ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Στη Γέννηση του Χριστού, που  γιορτάζουμε, αναφέρονται δύο από τους τέσσερις ευαγγελιστές, ο Ματθαίος και ο Λουκάς. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση αν σκεφτεί κανείς ότι τα ευαγγέλια δεν είναι βιογραφίες του Ιησού. Όπως είναι γνωστό, τα ευαγγέλια περιέχουν το χαρμόσυνο μήνυμα ότι ήρθε ο Σωτήρας του κόσμου, και δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα των μελών των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων .

Στο ευαγγέλιο του Ματθαίου η ενότητα που αναφέρεται στη Γέννηση περιλαμβάνει το κεφ. 2 του ευαγγελίου. Προηγείται η αφήγηση για αυτά που έχουν προηγηθεί. Εδώ βασικό στοιχείο είναι η προφητεία του Ησαΐα (Μτθ. 1,23) η οποία είναι αποδεικτική, μέσα από τη χριστοκεντρική ερμηνεία της, της θεότητας του Κυρίου.

"Απόστολος Πέτρος: Η άγκυρα της Εκκλησίας"

 

Διαβάστε στο τελευταίο τεύχος της ASOR "The Ancient Near East Today" ένα ενδιαφέρον άρθρο του Roald Dijkstra (μεταδιδακτορικός ερευνητής και λέκτορας στο KU Leuven) με θέμα "Απόστολος Πέτρος. Η άγκυρα της Εκκλησίας" που αναφέρεται στον κομβικό ρόλο της προσωπικότητας του Πέτρου για την αναγνώριση του ρόλου της εκκλησίας της Ρώμης. 

(H φωτό προέρχεται από το ίδιο άρθρο. Πρόκειται για τη σαρκοφάγο της Τριάδας(4ος αι) που φυλάσσεται στο Musée de l'Arles στη Γαλλία. Σε αυτή εικονίζεται το γνωστό επεισόδιο της άρνησης, ενώ στο κάτω επίπεδο εικονίζεται η σύλληψη του Απόστολου).

κυρ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Της Κοκκώνας το σπίτι (Ακρόπολις 1895)

 Πιστοί στο λόγο του Οδυσσέα Ελύτη «… Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη…», που είναι τόσο επίκαιρος, διαβάστε στη συνέχεια ένα  "παράξενο" Χριστουγεννιάτικο αφήγημα του μεγάλου Σκιαθίτη. Έτσι, για να θυμηθούμε τα ρόδινα ακρογιάλια....

(Στη φωτό "Το λιμάνι της Σκιάθου 1910-20. Πηγή: http://amfictyon.blogspot.gr/2015/01/1851-1911_11.html

Της Κοκκώνας το σπίτι (Ακρόπολις 1895)

Δὲν ἦτον δρόμος πλέον περαστικὸς εἰς ὅλον τὸ χωρίον. Ἀδύνατον νὰ μὴν ἐπερνοῦσε κανεὶς ἀπ᾽ ἐκεῖ ὅστις θὰ ἀνέβαινεν εἰς τὴν ἐπάνω ἐνορίαν ἢ ὅστις θὰ κατέβαινεν εἰς τὴν κάτω. Λιθόστρωτον ἀνηφορικόν, ἀπὸ κάτω ἀπ’ τῆς Σταματρίζαινας τὸ σπίτι ἕως ἐπάνω εἰς τὸν ναὸν τῆς Παναγίας τῆς Σαλονικιᾶς. Χίλια βήματα, κάθε βῆμα καὶ ἆσθμα. Ἐφούσκωνεν, ἐκοντανάσαινε κανεὶς διὰ ν’ ἀναβῇ, ἐγλιστροῦσε διὰ νὰ καταβῇ.

Ἅμα ἐπάτει τις εἰς τὸ λιθόστρωτον, ἀφοῦ ἄφηνεν ὀπίσω του τὸ μαγαζὶ τοῦ Καψοσπύρου, τὸ σπίτι τοῦ Καφτάνη καὶ τὸ παλιόσπιτον τοῦ γερο-Παγούρη μὲ τὴν τοιχογυρισμένην αὐλήν, εὑρίσκετο ἀπέναντι εἰς τὸ σπίτι τοῦ Χατζῆ Παντελῆ, μὲ τὸν αὐλόγυρον σύρριζα εἰς τὸν βράχον. Κάτω ἔχασκε μέγας κρημνός, μονότονος, προκαλῶν σκοτοδίνην, σημειούμενος ἀπὸ ὀλίγους ἕρποντας θάμνους ἐδῶ κ᾽ ἐκεῖ, οἱ ὁποῖοι θὰ ἐφαίνοντο εἰς τὸ σκότος τῆς νυκτὸς ἐκείνης ὡς νὰ ἦσαν κακοποιοὶ ψηλαφῶντες καὶ ἀναρριχώμενοι ἢ καὶ σκαλικάντζαροι ἐλλοχεύοντες καὶ καραδοκοῦντες ὣς νὰ ἔλθῃ ἡ ὥρα νὰ εἰσβάλουν εἰς τὰς οἰκίας διὰ τῶν καπνοδόχων. Τὸ κῦμα ὑποκώφως ἐφλοίσβιζεν εἰς τὰ κράσπεδα τοῦ κρημνοῦ, καὶ ἀκούραστος βορρᾶς φυσῶν ἀπὸ προχθές, μαλακώσας τὴν ἑσπέραν ταύτην, ἐξήπλωνε τὲς ἀποθαλασσιές του ἕως τὸν μεσημβρινὸν τοῦτον μικρὸν λιμένα, ὁ παγκρατὴς χιονόμαλλος βασιλεὺς τοῦ χειμῶνος.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

 

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ACTA SANCTORUM, Nov. Propylaeum

Dec. 6.

