρος εἶχε νηστεύσει ἀνελλιπῶς ὁλόκληρον τὸ Σαρανταήμερον καὶ εἶχεν ἐξομολογηθεῖ τὰ κρίματά του (παπα-Δημήτρη τὸ χέρι σου φιλῶ!). Καὶ ἀφοῦ ἐγκαίρως παρέδωσε τὸ χριστουγεννιάτικον διήγημά του εἰς τὴν «Ἀκρόπολιν» καὶ διέθεσεν ὁλόκληρον τὴν γλίσχρον ἀντιμισθίαν του πρὸς πληρωμὴν τοῦ ἐνοικίου καὶ τῶν ὀλίγων χρεῶν του, γέρων ἤδη κεκμηκὼς ὑπὸ τῶν ἐτῶν καὶ τῆς νηστείας, ἀποφεύγων πάντοτε τὴν πολυάσχολον τύρβην, ἀλλὰ φιλακόλουθος πιστός, ἔψαλεν, ὡς συνήθως, μὲ τὴν βραχνὴν καὶ σπασμένην φωνήν του, πλήρη ὅμως ἐνθέου πάθους, ὡς δεξιὸς ψάλτης, εἰς τὸ παρεκκλήσιον τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου τὰς Μεγάλας Ὥρας, σχεδὸν ἀπὸ στήθους, καὶ ὄτε ἐπανῆλθεν εἰς τὸ πτωχικόν του δωμάτιον, δὲν εἶχεν ἀκόμη φέξει!

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2018

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ




Θεματική Ενότητα 1 του Φακέλου μαθήματος Θρησκευτικών της Β΄ Γυμνασίου.
ΔΕ: «Εικονομαχία: Η σύγκρουση για τις εικόνες. Εικονόφιλοι και εικονομάχοι»

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
1. H ΔΕ θα διδαχτεί σε τμήμα 25 μαθητών Β΄ Τάξης Γυμνασίου ημιαστικής περιοχής την 5η και 6η  ώρα.
Επομένως ο/η  θεολόγος  θα λάβει υπόψη του την κούραση των μαθητών, οπότε θα πρέπει να παρουσιάσει ένα «φρέσκο» μάθημα, στο οποίο θα συμμετάσχει η τάξη με ενδιαφέρον.
2. Το τμήμα έχει πρόσβαση τις συγκεκριμένες διδακτικές ώρες στο εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου (έχει προηγηθεί συνεννόηση με τους συναδέλφους καθηγητές Πληροφορικής .
3. Οι μαθητές δημιουργούν 5 ομάδες αποτελούμενες από 5 άτομα.
4. Προσδοκώμενο αποτέλεσμα: Να μάθουν οι μαθητές πως/τον τρόπο να γνωρίσουν την Εικονομαχία, μαθαίνοντας για την Εικονομαχία

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Το Πρόγραμμα Σπουδών προβλέπει τέσσερα δίωρα για τη διδασκαλία της ΘΕ. Προτείνεται το ένα δίωρο να αφιερωθεί στην Εικονομαχία, εφόσον χρησιμοποιηθούν ΤΠΕ.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1η διδακτική ώρα
1η δραστηριότητα
Χρόνος: 15΄
1 ΣΤΟΧΟΣ: Οι μαθητές να ανακαλύψουν μόνοι τους τις λέξεις-κλειδιά του μαθήματος, με λογισμικό των ΤΠΕ. Αυτές είναι ΕΙΚΟΝΑ, ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΟΙ, ΕΙΚΟΝΟΦΙΛΟΙ, ΙΣΑΥΡΟΙ, Ζ΄ ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ, και έχουν τοποθετηθεί σε αντίστοιχες εικόνες με σχετικές παραστάσεις που βρίσκονται στην επιφάνεια εργασίας του Η/Υ.
2.  Η ανακάλυψη των λέξεων γίνεται με τη σύνθεση παζλ. Συγκεκριμένα, ο/η θεολόγος (:σε συνεργασία με τον υπεύθυνο του εργαστηρίου Πληροφορικής) έχει τοποθετήσει στον Η/Υ κάθε ομάδας το ελεύθερο λογισμικό Swap puzzle (download και εγκατάστασή του από  swappuzzle-setup.exe ). Κάθε ομάδα, αφού επιλέξει μία από τις 5 εικόνες της επιφάνειας εργασίας, ακολουθεί στο λογισμικό την εξής διαδρομή: Game-Open picture- Επιφάνεια εργασίας- Επιλογή εικόνας-Άνοιγμα. Έτσι η εικόνα τοποθετείται στο λογισμικό. Κατόπιν ακολουθείται η διαδρομή Game-New- Easy (επιλέγεται το easy, για να μη χρειαστεί χρόνος αρκετός).......................................................

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην ιστοσελίδα Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018

Ιστοσελίδα "Η διδασκαλία των Θρησκευτικών'


Τι μπορεί να προσφέρει  μία ιστοσελίδα ενός Συντονιστή ΕΕ; Σίγουρα ενημέρωση και καλές πρακτικές. Η ιστοσελίδα λοιπόν για το μάθημα των Θρησκευτικών στη Θεσσαλία και στη Δυτική Μακεδονία (blogs.sch.gr/npavlou/ )είναι γεγονός και κλείνει ήδη 2 μήνες ζωής!

Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ




Ένα μάθημα που διδάσκεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει πολλαπλούς στόχους: παιδαγωγικούς, κοινωνικούς, γνωστικούς, εμφύσησης ιδανικών και αξιών που αποβλέπουν να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες, οι οποίες θα είναι σε θέση να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα μέσα στην οποία θα ζήσουν και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της κοινωνίας.

Όμως για την επίτευξή των στόχων της εκπαίδευσης είναι απαραίτητο να δίνονται τα διδακτικά αγαθά με τρόπο σύγχρονο και ευχάριστο που θα προκαλεί αφενός το ενδιαφέρον των νέων ανθρώπων και αφετέρου θα διαμορφώνει το χαρακτήρα τους.

Χρειάζεται λοιπόν ο τρόπος παρουσίασης να κινήσει το ενδιαφέρον των σύγχρονων μαθητών για μπορέσει η γνώση να γίνει κτήμα τους. Θα πρέπει δηλαδή να δημιουργηθεί ένα σχέδιο μαθήματος που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη του τα ενδιαφέροντα των παιδιών, τις ενασχολήσεις τους κοκ.

Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2018

Γ.Σ. Δοδοντσάκη "Η Προσωπογραφία του Ε.Π. Παπανούτσου"

Ο Ευάγγελος Παπανούτσος ήταν σημαντικός Έλληνας παιδαγωγός, φιλόσοφος, θεολόγος και δοκιμιογράφος του 20ου αιώνα. Η συμβολή του στη λειτουργία και στην ανακαίνιση της Ελληνικής Παιδείας είναι ευρέως γνωστή.
Με τις παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές αντιλήψεις του ασχολείται στο πόνημά του "Η Προσωπογραφία του Ε.Π. Παπανούτσου" ο οργανωτικός συντονιστής του ΠΕΚΕΣ Θεσσαλίας Γιώργος Δοδοντσάκης.  Πρόκειται για ένα σημαντικό και πρωτοποριακό βιβλίο που "εξαντλεί" το θέμα και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες.

Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2018

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου "Προσεγγίζοντας την πολυπλοκότητα ενός πάντοτε επίκαιρου ζητήματος"

"....Σε μια εποχή απόλυτου αποπροσανατολισμού και πνευματικής αποχαύνωσης το μάθημα των Θρησκευτικών, απαλλαγμένο από τα κατηχητικά χαρακτηριστικά του, μπορεί να λειτουργήσει ως μια φωνή ελπίδας που θα αντιπαραθέσει στα σημερινά αδιέξοδα το όραμα μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς που θα αναζητήσει μια έντιμη διέξοδο ανάμεσα από τις παγίδες της απόλυτης ατομοκρατίας του “create your own myth” από τη μια μεριά και του ολοκληρωτισμού στον οποίο οδηγεί ο φονταμενταλισμός από την άλλη".

Απόσπασμα από το σημαντικό και νηφάλιο άρθρο του καθηγητή Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, που τοποθετεί το ζήτημα του θρησκευτικού μαθήματος στην ορθή διάστασή του. Ολόκληρο το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα "Η εποχή" (epohi.gr/proseggizontas-thn-polyplokothta-enos-pantote-epikairou-zhthmatos/)

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2018

Η Δημιουργία Του Κόσμου Και Του Ανθρώπου

Η παρουσίαση της εισήγησης στο Συνέδριο της ΕΕΠΕΚ (ΤΕΙ Λάρισας, 13/10/2018).


Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2018

ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ


 ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ


Είναι γνωστή η  σχέση του έργου του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου με τις ευρωπαϊκές θρησκευτικές  παραδόσεις. Αυτό είναι φυσικό αν σκεφτεί κάποιος ότι το καλλιτεχνικό περιβάλλον του είχε έντονο το θρησκευτικό χρώμα και ο εκκλησιαστικός χώρος ήταν ο πλέον πρόσφορος που μπορούσε να απορροφήσει τα ζωγραφικά δημιουργήματα επιφανών καλλιτεχνών, σαν τον Ελ Γκρέκο. Οπότε ένας σχολιασμός του έργου του με θεολογικό χαρακτήρα θα διερευνήσει τις αφετηρίες και τις βάσεις των δημιουργημάτων του που ήταν- και αυτά- «βίβλοι των αγραμμάτων» και όχι μόνο, ενώ θα αναδείξει και τη σχέση της ομορφιάς με τη σωτηρία για να θυμηθούμε τον λόγο του πρίγκιπα Μίσκιν, όπως καταγράφεται από τον Ντοστογιέφσκι  στον «Ηλίθιο, και θα βοηθήσει και στη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος.
Επιλέχτηκαν λοιπόν γι’ αυτό το σκοπό τέσσερα έργα του Δομίνικου. Αυτά είναι τα «Άποψη του όρους και της μονής Σινά», «Η εκδίωξη των εμπόρων από το Ναό»,  «Ο μετανοών  Άγιος Πέτρος» και «Η ταφή του κόμητος Οργκάθ». Η εκλογή δεν είναι τυχαία. Τα τοπία και τα πρόσωπα που εικονίζονται, καθώς και τα γεγονότα που αναπαρίστανται έχουν συνδεθεί με στιγμές, κείμενα και θρησκευτικές διδασκαλίες που αποτέλεσαν –και αυτά- βάσεις και πυλώνες για τη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού. Είναι δηλαδή –εκτός των άλλων- πολιτισμικές αποδείξεις  παράδοσης που χρησιμοποιείται για να δώσει στοιχεία κουλτούρας, που διαχρονικά επηρεάζουν συμπεριφορές και νοοτροπίες, και αποτελούσαν έτσι μέσον έκφρασης των καλλιτεχνικών ανησυχιών μεγάλων δημιουργών σαν τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο.
Εκτός των άλλων, αυτά τα τέσσερα έργα του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου είναι χαρακτηριστικά της τέχνης του, που αναδείκνυε την πνευματικότητα, το πλησίασμα του θείου και την ομορφιά.   Και τα τρία στοιχεία είναι άρρηκτα δεμένα, και δεν υπάρχει λόγος να απομονωθεί ένα από αυτά εις βάρος των υπόλοιπων. Ταυτόχρονα μπορούν να αποτελέσουν το επίκεντρο ενός σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος που θα φιλοδοξεί να προσεγγίσει ουσιαστικά τη νέα γενιά.


ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Ελ Γκρέκο, Ομορφιά, Πνευματικότητα, θρησκευτικές παραδόσεις

 

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018

Δευτέρα 27 Αυγούστου 2018

Οι σφραγίδες του προφήτη Ησαΐα και του βασιλιά Εζεκία



Στη σελίδα του armstrong auditorium διαβάζουμε την είδηση ότι στο Grand Lobby του Armstrong Auditorium (Ιερουσαλήμ) παρουσιάζονται δύο σφραγίδες που θεωρούνται ότι ανήκουν στον προφήτη Ησαΐα και τον βασιλιά Εζεκία.

Είναι γνωστό ότι την εποχή τους η Ασσυριακή αυτοκρατορία επιδίωκε να επεκτείνει την κυριαρχία της στην περιοχή της Συροπαλαιστίνης. Τα σχετικά εδάφια της Παλαιάς Διαθήκης από τα βιβλία των Βασιλέων και των Χρονικών (:Παραλειπομένων) με γλαφυρότητα περιγράφουν την κατάσταση. Ο ρόλος του προφήτη ήταν καθοριστικός, και τόνωσε το ηθικό των κατοίκων της Ιερουσαλήμ (βλ. για τα γεγονότα το άρθρο «Η “κρατική” εδραίωση του μονοθεϊσμού στον Βιβλικό Ισραήλ κατά τον 7ο αι. π.Χ.», ΣΥΝΘΕΣΙΣ Ηλεκτρονικό περιοδικό τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ, 2(1)/2013, σσ. 22-32 http://ejournals.lib.auth.gr/synthesis/article/view/3663/3677 )



Για την έκθεση βλ. την ιστοσελίδα watchjerusalem, όπου υπάρχει πλούσιο υλικό για την εποχή στην οποία ανήκουν οι σφραγίδες.

Δευτέρα 13 Αυγούστου 2018

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Επειδή είναι Αύγουστος, μήνας φυγής και ταξιδιών, στη συνέχεια ακολουθεί  κείμενο για βιβλίο/σπουδή σε  ταξίδι που έγινε τη βυζαντινή εποχή: την περιπλάνηση του Ιωάννη Μόσχου, καρπός της οποίας ήταν ένα σπουδαίο έργο.





Η σχέση παρελθόντος-παρόντος είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πάντα τους ιστορικούς, και όχι μόνο. Στην πραγματικότητα ενδιαφέρει ευρύτερες ομάδες ανθρώπων και όχι μόνο τους επαγγελματίες του χώρου. Αυτό συμβαίνει γιατί, εκτός των άλλων εμπεριέχει και το ερώτημα ποια είναι η σημερινή κατάσταση λαών, μνημείων, τοποθεσιών κοκ που έχουν συνδεθεί με μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας, όπως για παράδειγμα μαχών που αποδείχτηκαν καθοριστικές, συνθηκών που άλλαξαν την πορεία της ιστορίας, φιλοσοφικών έργων που επηρεάζουν και σήμερα.

Σημαντική βοήθεια για την ανασύσταση στιγμών του παρελθόντος έχουν τα οδοιπορικά. Ειδικά σήμερα που παρατηρείται μία ηροδότεια στροφή στις ιστορικές σπουδές αποδεικνύονται πολύτιμες και απαραίτητες πηγές. Στην ουσία πρόκειται για έργα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας: κάποιος αποφάσιζε να ταξιδέψει σε περιοχές που κινούσαν το ενδιαφέρον του, και με την επιστροφή του κατέγραφε τις εντυπώσεις που είχε αποκομίσει. Φυσικά ο στόχος του ταξιδιού δεν ήταν η ψυχαγωγία, αλλά η γνωριμία με σπουδαία πρόσωπα, η αποκόμιση εμπειριών που θα τον βοηθούσαν να καλυτερεύσει τη ζωή του και η γνωριμία με άλλους ανθρώπους.

Τη βυζαντινή εποχή τα περισσότερα –αν όχι όλα τα οδοιπορικά- καταγράφονταν από ανθρώπους που πραγματοποιούσαν προσκυνηματικές επισκέψεις σε τόπους που είχαν συνδεθεί με μεγάλες στιγμές του χριστιανισμού, σαν την Ιερουσαλήμ και την περιοχή της, την Αίγυπτο, που αποτελούσε την πρώτη κοιτίδα του μοναχισμού και περιοχές που φυλάσσονταν ιερά λείψανα. Έτσι γράφτηκαν σπουδαία έργα σαν τη Λαυσαϊκή Ιστορία, το Οδοιπορικό της Αιθερίας και την Ιστορία των Μοναχών της Αιγύπτου.

Πολύ σπουδαίο οδοιπορικό είναι το «Λειμωνάριον» του Ιωάννη Μόσχου. Το 587 μ.Χ. ο Μόσχος και ο μαθητής του Σωφρόνιος διασχίζουν τη βυζαντινή αυτοκρατορία, από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Αίγυπτο, για να γνωρίσουν τη σοφία των μοναχών της Ανατολής. Οι εντυπώσεις του αποτέλεσαν το υλικό του «Λειμωνάριου».

Αυτό το σπουδαίο κείμενο χρησιμοποιεί ο Ουίλιαμ Νταλρίμπλ για να πραγματοποιήσει το ταξίδι του στη «σκιά του Βυζαντίου». Στόχος του είναι να περάσει και αυτός από τις περιοχές που ταξίδεψαν ο Μόσχος και ο μαθητής του, να καταγράψει τη σημερινή τους εικόνα, αλλά και να δώσει πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε σε αυτές την εποχή του Μόσχου.

Το οδοιπορικό του ξεκινάει από τη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, όπου βρίσκεται και το παλιότερο χειρόγραφο του Λειμωνάριου. Συνεχίζει με επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, στην περιοχή της Αντιόχειας, στην αρχαία Έδεσσα της Μεσοποταμίας. Περνάει κατόπιν στη Συρία, στο Λίβανο, στην Παλαιστίνη και, τέλος, φτάνει στην Αίγυπτο. Παντού προσπαθεί να ανακαλύψει ίχνη του Βυζαντίου: χριστιανικά μοναστήρια, μία επιγραφή, ένα σημάδι που θα του δώσει δείγματα ότι κάποτε στην περιοχή ανθούσε η βυζαντινή παράδοση.

