ΜΙΚΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

ΠΕΤΡΟΣ: ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΘΗΤΉΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ, ΜΙΑ ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ 

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: 

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΥΛΟΥ "Η ΠΡΩΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ")

Από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας του με τον Ιησού, στη λίμνη

Γεννησαρέτ, ο Πέτρος αποκτάει μία ιδιαίτερη σχέση και οικειότητα με

τον Ιησού. Αξίζει να παρατεθεί αυτή η πορεία του κοντά στον διδάσκαλο,

όπως περιγράφεται στο ευαγγελικό κείμενο του Λουκά, για να

κατανοηθεί καλύτερα ο ηγετικός του ρόλος μέσα στην πρώτη κοινότητα.

Ο Πέτρος λοιπόν από την πρώτη στιγμή δείχνει να καταλαβαίνει

το έργο του Ιησού και τη μεσσιανική αποστολή του. Του ζητάει λοιπόν

να βγει από τη βάρκα του, γιατί θεωρεί τον εαυτό του αμαρτωλό και δε

μπορεί να έχει στο πλεούμενό του έναν άγιο άνθρωπο. Ο Ιησούς δείχνει

να τον συμπαθεί ιδιαίτερα, και ενώ έχει μαζί του και τα παιδιά του

Ζεβεδαίου, τους συνέταιρους του Σίμωνα, μιλάει μόνο σε αυτόν και του

δείχνει την αποστολή του, λέγοντάς του: «από του νυν ανθρώπους έση

ζωγρών» (Λκ. 5,10).

Αυτή η ιδιαίτερη σχέση του Πέτρου με τον Ιησού, είναι γνωστή σε

όλη την παράδοση που χρησιμοποιεί ως πηγή του το τρίτο ευαγγέλιο.

Έτσι το όνομα του Πέτρου φιγουράρει πρώτο στον κατάλογο των

μαθητών(6,14), είναι ο μόνος, μαζί με τους γιους Ζεβεδαίου, τον Ιωάννη

και το Ιάκωβο, που παρευρίσκεται στην ανάσταση της κόρης του Ιαείρου

(Λκ. 8, 51), απαντάει σωστά στο ερώτημα για το ποιος είναι ο Ιησούς (Λκ.

9, 20), παρακολουθεί με τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη τη Μεταμόρφωση

του Ιησού (Λκ. 9, 28), απαντάει εξ ονόματος των μαθητών, και τονίζει την

απάρνηση των πάντων, ως προϋπόθεση της μαθητείας (Λκ. 18, 28), στο

διάλογο με τον Ιησού, πριν το Πάθος διαβεβαιώνει ότι θα είναι έτοιμος να

τον ακολουθήσει παντού (πράγμα που διαψεύδεται αμέσως από τον

Ιησού, Λκ. 22, 31-34), και αρνείται το Χριστό στην αυλή του αρχιερέα

( Λκ. 22, 54-61) εξυπηρετώντας με αυτή του την ενέργεια το θεολογικό

σκοπό των ευαγγελίων, που θέλουν να τονίσουν την απόλυτη μοναξιά του

Ιησού, πάνω στο σταυρό.

Τέλος, μετά την εμπειρία της Ανάστασης, ο Πέτρος είναι αυτός

που τρέχει στον άδειο τάφο (Λκ. 24,12), και διαπιστώνει μόνος του ότι οι

γυναίκες δεν είχαν πει ψέματα.

Βεβαίως η ίδια εικόνα για τον Πέτρο παρατηρείται και στα

υπόλοιπα ευαγγελικά κείμενα, κάτι που δείχνει πόσο ισχυρή ήταν η

παράδοση για τον ιδιαίτερο ρόλο που είχε στην αποστολική ομάδα.

..........................................................................................................

Από τα παραπάνω λοιπόν που ειπώθηκαν, βγαίνει το

συμπέρασμα ότι ο Πέτρος είχε αναπτύξει μία ειδική σχέση με τον Ιησού,

και αποτελούσε μαζί με τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη την ομάδα των

μαθητών, που ο Ιησούς τους φανέρωνε σημαντικά σημεία της

διδασκαλίας του για τη Βασιλεία του Θεού, είτε με τα θαύματά του είτε

με πράξεις μεσσιανικές- αποκαλυπτικές σαν τη Μεταμόρφωση.

Επομένως ο Πέτρος φυσιολογικά αναδεικνύεται σε ηγετική

μορφή στην πρώτη κοινότητα των Ιεροσολύμων. Την ίδια θέση θα

μπορούσαν να διεκδικήσουν και ο Ιωάννης με τον αδελφό του Ιάκωβο.