Sa: 1. — Sb: 1. — H: — P: 1. — Da: 2 (= Ba). — Db: 1. — F: [47] 1 (= Ba). — Fa: 1. — B: 1. — Ba: 1: Νικολάου ἐπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας. Οὗτος ὑπῆρχεν [48] ἐν τοῖς χρόνοις Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ τῶν τυράννων, πρότερον τῇ μοναδικῇ πολιτείᾳ διαπρέψας [49] καὶ δι᾽ ὑπερβάλλουσαν ἀρετὴν τὴν ἀρχιερωσύνην δεξάμενος. Ἐπεὶ δὲ τὰ χριστιανῶν ἦν πρεσβεύων καὶ [50] τὴν εὐσέβειαν κηρύττων ἐλευθέπᾳ φωνῇ, συλλαμβάνεται ὑπὸ τῶν τὰ πρῶτα φερόντων τῆς πόλεως· καὶ [51] πληγαῖς καὶ στρεβλώσεσι παρ᾽ αὐτῶν ὑποβληθείς, τῇ εἱρκτῇ ἐναπορρίπτεται μετὰ τῶν ἄλλων χριστιανῶν. [52] Τοῦ δὲ μεγάλου καὶ εὐσεβοῦς Κωνσταντίνου τὴν βασιλείαν τῶν Ῥωμαίων

Ερμηνεύοντας τη Βίβλο στην εποχή των υπερηρώων

 

Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του στο τελευταίο τεύχος του ANE TODAY VIII2020 (έκδοση της ASOR)  o Nicholaus Pumphrey, Επίκουρος Καθηγητής Θρησκευτικών Σπουδών, με θέμα  την επίδραση της Βίβλου στην κατασκευή των υπερηρώων αναφέρει ότι οι δημιουργοί του Superman Jerry Siegel και  Joe Shuster γνώριζαν πολύ καλά την Παλαιά Διαθήκη. Έτσι παρουσιάζουν τον υπερήρωά τους να ταξιδεύει στο διάστημα μέσα σε ένα φουτουριστικό καλάθι, όπως ο Μωυσής βρέθηκε στο Νείλο, να του κόβει τα μαλλιά η Lois Lane, όπως η Δαλιδά του Σαμψών κοκ. Ακόμη και το όνομα του Superman στον πλανήτη του είναι Kal-El, και έχει ιουδαϊκή προέλευση.

To "βαβυλωνιακό χρονικό" για την άλωση της Ιερουσαλήμ το 586 πΧ

 Είναι γνωστό ότι η άλωση της Ιερουσαλήμ από το Ναβουχοδονόσορα οφείλονταν στις γενικότερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η παρακμή της νεοασσυριακής αυτοκρατορίας και ο ανταγωνισμός των Αιγύπτιων και των Βαβυλώνιων στην περιοχή της

Συροπαλαιστίνης οδήγησαν σε αυτό το τραγικό γεγονός που  το "βαβυλωνιακό χρονικό" καταγράφει. Όπως αναφέρει 

"Στο έβδομο έτος, τον μήνα Kislev, ο βασιλιάς της Βαβυλώνας συγκέντρωσε το στρατό του και βάδισε στην Ḫatti-land (: περιοχή των νεοχεττιτικών βασιλείων, η Συροπαλαιστίνη). Στρατοπέδευσε στην πόλη του Ιούδα και τη δεύτερη ημέρα του Αντάρ πήρε την πόλη και κατέλαβε τον βασιλιά. Ορίστηκε εκεί βασιλιάς της επιλογής του, έλαβε βαρύ φόρο τιμής και έστειλε (τους Ιουδαίους) στη Βαβυλώνα".

Οι πληροφορίες για το γεγονός, το κείμενο και η φωτό προέρχονται από την ιστοσελίδα  jerusalem.nottingham.ac . Η πινακίδα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο (British Museum BM 21946)

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο μάθημα των Θρησκευτικών

 

Σεμινάριο Θεολόγων για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση

 

Αρχαιολογική ανακάλυψη στην Ιερουσαλήμ που βοηθάει στην κατανόηση της Σταύρωσης

 

Στην Ιερουσαλήμ σε καρφιά που βρέθηκαν στο λεγόμενο τάφο του Καϊάφα, βρέθηκαν ίχνη από ξύλο και οστό. Πιθανόν να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της Σταύρωσης του Ιησού. Βλέπε την ανάρτηση πατώντας εδώ (ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ). Και η φωτό προέρχεται από την ίδια δημοσίευση.

Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος θρησκευτικής εξειδίκευσης «Θέματα από την Αγία Γραφή Α΄ Τάξης Εκκλησιαστικού Γυμνασίου»

 

Για να δείτε το Πρόγραμμα Σπουδών πατήστε εδώ.

"Θέματα από την Αγία Γραφή" .Το νέο εγχειρίδιο της θεολογικής εξειδίκευσης για την Α΄ Εκκλησιαστικού Γυμνασίου

 

Τα "Θέματα από την Αγία Γραφή", ένα βιβλίο πρωτοποριακό, που ανήκει στα εγχειρίδια θεολογικής εξειδίκευσης για την Α΄ Εκκλησιαστικού Γυμνασίου, βρίσκεται online στον υπερσύνδεσμο http://iep.edu.gr/el/component/k2/1085-themata-apo-tin-agia-grafi-a-ekklisiastikoy-gymnasiou . Μπορείτε να το "κατεβάσετε" και να απολαύσετε την ανάγνωσή του.

"ΣΤΟΝ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ Β ΞΕΚΛΕΙΔΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΩΔΙΚΑ"

 

Το βιβλίο της Μαργκαλίτ Φοξ κυκλοφορεί και στην ελληνική. 

"Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β, αυτής της μυστηριώδους γραφής που πρωτοέφερε στο φως ο Άρθουρ Έβανς ανασκάπτοντας την Κνωσό το 1900, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα διανοητικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα. Για πέντε περίπου δεκαετίες, μερικές από τις σπουδαιότερες μορφές στο πεδίο της φιλολογικής και της αρχαιολογικής επιστήμης, και όχι μόνο, αναμετρήθηκαν χωρίς επιτυχία με το εγχείρημα της λύσης αυτού του αρχαίου γρίφου, το οποίο θα άνοιγε ένα παράθυρο στη μελέτη της αιγαιακής προϊστορίας· και τη λύση έμελλε να τη δώσει εντέλει το 1952 όχι ένας ειδικός επιστήμονας αλλά ένας παθιασμένος ερασιτέχνης, ο άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις. Όμως από τις περισσότερες εξιστορήσεις αυτής της συναρπαστικής περιπέτειας λείπει το όνομα μιας μεγάλης πρωταγωνίστριας: της αμερικανίδας φιλολόγου Άλις Κόμπερ.

"'Έκθεση εντυπώσεων Αγίου Όρους 2020"

 Στη συνέχεια δημοσιεύεται άρθρο του αγαπητού φίλου και συναδέλφου Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη που αφορά εντυπώσεις του από πρόσφατη επίσκεψή του στο Άγιον Όρος. Ο συντάκτης του ιστολογίου για πολλά από τα ζητήματα που καταγράφονται σε αυτό έχει διαφορετική θέση και με κάποια  διαφωνεί. Πιστός όμως στη ρήση που αποδίδεται στον Βολταίρο  «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες» προχωράει στη δημοσίευση, βέβαιος ότι θα προκαλέσει διάλογο.

    ΠΟΛΕΜΙΚΟ  ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΕΡΗΜΟ

      (Εντυπώσεις  από  το  «Περιβόλι  της  Παναγίας») 

   Ήταν  η  χρονιά  εκείνη,  που  στην  Ελλάδα  οι  τελευταίοι  εκπρόσωποι  του  «ψευτορωμαίικου» – σύμφωνα  με  τον  πατροΚοσμά – μαζί  με  την  άθεη  νομενκλατούρα  κατηγορούσαν  όλες  τις  σωστικές  μεθόδους  του  Θεού – και  ειδικά  τη  θεία  κοινωνία –   ως  επιβλαβείς  για  την  υγεία,  με  την  ένοχη  σιωπή, αν  όχι  τη  βοήθεια,  της  διοικούσας  Εκκλησίας. Ο  λαός,  ημιθανής,  κατανάλωνε  τη  δοκιμασμένη  από  παλιά  ναρκωτική  ουσία  “Big  Brother”  με  ρεκόρ  τηλεθέασης  και  οι  γεωπολιτικοί  αναλυτές  “εκόμιζαν  γλαύκας  εις  Αθήνας”  για  τα  ελληνοτουρκικά  στους  ανήσυχους,  χωρίς  όμως  να  μπορούν  να  ιχνηλατήσουν  το  σχέδιο  του  Θεού, πίσω  από  τα  σημεία, που  οδηγεί  στα  «εξαμίλια»  και  την  Πόλη. Τότε  ανηφορίσαμε  τα  1800  περίπου  σκαλιά  προς  τη  Σκήτη  την  αφιερωμένη  στη  Θεοπρομήτορα. Εκτιμούσα  το  συνοδοιπόρο  μου  πάνω  κι  από  συνάδελφο  στη  δουλειά  αλλά  η  συνύπαρξη  σε  καταστάσεις  χάρης, όπως  εδώ, ήταν  πρωτιά,  δοκιμασία  και  πείραμα. Με  έναν  ιδιαίτερο  τρόπο, πέτυχε.  