Καρπός όλων αυτών των εμπειριών του είναι το βιβλίο « Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου» (μετ. Κατερίνα Οικονομάκου, εκδόσεις Ωκεανίδα). Σε αυτό καταγράφει με πολύ γλαφυρό τρόπο τη διαδρομή του από το Άγιον Όρος μέχρι την Αίγυπτο.

Πρόκειται για έργο με πολλές αρετές. Οι ιστορικές πληροφορίες, που εναλλάσσονται με την περιγραφή της σημερινής κατάστασης των τόπων που επισκέπτεται ο Νταλρίμπλ, προκαλούν συνεχώς το ενδιαφέρον του αναγνώστη, που βλέπει να ξετυλίγεται μπροστά του η παράλληλη εικόνα παρελθόντος και παρόντος περιοχών που είχαν μεγάλη άνθιση κατά τη βυζαντινή εποχή.

Το « Ταξίδι» λοιπόν, «στη σκιά του Βυζαντίου» αποτελεί με αυτό τον τρόπο ένα πολύ αξιόλογο δείγμα συνδυασμού ταξιδιωτικής λογοτεχνίας και καταγραφής ιστορικών πληροφοριών, που βοηθάει τον αναγνώστη να δει σπουδαίες πτυχές της σχέσης παρελθόντος-παρόντος, που πάντα προκαλούν ενδιαφέρον.

Σάββατο 28 Ιουλίου 2018

Michael Walzer "Στη σκιά του Θεού.Η πολιτική στην εβραϊκή Βίβλο"



Michael Walzer "Στη σκιά του Θεού.Η πολιτική στην εβραϊκή Βίβλο"


Στόχος αυτού του βιβλίου είναι να εξετάσει τις ιδέες για την πολιτική, τις θεωρήσεις για τη διακυβέρνηση και τον Νόμο, που εκφράζονται στη Βίβλο. Πώς γίνεται κατανοητή η έννοια της πολιτικής κοινωνίας;

Παρασκευή 20 Ιουλίου 2018

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ (Εντυπώσεις από το περιβόλι της Παναγίας)


Ο αγαπητός και εκλεκτός φίλος και συνάδελφος Κώστας Μιχαηλίδης γράφει τις εντυπώσεις του από το Άγιον Όρος. Ποιητικός λόγος μεστός και θεολογικός που ευφραίνει "νουν και καρδίαν"!



Πέμπτη 19 Ιουλίου 2018

Ο Προφήτης Ηλίας και η εποχή του



Ένα παλαιότερο άρθρο. Δημοσιεύεται με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του Προφήτη Ηλία. Κάνετε κλικ για μεγέθυνση.




Τρίτη 17 Ιουλίου 2018

Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΟΥ. Συμβολή στην έρευνα των αιτίων των διωγμών εναντίον των πρώτων χριστιανών

Nικόλαος Παύλου
Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΟΥ
Συμβολή στην έρευνα των αιτίων των διωγμών εναντίον των πρώτων χριστιανών

Είναι γνωστό ότι έχουν γίνει πολλές προσπάθειες από την έρευνα για να διευκρινιστούν επαρκώς τα αίτια και η φύση των διωγμών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας εναντίον των χριστιανών. Οι καταδιώξεις εναντίον τους περιλαμβάνουν δύο περιόδους: Η πρώτη αρχίζει το 64  και τελειώνει το 250, και η δεύτερη ξεκινάει με το διωγμό του Δέκιου το 250/51 και διαρκεί μέχρι το 313 .

Πέμπτη 28 Ιουνίου 2018

Εκπαιδευτικές πολιτικές στο μάθημα των Θρησκευτικών. Μία προσέγγιση του θρησκευτικού γραμματισμού


Νικόλαος Παύλου

Εκπαιδευτικές πολιτικές στο  μάθημα των Θρησκευτικών. Μία  προσέγγιση του θρησκευτικού γραμματισμού



ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Μία σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τα διδακτικά αγαθά που παρέχει ένα θρησκευτικό μάθημα, και να το περιλαμβάνει στο Αναλυτικό Πρόγραμμα των σχολείων. Αυτά, για να συμβάλλει το μάθημα στη δημιουργία ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων και να ερμηνεύει τη σημερινή πραγματικότητα, είναι η γνωριμία με τη Βίβλο, έναν βασικό πυλώνα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, η μελέτη της Ορθοδοξίας,  που, εκτός των άλλων, διαμόρφωσε την καθημερινότητα των Νεοελλήνων, αλλά και την ταυτότητα του Ελληνισμού, και η  γνώση των εκφάνσεων της θρησκείας, που αποτελούν βασικά συστατικά πολλών εκδηλώσεων της σημερινής πραγματικότητας.



Καμία εκπαιδευτική πολιτική[1] δε μπορεί να είναι ολοκληρωμένη αν δεν περιλαμβάνει ένα μάθημα γνωριμίας και μελέτης του θρησκευτικού φαινομένου[2]. Ειδικά στην παρούσα κατάσταση που η θρησκεία δείχνει να απασχολεί πολύ κόσμο, ο οποίος διαπιστώνει πως μόνο με την καλή γνώση της μπορεί να αναλύσει και να κατανοήσει τη σημερινή πραγματικότητα.


Είναι δηλαδή λανθασμένες οι αντιλήψεις που θεωρούν το θρησκευτικό μάθημα, στο επίκεντρο του οποίου είναι θέματα που έχουν θρησκευτική χροιά, «δευτερεύον» σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, ή ότι δε μπορεί να προσφέρει τρόπους ερμηνείας του κόσμου που ζουν οι μαθητές. Αρκεί να παρέχει ουσιαστικά εφόδια, που θα βοηθούν πραγματικά τους μαθητές να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες.


***


Όποιοι δημιουργούν εκπαιδευτικές πολιτικές, στις οποίες βεβαίως θα περιλαμβάνονται τα Θρησκευτικά, πρέπει να λάβουν οπωσδήποτε υπόψη τους

τα χαρακτηριστικά τα οποία διακρίνουν τη σύγχρονη κοινωνία, για να μπορέσουν να «βοηθήσουν» το μάθημα –και τους εκπαιδευτικούς που το διδάσκουν- και να αναδείξουν την αναγκαιότητα της ύπαρξής του σε ένα σύγχρονο σχολικό πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να κατανοηθεί ότι στοιχεία των σημερινών δυτικών κοινωνιών σαν την πολυπολιτισμικότητα[3] και την εκκοσμίκευση[4], το οδηγούν αναγκαστικά, εφόσον δεν παρέχει τρόπους ερμηνείας της πραγματικότητας[5], στο περιθώριο και στην απομόνωση, μιας και έτσι το περιεχόμενο του δε συμβαδίζει με σύγχρονα μεγέθη. Άρα μία γόνιμη συζήτηση θα πρέπει να αφορά την εκ νέου οριοθέτηση των σκοπών των Θρησκευτικών, για να μπορέσει να είναι σύστοιχο με το σήμερα και να θεωρηθεί έτσι απαραίτητο να διδάσκεται στη νεολαία, που ζει και κινείται στους ρυθμούς του. Κάτω λοιπόν από αυτή την προοπτική, είναι σημαντικό να κατανοήσουν όσοι ενδιαφέρονται για ένα σύγχρονο θρησκευτικό μάθημα πως δεν πρέπει να χρησιμοποιούν ακατάλληλα δεδομένα ερμηνείας του κόσμου, σαν την παραδοσιαρχία που δεν έχει σχέση με τη γνήσια παράδοση[6], ή γενικότητες που αποπροσανατολίζουν τους μαθητές και δε βοηθούν να γίνει η προσέγγιση των θρησκευτικών διδακτικών αγαθών.


Παρόλα αυτά ένα κυρίαρχο ερώτημα εξακολουθεί να παραμένει, ανεξάρτητα από τα παραπάνω: γιατί ένα θρησκευτικό μάθημα να έχει θέση στο σημερινό σχολείο; Με άλλα λόγια, τι μπορεί να προσφέρει σήμερα η θρησκευτική παιδεία, ώστε να αξίζει να συνεχίζει να υπάρχει, τη στιγμή που πολλά στοιχεία της, όπως για παράδειγμα η ιστορία των θρησκευτικών ιδεών ή ο πολιτιστικός πλούτος ως συστατικό μιας θρησκείας μπορούν να καλυφτούν από άλλα μαθήματα, όπως για παράδειγμα την Ιστορία ή την Αισθητική Αγωγή[7].