Δε φαίνεται όμως να συμβαίνει κάτι τέτοιο, ενώ και στα χωρία των

Πράξεων που ο Ιωάννης δείχνει να έχει θέση στην ηγετική ομάδα,

αρκείται στο ρόλο του δευτεραγωνιστή, που περιμένει από τον Πέτρο να

εκπροσωπήσει και τον ίδιο και την χριστιανική ομάδα.

Ο Πέτρος προτείνει λοιπόν τον αναπληρωτή του 

Ιούδα, ώστε να συμπληρωθεί ο αριθμός των δώδεκα μαθητών, αφού

προηγουμένως πληροφορεί την ομάδα για το τέλος του τραγικού μαθητή,

χρησιμοποιώντας και τη σχετική επιχειρηματολογία από το βιβλίο των

Ψαλμών. Αυτό φανερώνει και έναν άλλο ρόλο του : Το

κήρυγμά του τώρα είναι διανθισμένο με προφητείες, που σκοπό έχουν

να αποδείξουν την αλήθεια των λόγων του για τον Ιησού. Προφανώς,

πρόκειται για στοιχείο της διήγησης που έχει ιστορική βάση. Εφόσον

απευθυνόταν σε Ιουδαίους, που ήθελε να τους πείσει για την

θρησκευτική του εγκυρότητα και για τη μεσσιανικότητα του Ιησού, που

οι ακροατές του τον είχαν παραδώσει στις ρωμαϊκές αρχές, θεωρώντας

τον βλάσφημο, για να θανατωθεί, η μόνη περίπτωση να γίνει πιστευτός

ήταν να κάνει αυτό που γίνεται και στο ευαγγέλιο του Ματθαίου: Να

χρησιμοποιήσει στοιχεία της ιουδαϊκής παράδοσης, για να τεκμηριώσει

τους λόγους του και να αποδείξει την εγκυρότητά τους.

Η μεγάλη όμως εμφάνιση του Πέτρου και ο αδιαμφισβήτητος

ηγετικός του ρόλος στην πρώτη κοινότητα των Ιεροσολύμων,

φανερώνεται κατά την ημέρα της Πεντηκοστής: Αναλαμβάνει εξ

ονόματος και των υπόλοιπων μαθητών να μιλήσει στο συγκεντρωμένο

πλήθος, να τους ερμηνεύσει την εμπειρία της γλωσολαλίας που είχαν

βιώσει, και να τους εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους ο Ιησούς είναι

ο Μεσσίας, και γιατί πρέπει να ενταχθούν στη χριστιανική ομάδα. Στην

ουσία εδώ ο αναγνώστης της Καινής Διαθήκης θα παρατηρήσει έναν

τελείως διαφορετικό άνθρωπο, από αυτόν που είχε γνωρίσει κατά τη

διήγηση των γεγονότων του Πάθους: στα ευαγγέλια είχε εμπρός του έναν

φίλο και μαθητή του Ιησού, που την ύστατη στιγμή τον είχε αρνηθεί,

βλέποντας να διαψεύδονται οι μεσσιανικές προσδοκίες που περίμενε

από τον Ιησού. Τώρα υπερασπίζεται την επιλογή του σταυρού, θεωρώντας

ότι είναι θέλημα Θεού και πως έτσι έπρεπε να γίνουν τα πράγματα. Ο

λόγος του λοιπόν είναι τόσο πολύ χαρισματικός, ώστε γίνεται αιτία για

είσοδο νέων μελών στην κοινότητα.

Η αύξηση όμως των μελών δημιουργεί την ανάγκη για ένα πιο

οργανωμένο σύστημα διοίκησης. Να έγινε στη συνέχεια, μία οργανωμένη

κατανομή αξιωμάτων, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα καλύτερης

διευθέτησης των πραγμάτων της κοινότητας; Είναι δύσκολο να απαντηθεί

το ερώτημα, αν και κάτι τέτοιο φαίνεται να υπονοεί ο στίχος Πρ. 2,32,

που φανερώνει μία ιεραρχική δομή που δημιουργήθηκε μετά την

εισδοχή των νέων μελών.