         Άρχισα  να  σκιρτάω  από  χαρά, όταν  καβάλα  στο  μουλάρι  ανέβαινα  τα  στριφογυριστά  σκαλιά  από  τον  αρσανά  προς  το  Κυριακό. Μετά  το  κέρασμα  και  αφού  τακτοποιηθήκαμε  στον  κοιτώνα, περπατήσαμε  στα  στενά  ανάμεσα  στις  καλύβες, το  γκρεμό  μπροστά  μας  και  τα  βράχια  του  Άθωνα  από  πίσω. Παρατηρούσαμε  το  τοπίο, σχολιάζαμε  και  φωτογράφιζα. Μπροστά  μας  συναντήσαμε  ένα  καμπουριαστό  γεροντάκι  με  μαγκούρα. Είχε  παραιτηθεί  από  αστυνομικός  πριν  τριανταπέντε  χρόνια  για  να  έρθει  στην  Αγία  Άννα. Καταγωγή  από  τη  Βοβούσα  Ιωαννίνων. Πιάσαμε  συζήτηση:  «Διαβάστε  τον  Ιεζεκιήλ. Τώρα  βρισκόμαστε  στην  αποστασία. Τι  νομίζετε, απλός  σεισμός  θα  ταρακουνήσει  την  Παλαιστίνη; Πυρηνικά  θα  πέσουν». Μας  προσκάλεσε  στην  καλύβα  του  για  περισσότερη  συζήτηση  μετά  τον  εσπερινό  αλλά  εμείς  είχαμε  άλλα  σχέδια.  

         Ο  εσπερινός  θα  γινόταν  στις  καλύβες, ως  ιδιόρρυθμη  Σκήτη  και  ο  όρθρος  με  τη    

θεία  λειτουργία  θα  τελούνταν  την  άλλη  μέρα  στο  Κυριακό. Λίγη  ώρα  μετά  την  τράπεζα  με  τα  αλάδωτα  ρεβίθια,  ξεκινήσαμε  προς  τη  μικρή  Αγία  Άννα  και  τα  Κατουνάκια, όπου  δεν  πήγαμε  τελικά. Ο  συνοδοιπόρος  μου  ερωτεύτηκε  το  τοπίο, για  μένα  ήταν  πια  συνειδητή  επιλογή. Προτιμώ  την  περιοχή  της  ερήμου  στο  Όρος. Απόλυτη   κατάσταση,  ακόμη  και  για  τον  κοσμικό  επισκέπτη, διασώζει  αξίες  του  αρχέγονου  μοναχισμού  και  κάνει  το  προσκύνημα  πιο  ψυχωφελές. Είχαμε  αφήσει  το  κύριο μονοπάτι  και  προς  στιγμή  νομίσαμε  πως  χαθήκαμε. Συναντήσαμε  έναν  προσκυνητή  που  επέστρεφε. Η  φωνή  του  φανέρωνε  κατάνυξη. Βρέθηκα  πρώτος  μπροστά  στην  κλειστή  ξύλινη  πόρτα, ανάμεσα  σε  δύο  βράχους. Μια  πόρτα  στο  μέσον  του  πουθενά, σχεδόν  σουρεαλιστική,  οριοθετούσε  το  χώρο  άσκησης. Την  άνοιξα  και  αντίκρισα  στο  βάθος  χαμηλά  τη  σπηλιά  με  το  εκκλησάκι  του  Τιμίου  Προδρόμου  και  δίπλα  της  την  ερειπωμένη  καλύβα. 

         Άνοιξα  και  πάλι. Το  εκκλησάκι  είχε  δύο  στασίδια  όλα  κι  όλα, που  είχαν  αντικατασταθεί  με  καινούργια, όπως  μεταγενέστερη  ήταν  και  η  ρώσικη  εικόνα  του  Ιωσήφ  του  Ησυχαστή  και  μια  φωτογραφία  του. Όλες  οι  υπόλοιπες  εικόνες  στο  τέμπλο  ήταν  όπως  τότε. Απέξω, μια  ξύλινη  καρέκλα, πρόχειρα  φτιαγμένη. Το  1951  ο  Ιωσήφ  ο  Ησυχαστής  ή  Σπηλαιώτης, που  ζούσε  εδώ  με  τον  Αρσένιο  από  το  1938,  εγκατέλειψε  το  χώρο  αυτό  για  λόγους  υγείας  και  εγκαταστάθηκε  στη  Νέα  Σκήτη  με  τη  συνοδεία  του, τον  Ιωσήφ  Βατοπεδινό, τον  Εφραίμ  Φιλοθεΐτη  και  το  Χαράλαμπο  Διονυσιάτη  (περιστασιακά  εδώ  ερχόταν και  ο  Εφραίμ  Κατουνακιώτης, που  τον  είχε  δεύτερο  γέροντα). Μύριζε  παππουδίλα  και  λιβάνι. Το  σκληρό  απογευματινό  φως  που  χτυπάει  τη  δυτική  πλευρά  του  Όρους, έμπαινε  από  το  παράθυρο. Νόμιζα  πως  ήταν  όλοι  παρόντες. Εδώ  έζησαν  πέντε  σύγχρονοι  άγιοι. Κι  αν  για  τους  τρεις  δεν  έχει  έρθει  ακόμη  η  αγιοκατάταξη, στη  συνείδηση  των  χριστιανών, είναι  από  τώρα  άγιοι. Ο  κοιτώνας  έμοιαζε  με  φυσικό  κρεβάτι  στο  βράχο, κλεισμένος  ώστε  να  φαίνεται  σα  δωμάτιο. Δίπλα  μια  χτισμένη  δεξαμενή  για  νερό  και  παραπέρα  βρύση. Κοιτούσα  την  πόρτα  ξανά  και  ξανά. Βγαίνοντας  αντίκριζες  όλη  τη  δυτική  ακτογραμμή  με  τις  Μονές  και  τις  Σκήτες, αν  καθόσουν  στο  κατωκάσι  της  πόρτας. Αν  κοιτούσες  από  μακριά, φεύγοντας  και  πριν  τη  διαβείς, όπως  ήταν  υπερυψωμένη, έβλεπες  ουρανό. Ο  Ιωσήφ  ο  Σπηλαιώτης  άνοιξε  μια  πόρτα  στον  ουρανό  για  τους  υποτακτικούς  του. Δάσκαλος  της  νοεράς  προσευχής, τους  «είδε» από  πριν  ηγούμενους  και  πνευματικούς.