Το ερώτημα είναι ενταγμένο στη γενικότερη συζήτηση που γίνεται πάντα με αφορμή τα Αναλυτικά Προγράμματα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στο επίκεντρό του αναμφίβολα είναι τα μορφωτικά αγαθά που μπορεί να παρέχει στο νέο άνθρωπο το μάθημα των Θρησκευτικών, και ποια πρέπει να είναι αυτά. Ταυτόχρονα ο προβληματισμός που αναπτύσσεται, δε μπορεί να παραβλέψει το ζήτημα που αφορά και τη μορφή του μαθήματος, αν δηλαδή θα είναι υποχρεωτικό για όλους ή όχι.


Μία καλή αφετηρία για την ανταλλαγή απόψεων είναι η διαπίστωση πως στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία μαθημάτων και δραστηριοτήτων. Προφανώς όλα αυτά χρησιμεύουν για να μπορέσουν να διαμορφώσουν το χαρακτήρα του νέου ανθρώπου και να τον βοηθήσουν να γίνει ολοκληρωμένη προσωπικότητα, όπως άλλωστε τονίζεται και στο νόμο 1566/85 που καθορίζει τις αρχές της εκπαίδευσης στον τόπο μας. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων ο μαθητής αποκτάει γνώσεις και καλλιεργεί δεξιότητες, που θα του φανούν χρήσιμες στη μετέπειτα ζωή του και θα τον βοηθήσουν να ερμηνεύσει τη σύγχρονη πραγματικότητα[8].


Σίγουρα κάποιος θα αναρωτιούνταν πως θα μπορούσε να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, τη στιγμή που ο νέος άνθρωπος θα στερούνταν εργαλείων γνώσης, όπως η Βίβλος, ένας βασικός πυλώνας του ευρωπαϊκού πολιτισμού[9], οι θρησκευτικές παραδόσεις όπως η Ορθοδοξία, οι οποίες διαμόρφωσαν την καθημερινότητα των Νεοελλήνων, αλλά και την ταυτότητα του Ελληνισμού[10], και το θρησκευτικό φαινόμενο, που αποτελεί βασικό συστατικό πολλών εκδηλώσεων της σημερινής πραγματικότητας[11].


Για να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα παραπάνω ας φανταστούμε ένα σχολείο στο οποίο δε θα υπήρχε το θρησκευτικό μάθημα. Σε αυτό λοιπόν ο μαθητής θα αγνοούσε, εκτός των άλλων, και σημαντικές πολιτισμικές παραμέτρους. Για παράδειγμα δε θα είχε την ευκαιρία να ακούσει την αφήγηση της Δημιουργίας, όπως την περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη, που αποτελεί ένα από τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού, και είναι βασικό κείμενο αφετηρίας αφού έδωσε το έναυσμα για να μπορέσουν διανοητές να διατυπώσουν τις απόψεις τους για την αρχή της ζωής (θεωρία εξέλιξης, Bing Bang), ενώ βοήθησε τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την ανάγκη του σεβασμού της ζωής και να ευαισθητοποιηθεί. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης έγινε αιτία να γνωρίσει άνθιση η κριτική σκέψη. Η γνώση της λοιπόν είναι το ίδιο σημαντική με τη γνώση του πυθαγορείου θεωρήματος, της Magna Charta, των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Πλάτωνα, της ρωμαϊκής νομικής συμβολής, των νόμων της Φυσικής, της Χημείας κοκ[12].





***




Σε αυτό το σημείο είναι αναγκαίο να τεκμηριωθεί η θέση που τονίστηκε προηγουμένως για τα στοιχεία που χρειάζεται να περιέχει το μάθημα των Θρησκευτικών (μελέτη της Βίβλου, γνώση της Ορθόδοξης παράδοσης και ανάλυση του θρησκευτικού φαινομένου), ώστε να παρέχει θρησκευτικό γραμματισμό.


Είναι γνωστό λοιπόν ότι η ερμηνεία της Βίβλου αποτελεί μία σπουδαία προσπάθεια του πνεύματος, ενώ η πολυφωνικότητα της θα χρησιμεύσει ακόμη και ως εργαλείο για την κατανόηση τη σημερινής πραγματικότητας. Βεβαίως δεν παραβλέπεται το γεγονός πως η αντιπαράθεση επιστημόνων με την κατά γράμμα ερμηνεία κυρίως του παλαιοδιαθηκικού κειμένου, δημιούργησε παρεμβάσεις θρησκευτικών ηγετικών κύκλων που πίστευαν πως έτσι διακυβεύεται το κύρος της Βίβλου, ή πως, εξαιτίας των αντιλήψεών τους, που θεωρούνταν αντίθετες με αυτή, καταδιώχτηκαν πολλοί έντιμοι ερευνητές. Όμως, και αυτή ακόμη η διάσταση καθιστά υποχρεωτική τη διδασκαλία της Βίβλου, ώστε να γνωρίσουν οι μαθητές τις αφορμές που συνετέλεσαν στην προαγωγή της ανθρώπινης σκέψης[13].


Ακόμη, προς επίρρωση της θέσης ότι η Βίβλος πρέπει να αποτελεί βασικό συστατικό ενός σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος είναι η επίδραση που έχει ασκήσει σε όλες τις εκδηλώσεις του ευρωπαϊκού πνεύματος. Η τέχνη, η μουσική, ο γραπτός λόγος, οι επιστήμες την έχουν, σε πολλές περιπτώσεις, πηγή δημιουργίας και αφετηριακό σημείο. Αποτελεί και έτσι βασικό εργαλείο για όποιον θέλει να κατανοήσει τις αξίες του πολιτισμού μας, του οποίου, όπως έχει τονιστεί, αποτελεί μία από τις βάσεις του[14].


Η γνωριμία με την Ορθοδοξία και τις εκφάνσεις της πρέπει να είναι ο δεύτερος πόλος ενός σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος. Ο μαθητής πληροφορούμενος γι’ αυτή θα μπορέσει να κατανοήσει βασικά συστατικά της ελληνικής κοινωνίας, ενώ, ταυτόχρονα, θα έχει την ευκαιρία να διδαχτεί υπεύθυνα μία αρχαία χριστιανική ομολογία που δίνει ένα κεφαλαιώδες μήνυμα σωτηρίας[15].


Πιο αναλυτικά πολλές πτυχές της ελληνικής καθημερινότητας συνδέονται με την ορθόδοξη παράδοση. Αρχίζοντας από το φαγητό, και τις πρακτικές που συνδέονται με αυτό, και φτάνοντας σε στάσεις ζωής, σαν το μοναχισμό , έχει άμεση σχέση με το νεοελληνικό πολιτισμό και έχει επηρεάσει βασικά χαρακτηριστικά των Νεοελλήνων. Είναι λοιπόν ανεπίτρεπτο όποιος αποκτάει τα μορφωτικά αγαθά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος να μην έχει πληροφορηθεί στοιχεία της παράδοσης που έχει άμεση σχέση με την ελληνική κοινωνία.


Η διδασκαλία εκδηλώσεων της Ορθοδοξίας θα μπορούσε να αρχίσει από τις τάξεις του Δημοτικού. Οι μικροί μαθητές είναι ήδη εξοικειωμένοι με αυτές (γιορτές, έθιμα, τροφή κ.α.) και θα μπορούσαν να τις κατανοήσουν με ευκολία, χωρίς να απαιτούνται προηγούμενες γνώσεις. Η διδασκαλία άλλωστε θα είναι ευχάριστη, αφού θα γίνεται λόγος για διδακτικά αντικείμενα που τα έχουν ήδη βιώσει οι μαθητές στο οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον.


Η διάθεση ικανού χρόνου και αντικειμενικότητας είναι βασικές προϋποθέσεις για την παρουσίαση των άλλων θρησκειών. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί -και αυτό θα είναι το αποτέλεσμα της παρουσίασης των διαφορετικών θρησκευτικών πιστεύω- ότι ο Άλλος δεν είναι ο αντίπαλος, αλλά ο συνάνθρωπος που έχει τις ίδιες αδυναμίες, τις ίδιες αγωνίες και τις ίδιες αναζητήσεις με τους μαθητές. Αυτό όμως σήμερα δύσκολα ευοδώνεται αφού ο μαθητής έχει πληροφορηθεί ελάχιστα για τη σημασία και τη σπουδαιότητα που έχει η θρησκεία στη ζωή των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζει ή υπερεκτιμά πρακτικές που αποτελούν απόρροια μιας θρησκευτικής ταυτότητας. Έτσι όμως δεν ερμηνεύει ορθά την πραγματικότητα μέσα στην οποία θα ζήσει, αφού δεν έχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις που θα τον βοηθούσαν σε αυτό.[16].