.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ

Το έτος 48 μ.Χ. ήταν σημαντικό για την μετέπειτα πορεία του χριστιανισμού. Ο Παύλος με το Βαρνάβα είχαν επιστρέψει από την Α΄ Αποστολική περιοδεία (Κύπρος-Μ. Ασία), και διηγήθηκαν στους πιστούς της κοινότητας της Αντιόχειας όσα έκανε ο Θεός μ’ αυτούς, και ότι άνοιξε την πόρτα της πίστης και στους Εθνικούς. Πολλοί χάρηκαν, αλλά κάποιοι που είχαν έρθει από τα Ιεροσόλυμα στην Αντιόχεια, δίδασκαν στους αδερφούς πως πρέπει να περιτμηθούν για να μπορέσουν να σωθούν (Πρ. 14, 27 ∙ Πρ. 15,1). Δημιουργήθηκε μεγάλη ταραχή, και οι δύο Απόστολοι μαζί με άλλους χριστιανούς από την Αντιόχεια πήγαν στα Ιεροσόλυμα για να λύσουν το ζήτημα μαζί με τους άλλους Απόστολους και τους Πρεσβύτερους.
Όπως γίνεται αντιληπτό η υπόθεση σχετίζονταν με το μέλλον της Εκκλησίας. Αν γίνονταν δεκτή η θέση των χριστιανών των Ιεροσολύμων ο χριστιανισμός θα υποβαθμίζονταν, και οι συνέπειες για τη μετέπειτα πορεία του πιθανόν να ήταν ολέθριες. Αυτό το γνωρίζουν οι Απόστολοι και έτσι συγκαλείται η Αποστολική Σύνοδος στην οποία ήταν καθοριστικός ο ρόλος των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, την μνήμη των οποίων γιορτάζει η Εκκλησία μας αυτές τις ημέρες.
Οι δύο Απόστολοι από την αρχή τονίζουν ότι ο Θεός δε θέλει να φορτωθούν οι χριστιανοί βάρη που είναι περιττά. Ο Παύλος μαζί με το Βαρνάβα αφηγούνται τους σταθμούς της περιοδείας τους και την επιτυχία που είχε το κήρυγμα του ευαγγελίου στους πρώην ειδωλολάτρες. Τότε κάποιοι από την παράταξη των Φαρισαίων που είχαν πιστέψει, έλεγαν ότι πρέπει οι εθνικοί να περιτέμνονται και να τηρούν τις διατάξεις του Μωυσή.
Οι Απόστολοι συζητούν αυτό το σημαντικό θέμα. Λαμβάνει κατόπιν το λόγο ο Πέτρος. Τονίζει ότι ο Θεός που γνωρίζει τις καρδιές των ανθρώπων, έδωσε σημάδι ότι και οι εθνικοί μπορούν να σωθούν, αφού τους χορηγήθηκε το Άγιο Πνεύμα. Δεν έκανε καμία διάκριση ανάμεσα στους Ιουδαίους και τους ειδωλολάτρες, αλλά καθάρισε με την πίστη τις καρδιές τους. Οπότε δεν πρέπει να φορτωθεί κανένας ζυγός στον τράχηλο των χριστιανών, τον οποίο μάλιστα δε μπόρεσαν να σηκώσουν αυτοί που κατάγονταν από τον Ιουδαϊσμό.
Ύστερα όλοι άκουσαν το Βαρνάβα και τον Παύλο, που διηγούνταν τα θαύματα που έκανε ο Θεός, μέσω αυτών, στους εθνικούς. Ο Ιάκωβος, στη συνέχεια, υπογράμμισε και αυτός να μην επιβαρυνθούν οι εθνικοί που επιστρέφουν στο χριστιανισμό.
Για το θέμα είναι χαρακτηριστικά τα παρακάτω που επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος: «Όρα», λέει, «πως δείκνυσι τον Θεόν δι’ αυτού φθεγγόμενον, και ουδέν ανθρώπινον. Και ο καρδιογνώστης Θεός εμαρτύρησεν αυτοίς. Επί την πνευματικήν ανάγει μαρτυρίαν αυτούς. Δους αυτοίς το Πνεύμα το άγιον, καθώς και ημίν. Όρα πως πανταχού εξισοί τα έθνη. Και ουδέν διέκρινε μεταξύ ημών τε και αυτών, τη πίστει καθαρίσας τας καρδίας αυτών. Από της πίστεως μόνης, φησί, των αυτών έτυχον. Κακείνων ταύτα εντρεπτικά∙ μάλλον δε εκείνους διδάξαι δύναται, ότι πίστεως δει μόνης, και ουκ έργων ουδέ περιτομής. Ου γαρ δη υπέρ των εθνών απολογούμενοι ταύτα λέγουσι μόνον, αλλά κακείνους παιδεύοντες αποστήναι του νόμου. Αλλά τέως ούπω λέγουσι τούτο. Νυν ουν τι πειράζετε τον Θεόν επιθείναι ζυγόν επί τον τράχηλον των μαθητών ον ούτε οι πατέρες ημών, ούτε ημείς ισχύσαμεν βαστάσαι. Αλλά δια της χάριτος του Κυρίου Ιησού πιστεύομεν σωθήναι, καθ’ ον τρόπον κακείνοι» ( Εις τας Πράξεις των Αποστόλων, Ομιλία ΛΔ, 60,235).
Ο σχολιασμός του Ιωάννη Χρυσοστόμου τονίζει ότι ο Θεός έδωσε το Άγιο Πνεύμα και στους ειδωλολάτρες που μεταστράφηκαν στο χριστιανισμό. Για το Θεό όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Δεν γίνεται καμία διάκριση ανάμεσα στους ανθρώπους, και όλοι σώζονται με τη χάρη του Κυρίου Ιησού.
Το συμπέρασμα που βγαίνει λοιπόν από τους λόγους των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην Αποστολική Σύνοδο και από την ανάλυση του ιερού Χρυσοστόμου είναι πως μέσα στην εκκλησία δεν υπάρχουν διακρίσεις και όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι για το Θεό. Επομένως δε χρειάζονταν τα πρόσθετα βάρη στους ώμους των εθνικών που γίνονταν χριστιανοί.
Η Αποστολική Σύνοδος, με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, πήρε την απόφαση να μην επιβληθεί στους χριστιανούς τίποτα περιττό. Αρχίζει κατόπιν η Δεύτερη Αποστολική περιοδεία του Παύλου (49-52). Συνοδοί του είναι ο Σίλας, ο Τιμόθεος και ο Λουκάς. Στη διάρκειά της επισκέπτονται την Ελλάδα, και έτσι ο Απόστολος των Εθνών γίνεται ο ιδρυτής της ελληνικής εκκλησίας.