         «Γέροντα, τους  γνωρίσατε; Τους  προλάβατε»;  Ο  Μακάριος, με  ασυνήθιστη  διαύγεια  στα  92 , διορατικός  σύμφωνα  με  βιώματα  των  πνευματικών  του  παιδιών, που  είχαν  έρθει  να  τον  δουν, απάντησε: «Είμαι  60  χρόνια  εδώ. Και  τους  γνωρίσαμε  και  ψάρια  τους  στέλναμε …»  Σταμάτησε  χωρίς  να  ολοκληρώσει. Δεν  ήθελε  να  πει  περισσότερα. Ένας  προσκυνητής  με  παρότρυνε  να  προσπαθήσω  να  δω  τον  παπα – Γιάννη, διορατικό  και  προορατικό, σε  μια  καλύβα  προς  τον  αρσανά, στα  96  του. Άλλος  τον  φοβόταν, «σε  κατακεραυνώνει»,  είπε  ως  «δια  Χριστόν  σαλός». Την  επομένη,  δύο  Χαλκιδικιώτες,  στο  κιόσκι  στις  Καρυές,   μιλούσαν  για  τα  βάσανά  τους  και  την  εμπειρία  τους  με  τον  Ευθύμιο  της  Καψάλας. Θεέ  μου, πόσος  πόνος  υπάρχει  στον  κόσμο !  Πόσοι  άνθρωποι  αναζητούν  βοήθεια  στα  προβλήματά  τους … και  πόσοι  άγιοι  ζουν  σήμερα  στο  Όρος; Δε  μιλώ  για  την  άρρωστη  γεροντολαγνεία, όπου  κάποιοι  ψάχνουν  το  «γκουρού»  τους.

         Ο  όρθρος  και  η  θεία  λειτουργία  στο  παρεκκλήσι  ήταν  οικογενειακή  υπόθεση, όπως  τα  ήξερα. Δίπλα  μου  ένας  Γερμανός  με  τους  δύο  μεγάλους γιούς  του, έδειχνε  να  παρακολουθεί  και  να  καταλαβαίνει. Περίμενα  να  δω. Σταυροκοπήθηκε  όπως  οι  Ρωμαιοκαθολικοί. Αργότερα  μιλήσαμε  στους  κοιτώνες. Θα  έφευγαν  για  τη Μεγίστη  Λαύρα. Τη  μεθεπομένη  τους  συναντήσαμε  στις  Καρυές.  Είχαν  περπατήσει  για  πεντέμιση  ώρες, σχεδόν  μια  λιγότερη  από  τη  δική  μας  πορεία, τέσσερα  χρόνια  πριν. Ευγενικές  φυσιογνωμίες, μας  κέρδισαν  την  καρδιά.

         Τα  σκαλοπάτια  της  Αγίας  Άννας  μας  περίμεναν  στον  κατήφορο  και  δεν  είναι  πιο  εύκολα  στο  κατέβασμα, φορτωμένοι  με  τους  σάκους. Στο  πλοίο,  το  αγαπημένο  θέμα  συζήτησης  ήταν  ο  ιός  της  κορώνας. Στο  λεωφορείο  οι  προσκυνητές  φορούσαν  το  φίμωτρο, στο  ναό  όμως  αφήνονταν  στην  προστασία  της  Παναγίας. Από  τη  Δάφνη  ανεβήκαμε  στις  Καρυές  από  άλλο  δρόμο, καθώς  οι  ανοιξιάτικες  βροχές  προκάλεσαν  σοβαρές  καταστροφές  στο  οδικό  δίκτυο, φτάσαμε  στο  Σεράι  και  πήραμε  δωμάτιο. Ο  Άγιος  Ανδρέας  ή  Σεράι, με  το  έντονο  ρωσικό  χρώμα, είναι  κοινοβιακή  Σκήτη, που  λόγω  μεγέθους  μοιάζει  με  Μονή. Σήμερα  ανήκει  στο  Βατοπέδι. Είναι  τέτοιο  το  μέγεθός  του, όπως  κάθε  τι  που  έχτισαν  οι  Ρώσοι, που  οι  λίγοι  μοναχοί  δυσκολεύονται  στα  διακονήματα. Στους  δαιδαλώδεις  διαδρόμους  του  ξεφυτρώνουν  παρεκκλήσια. Σε  ένα  από  αυτά  πήγαμε  για  εσπερινό. Τις  καμπάνες  χτυπούσε  ένας  μαθητής  από  την  Αθωνιάδα  κι  ένας  μοναχός  βγάζοντας  εκπληκτική  μελωδία. Η  ψαλμωδία  ήταν  εξίσου  όμορφη.