Άλλωστε το θρησκευτικό φαινόμενο αποτελεί το κέντρο και είναι η κινητήρια δύναμη πολλών εκδηλώσεων (θετικών ή αρνητικών) του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι δηλαδή βασικό συστατικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του πολιτισμού, και απαιτείται η διερεύνησή του, καθώς και η κατανόησή του για να ερμηνευθεί ορθά η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν (και θα ζήσουν) οι μαθητές . Μία εκπαίδευση λοιπόν που δε θα δώσει σημασία στην παρουσίασή του θα είναι ελλιπής ή στρεβλή, και θα έχει στερήσει απαραίτητες γνώσεις από τους νέους ανθρώπους .


Επομένως η παρουσίαση των άλλων θρησκειών είναι απαραίτητη σε ένα θρησκευτικό μάθημα. Ζώντας σε μία πολυπολιτισμική κοινωνία στην οποία συνυπάρχουν πλέον άνθρωποι που έχουν διαφορετική πολιτισμική αφετηρία είναι απαραίτητο να υπάρχει μία ορθή πληροφόρηση για θρησκευτικά πιστεύω και παραδόσεις που συνδέονται με αυτά. Χρειάζεται λοιπόν ο μαθητής να μάθει με υπεύθυνο τρόπο για τα στοιχεία που περιέχουν, τη διδασκαλία τους και τους τρόπους ζωής που αυτά έχουν δημιουργήσει[17].


Το μεγάλο στοίχημα είναι πως θα γίνει η παρουσίαση θρησκευτικών παραδόσεων που δεν είναι οικείες στη μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών μας. Να τονιστεί εδώ πως μία «ξερή» επίδειξη που θα στηρίζεται στην παρουσίαση και ανάλυση δυσνόητων όρων δεν είναι το καλύτερο, και δε βοηθάει στην αφομοίωση των συγκεκριμένων διδακτικών αγαθών. Ταυτόχρονα μπορεί να οδηγήσει σε μία σύγχυση που θα αποπροσανατολίσει το μαθησιακό έργο. Χρειάζεται λοιπόν να γίνουν καινούριες διδακτικές προτάσεις, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν το αντικείμενο και να γνωρίσουν βασικές θρησκευτικές αντιλήψεις.


Σημαντική βοήθεια στην παρουσίαση των Θρησκευμάτων μπορεί να δώσει η χρήση των ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας Επικοινωνίας) αφού έτσι οι μαθητές θα γνωρίσουν άμεσα τη διδασκαλία τους, τον τρόπο ζωής των πιστών κάθε θρησκείας, τις νοοτροπίες που συνδέονται με αυτές, λατρευτικές πρακτικές κοκ. Η προσοχή του διδάσκοντα εδώ πρέπει να είναι πολύ μεγάλη, αφού πρέπει να επιλέξει, εκτός των άλλων, κατάλληλους διαδικτυακούς τόπους που να έχουν αξιόλογο και ουσιαστικό περιεχόμενο, και θα είναι αυστηρά αντικειμενικοί, αφού σε διαφορετική περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος του προσηλυτισμού και η παραπληροφόρηση.


Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν τα παραπάνω να τονιστεί ότι μία σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική για τα Θρησκευτικά θα πρέπει να επικεντρωθεί στη μελέτη της Βίβλου, στη διδασκαλία των πτυχών της Ορθόδοξης παράδοσης που είναι η έκφραση του Χριστιανισμού στον τόπο μας και στη γνώση του θρησκευτικού φαινομένου. Βέβαια είναι απαραίτητο να ξεκαθαριστεί ότι τα Θρησκευτικά ως μάθημα που προσφέρει γραμματισμό στους νέους ανθρώπους είναι απαραίτητο να είναι υποχρεωτικό για όλους, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα απαλλαγής από την παρακολούθησή του, αφού αυτό θα στερήσει από μερίδα μαθητών βασικά στοιχεία της αγωγής τους.


Ταυτόχρονα δεν πρέπει να λησμονείται ότι τα Θρησκευτικά, όπως άλλωστε και όλα τα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος συνδέονται άμεσα με τον εκπαιδευτικό που τα διδάσκει. Οι μόνοι που έχουν ουσιαστικά επιστημονικά εφόδια για να διδάξουν ένα σύγχρονο θρησκευτικό μάθημα είναι οι θεολόγοι καθηγητές. Η ουσιαστική επιμόρφωσή τους, που εκτός των άλλων πρέπει να περιλαμβάνει και την επιμόρφωση στις ΤΠΕ δευτέρου επιπέδου, θα αποτελέσει σημαντικό εφόδιο και θα τους βοηθήσει στο δύσκολο έργο τους.


Με βάση αυτά που ειπώθηκαν διαφάνηκε η αναγκαιότητα ενός μαθήματος θρησκευτικού γραμματισμού, αφού θα αποτελέσει βασικό εφόδιο του νέου ανθρώπου στην προσπάθεια που κάνει για να ερμηνεύσει την πραγματικότητα που θα ζήσει. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να παραμείνουν τουλάχιστο οι ώρες διδασκαλίας του όπως ισχύουν σήμερα. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές θα μετασχηματίζουν σε μάθηση βασικά διδακτικά αγαθά και θα μπορέσουν να ερμηνεύσουν τον κόσμο στον οποίο καλούνται να ζήσουν, να δημιουργήσουν και να τον κάνουν καλύτερο.






ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:


Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Αναστάσιος (1992). «Θρησκεία», στο Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια: τ. 21 Οι θρησκείες, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, , σελ.172-175


Βερνίκος Νικόλαος & Δασκαλοπούλου Σοφία (2002). Πολυπολιτισμικότητα. ΟΙ διαστάσεις της πολιτισμικής ταυτότητας. Αθήνα: Κριτική


Braun Willi - Mc Cutcheon Russel (2003). Εγχειρίδιο Θρησκειολογίας, μτφρ. Δημήτρης Ξυγαλατάς, Θεσσαλονίκη: Βάνιας


Georgiadou, V. (1995). “Greek Orthodoxy and the Politics of Nationalism” στο :


International Journal of Politics, Culture and Society . Vol. 9(2), σελ . 295-315


Γιαγκάζογλου Στ. & Νευροκοπλής Αθ. & Στριλιγκάς Γ. επ. (2013). Tα θρησκευτικά στο σύγχρονο σχολείο. Ο διάλογος και η κριτική για το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού & Γυμνασίου. Αθήνα: Αρμός


Γράβαρης, Δ. & Παπαδάκης, Ν. (επιμ.) (2005). Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Πολιτική. Αθήνα: Σαββάλας


Γρόλλιος, Γ. (1999). Ιδεολογία, παιδαγωγική και εκπαιδευτική πολιτική: λόγος και πράξη των ευρωπαικών προγραμμάτων για την εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg


Δεµερτζής, Ν. (1994).”Η επιλεκτική παράδοση της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας” στο: Δεµερτζής, Ν.(επιµ.) Η Ελληνική πολιτική κουλτούρα σήµερα . Αθήνα: Οδυσσέας, σελ. 41-74


Θεοδώρου Ανδρέας(1998), Η ουσία της Ορθοδοξίας, Αθήνα: Παρουσία


Κωνσταντίνου Μ. (1997) «Το πρόβλημα της αλλαγής παραδείγματος στη βιβλική ερμηνευτική σε σχέση με τις πολιτικές αλλαγές σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο». Στο Ι. Μ. Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας (επ.) Ο απόστολος Παύλος και ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου. Βέροια , σελ. 197-214


Κωνσταντίνου Μιλτιάδης (1999). «Παλαιά Διαθήκη: “Ιστορία της Θείας Οικονομίας” ή “Μυθολογία των Εβραίων”» στο Σύναξη, Τριμηνιαία έκδοση σπουδής στην Ορθοδοξία, 69 /Ιανουάριος - Μάρτιος 1999, Αθήνα, σελ. 66-71


Μανιτάκης, Α. (2000). Οι Σχέσεις της Εκκλησίας µε το Κράτος-Έθνος. Αθήνα: Νεφέλη


Μartin, D. (1978). A General Theory of Secularization . New York : Harper and Row Μπέγζος Μάριος (2000), «Θρησκεία», στο: Θρησκειολογικό Λεξικό, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα ,σελ.242-247


Παπαρίζος, Α. (1994). «Διαφωτισµός, Θρησκεία και Παράδοση στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία» στο: Δεµερτζής, Ν. (επιµ.) Η Ελληνική πολιτική κουλτούρα σήµερα . Αθήνα: Οδυσσέας, σελ. 75-113.