***

Το συμπέρασμα είναι πως η συμμετοχή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου ήταν καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της ιεραποστολής στους εθνικούς. Στήριξαν, εκτός των άλλων, με τις παρεμβάσεις τους την υπόθεση της διάδοσης του χριστιανικού μηνύματος σε όλους. Αξίζει λοιπόν, τελειώνοντας, να παρατεθεί ένα απόσπασμα από τον έπαινο που απευθύνει σε αυτούς, ένας βυζαντινός λόγιος, ο Γεώργιος Ακροπολίτης, που έζησε τον 13ο αιώνα. Όπως γράφει λοιπόν: « Αλλ’ ω δυάς η κορυφαία των μαθητών του Χριστού –επισυναπτέον γαρ μοι πάλιν- οι της ολομελείας της δωδεκάδος των μαθητών οφθαλμοί, οι φωστήρες οι παμφαέστατοι, ουχ ο μεν εις ημέραν φαύσιν τεθείς ο δε νυκτός την δαδούχησιν, αλλά και άμφω ημερινοί και την νύκτα της αγνοίας διώκοντες και ως εν ημέρα ευσχημόνως τους διδασκομένους περιπατείν αναπείθοντες, οι θρόνοι της Χριστού ανακλήσεως, εφ’ ων ο διπλούς ανεπαύσατο Κύριος, τα δένδρα του παραδείσου τα αγλαόκαρπα, ων οι μεταλαμβάνοντες την αφθαρσίαν απολαμβάνουσιν, οι δίκρουνοι ποταμοί των διδαγμάτων Χριστού, εξ ων οι πίοντες ουκ αποθνήσκουσιν αλλά μεταστοιχειούνται προς το αθάνατον, αι διτταί του πνεύματος μάχαιραι το κρείττον από του χείρονος διατέμνουσαι. Ω πλάκες έμψυχοι, εν αις τα της Καινής Διαθήκης εγκαταγέγραπται∙ ω στύλοι δύο πυρίπνοοι τον νέον καθοδηγούντες λαόν ….ω Πέτρε και Παύλε –χαίρω γαρ τοις υμετέροις ονόμασιν, έχουσιν γαρ εις αρετήν και παράκλησιν» (Γεωργίου του Ακροπολίτου, Λόγος εις τους Αγίους και Πανευφήμους μεγάλους Αποστόλους Πέτρον και Παύλον, 27).

ΝΠ

 Ν. Παύλ