          Είχε  προηγηθεί   ένα  δύσκολο  μεσημέρι. Κατηφόρισα  προς  το  Κουτλουμούσι. Καθώς  απομακρυνόμουν  από  το  Σεράι  μετρούσα  τρούλους  σε  σχήμα  κρεμμυδιού, το  χαρακτηριστικό  ρωσικό  αρχιτεκτονικό  γνώρισμα. Κατέβηκα  μόνος  μου  στην  Παναγούδα  και  στρίβοντας  έφτασα  στο  κελί  του  Ιωάννη  του  Θεολόγου. «Αυτά  που  είπε  ο  άγιος  Παΐσιος, όλα  θα  γίνουν. Δεν  είναι  για  άλλη  γενιά. Γι  αυτήν  είναι. Είναι  η  σειρά  να  έρθει  η  πείνα  για  την  Ελλάδα. Τον  ακριβή  χρόνο  δεν  τον  γνωρίζουμε  αλλά  τα  σημεία  δείχνουν. Οι  Αμερικάνοι  τα  έχουν  όλα  έτοιμα  για  την  ανακήρυξη  του  Κουρδικού  κράτους. Και  όλα  αυτά  θα  οδηγήσουν  στο  Γενικό  πόλεμο  και  στα  γεγονότα  της  Πόλης». Ο  γέροντας  ήταν  σαφής. Όσοι  βέβαια  ωφελήθηκαν  από  το  ισχύον  σύστημα, δεν  θέλουν  αυτό  να  καταρρεύσει  και  δεν  πονούν  για  την  κατάντια  της  Ελλάδας, τους  αρκεί  η  βολή  τους.  Άλλοι,  καλοπροαίρετοι,  δυσπιστούν  πως  αυτή  η  χώρα  είναι  δυνατόν  κάποια  στιγμή  να  κυβερνηθεί  από  ένα  «άξιο  παληκάρι», όπως  το  ονόμασε  ο  άγιος  Πορφύριος. Βαπτίζουν  «καταστροφολόγους»  όσους  μέσα  από  τις  στάχτες  του  πολέμου, που  έχει  ξεκινήσει  ήδη  και  δε  γυρίζει  πίσω, απλά  στην  αυλή  μας  δεν  έφτασε  ακόμα, προσδοκούν  σύμφωνα  με  τα  λεγόμενα  των  αγίων  έναν  κόσμο  ανθρώπινο  και  χριστιανικό. 

         Βαδίζοντας  στη  ρεματιά  συνειδητοποίησα  πως  για  πρώτη  φορά  περπατούσα  μόνος  στο  Όρος. Όταν  επιστρέφοντας  έφτασα  καθυστερημένος  στην  τράπεζα, ήμουν  μούσκεμα  στον  ιδρώτα  και  κατάκοπος  από  το  μεσημεριανό  ήλιο. Το  αποκορύφωμα  ήταν  πως  πήρα  μόνο  δύο  φέτες  ψωμί, γιατί  το  φαγητό  της  Πέμπτης  δεν  ήταν  νηστίσιμο. Έτσι  λοιπόν,  αγιορείτικα, με  ψωμί  και  νερό, πέρασε  η  μέρα  για  να  ανταμειφθώ  την  επομένη.

         Το  βράδυ,  στο  πεζούλι,  κοιτάζαμε  την  Πούλια  και  την  κορυφή  του  Άθωνα. Ανταλλάξαμε  εντυπώσεις  με  το  συνοδοιπόρο  μου. Σκοτεινά  ήταν  και  όταν  πέρασα  την  πύλη  και  κατηφόρισα  στο  ναό  του  Πρωτάτου. Φυσούσε  ελαφρά  και  είχε  ψύχρα. Δεν  είχα  ποτέ  λειτουργηθεί  εκεί, ούτε  είχα  κοινωνήσει  πριν στο  Όρος. Ξημέρωνε  και  η  Παναγία «‘Άξιον εστί»  μαζί  με  τους  αγίους  στις  τοιχογραφίες  του  Μανουήλ  Πανσέληνου    κι  εμάς  τιμούσαμε  την  αποτομή  της  κεφαλής  του  Τιμίου  Προδρόμου  με  το  αγιορείτικο.

         Και  ξαφνικά,  στην  Ουρανούπολη, όλα  φάνταζαν  περίεργα. Αλλοιωμένοι  από  την  κυρία  Θεοτόκο,  η  ευγνωμοσύνη  ξεχείλιζε  για  το  αναπάντεχό  της  δώρο  στη  δύσκολη  αυτή  συγκυρία. Όποτε  μας  επιτρέψει, ανυπομονώ  να  ξαναβρεθώ  στο  Περιβόλι  της.     