Παύλου Νικόλαος (2014). «Αναστοχασμοί σε μία θρησκευτική διδασκαλία για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου». Στην ιστοσελίδα www.academia.edu


Sharpe, E. J. (2008). Συγκριτική θρησκειολογία. Ιστορική εισαγωγή, μετ. Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος. Αθήνα: Άρτος Ζωής




















[1] Για τις εκπαιδευτικές πολιτικές βλ. Γρόλλιος, Γ. (1999). Ιδεολογία, παιδαγωγική και εκπαιδευτική πολιτική: λόγος και πράξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg. Πρβλ και Γράβαρης, Δ. - Παπαδάκης, Ν. (επιμ.) (2005). Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Πολιτική. Αθήνα: Σαββάλας


[2] Για το θρησκευτικό φαινόμενο βλ Sharpe, E. J. (2008). Συγκριτική θρησκειολογία. Ιστορική εισαγωγή, μετ. Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος. Αθήνα: Άρτος Ζωής


[3] Για την πολυπολιτισμικότητα και ως πολιτισμικό μέγεθος βλ. Βερνίκος Νικόλαος & Δασκαλοπούλου Σοφία (2002). Πολυπολιτισμικότητα. ΟΙ διαστάσεις της πολιτισμικής ταυτότητας. Αθήνα: Κριτική


[4] Μartin, D. (1978). A General Theory of Secularization . New York : Harper and Row και Δεµερτζής, Ν. (1994).”Η επιλεκτική παράδοση της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας” στο: Δεµερτζής, Ν.(επιµ.) Η Ελληνική πολιτική κουλτούρα σήµερα . Αθήνα: Οδυσσέας, σελ. 41-74.


[5] Για τη μορφή που οφείλει να έχει ένα θρησκευτικό μάθημα βλ Γιαγκάζογλου Στ. & Αθανασίου Νευροκοπλή Αθ. & Στριλιγκά Γ. επ. (2013). Tα θρησκευτικά στο σύγχρονο σχολείο


Ο διάλογος και η κριτική για το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού & Γυμνασίου. Αθήνα: Αρμός


[6] Για μία θεώρηση της παράδοσης βλ Παπαρίζος, Α. (1994). «Διαφωτισµός, Θρησκεία και Παράδοση στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία» στο: Δεµερτζής, Ν. (επιµ.) Η Ελληνική πολιτική κουλτούρα σήµερα . Αθήνα: Οδυσσέας, σελ. 75-113.


[7] Βλ και Μανιτάκης, Α. (2000). Οι Σχέσεις της Εκκλησίας µε το Κράτος-Έθνος. Αθήνα: Νεφέλη


[8] Ν. 1566/85. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ. Άρθρο 1 Σκοπός – Γλώσσα


1. Σκοπός της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να συμβάλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες


προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά.


[9] Βλ. Κωνσταντίνου Μ. (1997) «Το πρόβλημα της αλλαγής παραδείγματος στη βιβλική ερμηνευτική σε σχέση με τις πολιτικές αλλαγές σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο». Στο Ι. Μ. Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας (επ.) Ο απόστολος Παύλος και ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου. Βέροια , σελ. 197-214


[10] Βλ και Georgiadou, V. (1995). “Greek Orthodoxy and the Politics of Nationalism” στο :


International Journal of Politics, Culture and Society . Vol. 9(2), σελ . 295-315


[11] Βλ Braun Willi - Mc Cutcheon Russel (2003). Εγχειρίδιο Θρησκειολογίας, μτφρ. Δημήτρης Ξυγαλατάς, Θεσσαλονίκη: Βάνιας


[12] Βλ Παύλου Νικόλαος (2014). «Αναστοχασμοί σε μία θρησκευτική διδασκαλία για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου». Στην ιστοσελίδα www.academia.edu (προσπελάστηκε 14/1/2015)


[13] Να τονιστεί εδώ, προς άρση παρεξηγήσεων ότι η Βίβλος είναι ένα «ανοιχτό έργο». Αυτό σημαίνει ότι οι στίχοι της μπορούν να δεχτούν πάμπολλες ερμηνείες. Όμως δε συμφωνούν απαραίτητα όλες με το πνεύμα των καταγραφέων της, και με τα μηνύματα που θα ήθελαν αυτοί να δώσουν. Στην πραγματικότητα πολλές από αυτές «καταπιέζουν» το κείμενο και το αναγκάζουν να μιλήσει με τον τρόπο που επιθυμούν.


[14] Βλ. Κωνσταντίνου Μιλτιάδης (1999). «Παλαιά Διαθήκη: “Ιστορία της Θείας Οικονομίας” ή “Μυθολογία των Εβραίων”» στο Σύναξη, Τριμηνιαία έκδοση σπουδής στην Ορθοδοξία, 69 /Ιανουάριος - Μάρτιος 1999, Αθήνα, σελ. 66-71


[15] Βλ. Θεοδώρου Ανδρέας(1998), Η ουσία της Ορθοδοξίας, Αθήνα: Παρουσία


[16] Βλ Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Αναστάσιος (1992). «Θρησκεία», στο Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια: τ. 21 Οι θρησκείες, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, , σελ.172-175


[17] Μπέγζος Μάριος (2000), «Θρησκεία», στο: Θρησκειολογικό Λεξικό, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα ,σελ.242-247

Τρίτη 12 Ιουνίου 2018

ΕΚΣΤΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ



To βιβλίο του L.M.Danforth
 "Τα αναστενάρια της Αγίας Ελένης, Πυροβασία και Θρησκευτική Εμπειρία"




Το βιβλίο του L.M.Danforth «Τα αναστενάρια της Αγίας Ελένης, Πυροβασία και Θρησκευτική Εμπειρία» εκδόθηκε στα ελληνικά το 1995 από τις εκδόσεις Πλέθρον σε μετάφραση Μανώλη Πολέντα.
Πρόκειται, όπως τονίζει και ο συγγραφέας του, για ένα βιβλίο που αφορά μία διαδικασία πολιτισμικής ερμηνείας. Από την εισαγωγή ακόμη θέτει τις βασικές αρχές, πάνω στις οποίες θα κινηθεί, καθώς και τη μέθοδο που πρόκειται να ακολουθήσει. Επικεντρώνει λοιπόν το ενδιαφέρον του στον ιεροτελεστικό κύκλο των αναστεναριών, όπως αυτός βιώνεται από μία ομάδα προσφύγων, τους Κωστιλίδες από την ανατολική Θράκη, που είναι εγκατεστημένοι στη Μακεδονία. Αυτοί, όπως και οι υπόλοιπες αναστενάρηδες, πιστεύουν ότι ο Άγιος Κωνσταντίνος θα τους προστατεύσει κατά τη διάρκεια της κύριας τελετουργίας τους που είναι η πυροβασία.

Σάββατο 2 Ιουνίου 2018

Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ






Αρχίζοντας τη διάλεξή του για τη διαμάχη γύρω από την έννοια του Ιερού  (που έχει δημοσιευτεί στον τόμο «Η δημιουργία της ύστερης αρχαιότητας»), ο Peter Brown[1]σημείωνε τα εξής: « Θα ήθελα να ήμουν ένας από τους Επτά Κοιμωμένους της Εφέσου. Οι χριστιανοί αυτοί αδελφοί, κατά τη διάρκεια του διωγμού του αυτοκράτορα Δεκίου (249-251) είχαν φυλακιστεί σε μία σπηλιά, της οποίας εν συνεχεία χτίστηκε το στόμιο. Στις αρχές του 5ου αιώνα,

Δευτέρα 28 Μαΐου 2018

Απεικονίσεις (;) βασιλιάδων του βιβλικού Ισραήλ.



Είναι γνωστό ότι είναι φτωχά τα αρχαιολογικά ευρήματα που μπορούν να συνδεθούν με τις παλαιοδιαθηκικές αφηγήσεις, Όμως πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η φιγούρα που εικονίζεται στον μαύρο οβελίσκο του Shalmaneser III (βρίσκεται στο Βρεττανικό Μουσείο) να υποκλίνεται στον Ασσύριο μονάρχη είναι ο βασιλιάς του Ισραήλ Jehu (842-815 π.Χ.).
Στο κτήριο Α που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι στο Kuntillet 'Ajrud που περιλάμβανε αφιερώσεις στον Κύριο και στην Ασερά, η καθιστή μορφή θεωρήθηκε ότι απεικονίζει βασιλιά του βιβλικού Ισραήλ.Ένα σχετικό άρθρο του Irit Ziffer  υπάρχει στο περιοδικό Biblical Archaeology Review 39:5, September/October 2013 με τίτλο "Portraits of Ancient Israelite Kings?". Περισσότερα βλ. εδώ. Η εικόνα προέρχεται από το άρθρο της  wikipedia για τον Jehu. 

Πέμπτη 17 Μαΐου 2018

Η διαθεματικότητα συναντάει τη θεολογία: «Αναπαριστώντας ταξίδια στη Μεσόγειο. Οι περιπτώσεις του προφήτη Ιωνά και του Οδυσσέα»

Η τελευταία ενότητα από το σεμινάριο της ΕΕΠΕΚ "6+1 Θεολογικά Αφηγήματα". Με την ευκαιρία ευχαριστώ και τους 152  φίλες/φίλους που συμμετείχαμε μαζί στην κοινή προσπάθεια κατανόησης ιδεών και θρησκευτικών εμπειριών, καθώς και τα αγαπητά μέλη του ΔΣ της ΕΕΠΕΚ για την ευκαιρία της επικοινωνίας που μας έδωσαν.
ΝΠ




Τρίτη 8 Μαΐου 2018

ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΎ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ




1.     Ποια είναι τα κύρια έγγραφα του Προγράμματος Σπουδών

·        Πρόγραμμα Σπουδών
·        Οδηγός Εκπαιδευτικού
·        Οδηγίες Εφαρμογής
·        Διδακτικές Οδηγίες
·        Διδακτικό Υλικό

2.     Που βρίσκονται

Στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Ενότητα Θρησκευτικά (αρχική www.iep.edu.gr/el/  ή κατευθείαν www.iep.edu.gr/el/thriskeftika )

3.     Ποιος είναι ο βασικός προσανατολισμός στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών Δημοτικού-Γυμνασίου;

Α) Δημοτικό: Ο κόσμος της θρησκείας
«Εδώ προσεγγίζεται η θρησκεία αυτή καθεαυτή· δηλαδή, πρόκειται για μια σταδιακή χαρ­­­τογράφηση και αναγνώριση των βασικών εξωτερικών χαρακτηριστικών της.

Τετάρτη 25 Απριλίου 2018

"ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ"

Το βιβλίο - σταθμός του αείμνηστου καθηγητή μας Αθανάσιου Π. Χαστούπη, σε επιμέλεια του καθηγητή Χρήστου Καραγιάννη και απόδοση στη Νέα Ελληνική  του Δημήτρη Β. Μπαλιάτσα επανακυκλοφορεί και πάλι από τις εκδόσεις ΕΝΝΟΙΑ!



"Η επανέκδοση ενός βιβλίου "σταθμός" για την ελληνική παλαιοδιαθηκική έρευνα, όπως αυτό υπό τον τίτλο Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην του Καθηγητή Αθανασίου Χαστούπη στη δημοτική γλώσσα αφενός συνιστά δύσκολο εγχείρημα, αφετέρου αποτελεί φόρο τιμής προς τον αείμνηστο διδάσκαλο, καθώς εμπλουτίζει τα πανεπιστημιακά συγγράμματα μ' ένα αξιόλογο και πλέον πιο κατατοπιστικό για τις νέες γενιές έργο. Το βιβλίο αυτό χαρακτηρίζεται ως πρωτοποριακό, καθώς αποτυπώνει τους καρπούς της έρευνας του αείμνηστου Καθηγητή, δίδοντας ταυτόχρονα αφορμή για περαιτέρω εμβάθυνση στα προβλήματα που αναφύονται.
Ο αναγνώστης φοιτητής διαβάζοντάς το θα εισπράξει τη χαρά του νέου, πάντα επίκαιρου μηνύματος, το οποίο εξάγεται από την ανάγνωση του βιβλικού κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης και συνιστά τον οδηγό για μία συστηματικότερη καθοδήγηση που ξετυλίγει τον μίτο της σκέψης στα εσώτερα της παλαιοδιαθηκικής εμπειρίας. Μπορεί η παρουσίαση του έργου του αείμνηστου Καθηγητή στη δημοτική να επαναφέρει στο προσκήνιο ιδέες, με τις οποίες ίσως κάποιος διαφωνεί επιστημονικά, ωστόσο ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να βιώσει την σαφήνεια της έκθεσης των απόψεών του και την απόπειρά του να είναι συνεπής και ειλικρινής με την έρευνα." (Από τον πρόλογο της έκδοσης)



Περιεχόμενα

Περί της απόδοσης του κειμένου στη νέα Ελληνική
Πρόλογος του επιμελητή
Πρόλογος του συγγραφέα
ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο όρος Παλαιά Διαθήκη
Η εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη ως επιστήμη
Ιστορία της εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
ΒΙΒΛΙΑ ΠΡΩΤΟΚΑΝΟΝΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟ
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΥ
Γένεσις
Έξοδος
Λευιτικό
Αριθμοί
Δευτερονόμιο
Προφήτες
ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΝΕΟΤΕΡΟΙ
Ιησούς του Ναυή
Κριτές
Α' και Β' Σαμουήλ
Α' και Β' Βασιλέων
ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΥΣΤΕΡΟΙ
Ησαΐας
Ιερεμίας
Ιεζεκιήλ
Ωσηέ
Ιωήλ
Αμώς
Οβδιού
Ιωνάς
Μιχαίας
Ναούμ
Αββακούμ
Σοφονίας
Αγγαίος
Ζαχαρίας
Μαλαχίας
Αγιόγραφα
ΑΓΙΟΓΡΑΦΑ ΠΡΟΤΕΡΑ
Ψαλμοί
Ιώβ
Παροιμίες
ΠΕΝΤΕ ΚΥΛΙΝΔΡΟΙ
Άσμα ασμάτων
Ρουθ
Θρήνοι
Εκκλησιαστής
Εσθήρ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΑ ΥΣΤΕΡΑ
Δανιήλ
Έσδρας και Νεεμίας
Α' και Β' Χρονικών
ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΚΑΝΟΝΙΚΑ Ή ΑΝΑΓΙΓΝΩΣΚΟΜΕΝΑ
Α' Έσδρας
Α' Μακκαβαίων
Γ' Μακκαβαίων
Τωβίτ
Ιουδίθ
Προσθήκες στον Δανιήλ
Προσθήκες στην Εσθήρ
Βαρούχ
Επιστολή Ιερεμία
Σοφία Σειράχ
Σοφία Σολομώντος
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ Π. ΔΙΑΘΗΚΗΣ
Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ Π. ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΩΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΙΕΡΩΝ ΓΡΑΦΩΝ
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΙΟΥΔΑΪΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΠΕΡΙ ΚΑΝΟΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΣΤΗΝ ΑΔΙΑΙΡΕΤΗ ΠΑΛΑΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΣΤΗ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΥΣ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΤΟ ΜΑΣΩΡΙΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Η ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΚΗ ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
ΤΑΡΓΚΟΥΜΙΜ Ή ΑΡΑΜΑΪΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
ΠΕΣΙΤΤΩ
ΒΟΥΛΓΑΤΑ
ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΕΣ ΒΙΒΛΟΙ
ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τρίτη 17 Απριλίου 2018

«Η αναγκαιότητα της συνεργασίας του σχολείου με την οικογένεια για την ομαλή κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των εφήβων».



Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία, τη Δευτέρα 16 Απριλίου 2018, στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο, από το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων 14ου Γυμνασίου Λάρισας, επιμορφωτική εκδήλωση με θέμα: «Η αναγκαιότητα της συνεργασίας του σχολείου με την οικογένεια για την ομαλή κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη
των εφήβων».


Εισηγήτριες ήταν η Ειρήνη Κόκκα (MSc Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας, Συστημική οικογενειακή Ψυχοθεραπέυτρια, ΕΔΕΑΥ ΔΑΔ Λάρισας), η Γεωργία Ζέρβα (Κοινωνική Λειτουργός, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια, ΕΔΕΑΥ ΔΑΔ Λάρισας) και η Χρύσα Μπατράνη (φιλόλογος Ε.Α.Ε., MSc Σχολική Παιδαγωγική και Διαφορετικότητα στην εκπαίδευση, εκπαιδευτικός τμήματος ένταξης 14ο Γυμνασίου Λάρισας).

Οι εισηγήσεις παρουσίασαν ουσιαστικά, τον τρόπο με τον οποίο σχολείο και οικογένεια, μολονότι αποτελούν δύο διαφορετικά συστήματα, ωστόσο συναντιούνται έχοντας ως κοινό σημείο το παιδί και ως στόχο τη διαπαιδαγώγηση και την κοινωνικοποίησή του. Ο ρόλος τους μπορεί να είναι διαφορετικός, αλλά εξίσου σημαντικός. Η συνεργασία και η επικοινωνία μεταξύ τους αποτελεί μια αναγκαιότητα και έχει σημαντικά οφέλη, τα οποία δεν αφορούν μόνο στα παιδιά, αλλά και στους εκπαιδευτικούς, τα σχολεία, τους γονείς και κηδεμόνες και ολόκληρη την κοινωνία.

Μέσα από τη συνεργασία με το σχολείο, οι γονείς αισθάνονται ότι είναι γνώστες της σχολικής ζωής του παιδιού τους, συμμετέχουν στη μάθησή του και υποστηρίζουν καλύτερα το εκπαιδευτικό έργο. Όσο για τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς, είναι σε θέση να γνωρίσουν καλύτερα το κάθε παιδί και να προγραμματίσουν τη διδασκαλία προς όφελος όλων, αισθάνονται ότι αναγνωρίζεται το έργο τους και μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα εμπόδια και πρακτικές δυσκολίες, έχοντας στο πλευρό τους τους γονείς των μαθητών τους. Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στα δύο συστήματα επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την επίδοση των μαθητών.