                     

 Μιχαηλίδης  Κωνσταντίνος – καθηγητής  14ου  Γυμνασίου  Λάρισας

Ανακαλύπτοντας του; Φιλισταίους

 Οι Φιλισταίοι ήταν λαός που αναφέρεται πολύ συχνά σε εδάφια της Βίβλου (βλ για παράδειγμα Δευτ 2,23,Αμ 9,7, Ιερ 47,4

Πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι προέρχονταν από την περιοχή του Αιγαίου και το όνομά τους έχει ελληνική προέλευση phyle histia = φυλή εστίας. Τα αρχαιολογικά ευρήματα τους παρουσιάζουν να κρατάνε ίσια σπαθιά και δόρυ.

ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι ένα σημαντικό γεγονός που εορτάζει η Εκκλησία μας στις 15 Αυγούστου. Είναι το Πάσχα του καλοκαιριού, Εκατομμύρια Ορθόδοξοι στρέφονται στη Μητέρα του Κυρίου ζητώντας τη βοήθειά της και τη μεσιτεία της στο Θεό.

Η Κοίμηση καταγράφεται σε πολλές αρχαίες παραδόσεις, που η κάθε μία έχει τις δικές της λεπτομέρειες για αυτό το σημαντικό συμβάν που επηρεάζει τη ζωή και την πίστη των Χριστιανών. Οι ειδικοί τις έχουν κατατάξει σε ομάδες, ώστε να μελετηθούν και να κατανοηθούν καλύτερα. Κάποιες από αυτές είναι η Βηθλεεμιτική παράδοση, η Κοπτική παράδοση, , η Ύστερη Αποστολική Παράδοση και  η Παράδοση της Κωνσταντινούπολης και της Εφέσου, ενώ οι ερευνητές έχουν εντοπίσει και ένα λατινικό κείμενο του 5^ου αι,. το «De Transitu beatae Mariae virginis» (:Περί Μεταστάσεως της Μακαρίας Παρθένου Μαρίας) που αποτέλεσε το επίκεντρο εορτολογικών πρακτικών σχετικών με την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Το ζήτημα έχει απασχολήσει τους Πατέρες της Εκκλησίας που έχουν γράψει Υπομνήματα, Πανηγυρικούς Λόγους και Σχόλια. Για παράδειγμα ο Επιφάνιος Σαλαμίνας, που ανήκει στην πρώιμη χριστιανική παράδοση στο έργο του «Πανάριον» θεωρεί ότι η προφητεία του Συμεών «καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ρομφαία» (Λκ 2,35) αναφέρεται στην Κοίμηση της Θεοτόκου που θα μεταβεί στον Υιό της ως μάρτυρας.

Ο ίδιος γράφει ότι στο βιβλίο της Αποκάλυψης (12, 1 «γυνὴ περιβεβλημένη τὸν ἥλιον, καὶ ἡ σελήνη ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτῆς, καὶ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς στέφανος ἀστέρων….» και 12,14 «καὶ ἐδόθησαν τῇ γυναικὶ δύο πτέρυγες τοῦ ἀετοῦ τοῦ μεγάλου…..) γίνεται λόγος για τη Θεοτόκο και βεβαιώνει ότι δεν πέθανε.

Ένα πολύ σημαντικό χειρόγραφο που αναφέρεται στην Κοίμηση της Θεοτόκου αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Ιωάννη και επιγράφεται «Του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου λόγος εις την Κοίμησιν της Αγίας Θεοτόκου». Είναι απόκρυφο κείμενο που γράφτηκε σίγουρα τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια, πιθανότατα στα τέλη του πέμπτου ή στις αρχές του έκτου αιώνα, και υπάρχει σε περισσότερα από 100 ελληνικά χειρόγραφα, ενώ έχει μεταφραστεί στην λατινική, κοπτική, γεωργιανή και αραβική γλώσσα. Χωρίς υπερβολή ήταν ένα μεσαιωνικό «best-seller». Η κριτική του έκδοση έγινε από τον K. Tischendorf, ενώ ετοιμάζεται μία νέα έκδοσή του.

Σύμφωνα με την αφήγηση η Θεοτόκος προσεύχονταν στον τόπο που ήταν το μνήμα του Κυρίου, κάτι που ενόχλησε κατοίκους της Ιερουσαλήμ που ζήτησαν από τις αρχές να τοποθετήσουν φύλακες σε αυτό. Μία Παρασκευή πληροφορείται από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ ότι θα γίνει η μετάστασή της στους ουρανούς.

Φεύγει από την Ιερουσαλήμ και πηγαίνει στη Βηθλεέμ. Προσεύχεται στον Κύριο, και το Άγιο Πνεύμα μεταφέρει τον Ιωάννη από την Έφεσο στον τόπο που βρίσκονταν η Παναγία. Στη συνέχεια συναθροίζονται και οι υπόλοιποι Απόστολοι που βρίσκονταν στα πέρατα της γης.