Την εκδήλωση χαιρέτησαν η κυρία Κυρατσώ Τσιόπα, Σχολική Σύμβουλος 11ηςΠεριφέρειας, ΕΑΕ Θεσσαλίας και Καστοριάς και η κυρία Μαρία Αναστασίου, πρόεδρος του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων 14ου Γυμνασίου Λάρισας . H εκδήλωση περιέλαβε ανοικτή συζήτηση την οποία διηύθυνε ο Διευθυντής του 14ου Γυμνασίου Λάρισας Νίκος Παύλου.

Σάββατο 7 Απριλίου 2018

Η ιστορική διάσταση των γεγονότων του Πάθους του Χριστού



Η περιοχή της Παλαιστίνη που εμφανίζεται ο Ιησούς στις αρχές του 1ου αι. π.Χ. ανήκε στο πελατειακό σύστημα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Καταρχήν ήταν μέρος της επικράτειας των “ανεξάρτητων” Ηρωδών, οι οποίοι φυσικά όχι μόνο δεν διανοούνταν να έχουν δική τους πολιτική, αλλά έπρεπε να έχουν τη συγκατάθεση της Ρώμης για τις πράξεις τους, και να είναι αρεστοί στον αυτοκράτορα ώστε να διατηρούν την εξουσία στην περιοχή. Πιο αναλυτικά η περιοχή μετά το θάνατο του Ηρώδη του Μεγάλου, χωρίζεται από τους Ρωμαίους, που την παραδίδουν στους γιους του, που κυβερνούσαν βέβαια ως όργανα της αυτοκρατορίας. Οι ίδιοι είχαν υπό τον άμεσο έλεγχό τους τις περιοχές της Ιουδαίας και της Σαμάρειας που τις διοικούσε Ρωμαίος επίτροπος.


Το μεγαλύτερο μέρος της δράσης του Ιησού, όπως διηγούνται κυρίως τα τρία πρώτα ευαγγέλια, τοποθετείται στην επαρχία της Γαλιλαίας. Σε αυτή την εύφορη και πολυάνθρωπη, όπως μαρτυρεί ο ιστορικός Ιώσηπος ( Ιουδ. Πόλ. ΙΙΙ 42), περιοχή, διδάσκει με το κήρυγμα, τις παραβολές και τα θαύματα για τη Βασιλεία του Θεού. Μάλιστα, στο Ευαγγέλιο του Λουκά πρωταγωνιστεί στα γεγονότα του Πάθους και ο ηγεμόνας της τετράρχης Ηρώδης Αντίπας (Λκ. 23, 6-12). Ο Πιλάτος στέλνει τον Ιησού στον Ηρώδη, ο οποίος μάλιστα του υποβάλλει πολλές ερωτήσεις.


Γνωστός είναι ακόμη ο χαρακτηρισμός του Κυρίου γι’ αυτόν (“αλώπηξ” Λκ. 13, 12: είπατε τη αλώπεκι ταύτη), που φανερώνει σύμφωνα με τον καθηγητή Σάββα Αγουρίδη “το ταπεινό και χαμηλό επίπεδο του χαρακτήρα του, γιατί στην ιουδαϊκή γραμματεία το λιοντάρι είναι το αντίθετο της αλεπούς”.


Τα γεγονότα του Πάθους όμως εκτυλίσσονται στην Ιουδαία. Σε αυτή την επαρχία ανώτατη αρχή ήταν οι Ρωμαίοι επίτροποι, όπως τονίστηκε, που πράγματι είχαν σημαντικές αρμοδιότητες, όπως για παράδειγμα το jus gladii, δηλ. το δικαίωμα της επιβολής της θανατικής ποινής. Δε φαίνεται όμως να το χρησιμοποιούσαν συχνά, γιατί ενδιαφέρονταν ν’ αποφύγουν την ένταση με τον ντόπιο πληθυσμό . Και οι Ιουδαίοι μπορούσαν πάντα να στείλουν αντιπροσωπείες στη Ρώμη διαμαρτυρόμενοι για τυχόν αυθαιρεσίες τους, αν και ο έπαρχος φρόντιζε να έχει καλυμμένα τα νώτα του κρατώντας ομήρους.


Την εποχή του Ιησού Ρωμαίος επίτροπος ήταν ο Πόντιος Πιλάτος (26-36 μ.Χ.). Μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, η οποία γνώρισε ακόμη και την αγιοποίηση από την Αιθιοπική εκκλησία. Πάντως οι πράξεις του στην Ιουδαία δε δικαιολογούν αυτή την ενέργεια. Αντίθετα οι πληροφορίες που περιέχονται για αυτόν στα έργα του Ιώσηπου και του Φίλωνα δείχνουν έναν άνθρωπο που δε διστάζει να θυσιάσει ακόμη και ανθρώπινες ζωές προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα, καθώς και αυτά της εξουσίας που ήταν άνθρωπός της , ενώ αφήνουν και υπαινιγμούς για οικειοποίηση από μέρους του χρημάτων που δεν του ανήκαν.


Φαίνεται λοιπόν να είναι απόλυτα πιστός στην αρχή που τον έχει στείλει στην Ιουδαία, χωρίς ,όμως να διευκρινίζεται αν η αφοσίωσή του είναι ειλικρινής ή προέρχεται από ιδιοτέλεια και φόβο. Μάλιστα , όπως είναι γνωστό, παρακάμπτονται οι αντιστάσεις του και οδηγεί τον Ιησού στο σταυρό μόνο όταν απειλείται ότι θα καταγγελθεί στη Ρώμη ότι ελευθερώνει κάποιον που ισχυρίζονταν , σύμφωνα με τις καταγγελίες των Ιουδαίων, πως ήταν βασιλιάς και συνεπώς υποκινούσε σε επανάσταση το λαό της Παλαιστίνης. Δηλαδή η συμπεριφορά του υπαγορεύεται από τις πιθανές ευθύνες που θα επέρριπτε ο αυτοκράτορας Τιβέριος σ’ αυτόν, και από τις συνέπειες που θα δέχονταν για την απόφασή του.


Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο αποτυπώνει με πολύ παραστατικό χρώμα αυτό το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα του 1ου αι. μ.Χ. στην Παλαιστίνη. Θεωρείται από τους ερευνητές ως το αρχαιότερο από τα 4 Ευαγγέλια που βρίσκονται στον κανόνα της Καινής Διαθήκης. Σαν πηγή του θεωρείται ο μαθητής του Ιησού Πέτρος, και μάλλον γράφτηκε στη Ρώμη, μετά το 70 μ.Χ. και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ.


Τα γεγονότα του Πάθους ακολουθούν αυστηρά χρονολογική σειρά. Από το κεφ. 14 του Μάρκου αρχίζει να καταγράφεται η συνομωσία για τη θανάτωση του Ιησού και η απόφαση του Ιούδα του Ισκαριώτη να τον προδώσει.


Κατόπιν περιγράφονται τα γεγονότα του Μυστικού Δείπνου, η πρόρρηση της άρνησης του Πέτρου, η προσευχή του Ιησού στη Γεθσημανή και η σύλληψή του, η δίκη στο Μεγάλο Συνέδριο, η άρνηση του Πέτρου, η δίκη από τον Πιλάτο, οι εμπαιγμοί και τέλος η σταύρωση και η ταφή του Ιησού. Το κείμενο του Ευαγγελίου τελειώνει με την ανάσταση του Χριστού που πιστοποιείται από τον νεανία με τη λευκή στολή που βρίσκουν η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία, η μητέρα του Ιακώβου, μέσα στο κενό μνήμα και τις εμφανίσεις του στους μαθητές.


Οι παραπάνω σύντομες αναφορές συνθέτουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έλαβαν χώρα τα γεγονότα του Πάθους του Χριστού. Είναι απαραίτητα στοιχεία που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας, που αποτέλεσε την βάση για τη λύτρωση και τη σωτηρία του ανθρώπου.

Γράφει ο Νίκος Παύλου
Θεολόγος-Ιστορικός


Δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της LARISSANET (6-4-2018)

Σάββατο 17 Μαρτίου 2018

Μάρτιαι Ειδοί

ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΟ! 

 Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)

Μάρτιαι Ειδοί.

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.
Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις
αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις
να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,
τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·
έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,
τότε κυρίως πρόσεξε σαν βγεις στον δρόμον έξω,
εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,
αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο
κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,
και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,
είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,
μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη
κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.

Η εικόνα: The Death of Caesar (1798) του Vincenzo Camuccini