Γίνονται πολλά θαύματα που μαθαίνονται στην Ιερουσαλήμ. Πλήθος κατοίκων της πόλης επισκέπτεται τη Θεοτόκο και τους μαθητές. Οι ηγέτες της πόλης ζητάνε από τους Ρωμαίους κατακτητές να στείλουν στρατό για να διώξει την Παναγία και τους Αποστόλους από τη Βηθλεέμ και την επαρχία των Ιεροσολύμων. Το Άγιο Πνεύμα  οδηγεί την Αποστολική ομάδα στην Ιερουσαλήμ, στο σπίτι που κατοικούσε η Παρθένος. Γίνονται και πάλι  θαύματα. Προσπαθούν να κάψουν τη Μαρία και τους Αποστόλους, όμως η φωτιά δεν τους αγγίζει. Τότε ο Ρωμαίος διοικητής ομολογεί ότι είναι Υιός του Θεού ο Υιός της Παρθένου.

Εμφανίζεται ο Χριστός σε όλη του τη δόξα και πληροφορεί ότι θα γίνει η μετάσταση της Θεοτόκου. Οι Απόστολοι μεταφέρουν το σώμα της στη Γεθσημανή. Γίνεται θαύμα στον άπιστο Ιεφωνία, και ο Κύριος τη δέχεται στον Παράδεισο.

 

Πρόκειται για αφήγηση γεμάτες συμβολικές εικόνες και παραστάσεις που ήταν οικείες στον άνθρωπο της πρώιμης βυζαντινής εποχής. Η αναφορά στην Έφεσο και ο πρωταγωνιστικός ρόλος που έχει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης που κατοικούσε σε αυτή, δίνουν το δικαίωμα να θεωρηθεί αυτή η πόλη της Μικράς Ασίας ως ο τόπος στον οποίο συντάχθηκε το κείμενο, που, μάλλον, στηρίζονταν  σε ιωάννειες χριστιανικές παραδόσεις. Μη ξεχνάμε ότι στην Έφεσο συγκλήθηκε η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος το 431 από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β’, που καταδίκασε τις διδασκαλίες του Νεστορίου, ο οποίος υποστήριζε  ότι η Παναγία γέννησε τον άνθρωπο Ιησού και όχι τον Θεό. Η σύνοδος διακήρυξε ότι ο Ιησούς είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, και απέδωσε επίσημα στην Παρθένο τον τίτλο «Θεοτόκος».

 

Τα πολλά κείμενα που γράφτηκαν για την Κοίμηση της Θεοτόκου αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία που είχε το γεγονός και η γιορτή που θεσπίστηκε, για τους Χριστιανούς. Δείχνουν την αγάπη και το μεγάλο σεβασμό που έχουν για τη Μητέρα του Θεού. Σε αυτή προσβλέπουν, γιατί είναι η παρηγοριά και το στήριγμα όλων, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τη δημοφιλία που είχαν οι αφηγήσεις που επικεντρώνονται στο Πάσχα του καλοκαιριού.

Στη φωτό: Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Η Κοίμηση της Θεοτόκου, περ. 1567, τέμπερα σε ξύλο, 61,4x45 εκ., Ερμούπολη, Εκκλησία της Κοίμησης της Παναγίας.(πηγή εικ: el.wikipedia.org)

Ν. Παύλου

Το ιστολόγιο του καθηγητή Bart D. Ehrman

 O Bart D. Ehrman είναι διακεκριμένος καθηγητής θρησκευτικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας. Έχει γράψει μεγάλο αριθμό μελετών για θέματα της Καινής Διαθήκης και του Πρώιμου Χριστιανισμού. Το ιστολόγιό του δέχεται πλήθος επισκεπτών και ο καθηγητής συζητάει μαζί τους. Η διεύθυνσή του είναι https://ehrmanblog.org/ και αξίζει να το επισκεφτείτε. 

Νόστος εριβώλου

Γνωρίζοντας τους πρώτους χριστιανούς. Το βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρη Κυρτάτα «Η Οδός και τα βήματα των πρώτων χριστιανών»

Ο τίτλος του βιβλίου του Καθηγητή της Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρη Κυρτάτα «Η Οδός και τα βήματα των πρώτων χριστιανών» (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2020) μου θύμισε το λόγο του Αποστόλου Παύλου ενώπιον του Ρωμαίου Επίτροπου Φήλικα (52-59 μΧ)  «ομολογώ σε σένα σύμφωνα με την Οδό, (την οποία οι κατήγοροί μου) ονομάζουν αίρεση…» (Πρ 24,14)  που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η «Οδός» ήταν  η διδασκαλία την οποία κήρυττε ο Παύλος και οι υπόλοιποι Απόστολοι στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.

Ασύμμετρος λόγος περί Θρησκευτικών

Συγχωρήστε με, αλλά δε μπορώ να καταλάβω αυτούς που νομίζουν ότι τα Θρησκευτικά θα μπορούσαν να είναι ένα μάθημα που  ενσταλάζει ψυχική ευφορία και θα
 έκανε τους ακροατές του να ουρανοβατούν, σαν τους πρωταγωνιστές των "Νεφελών" του Αριστοφάνη. Ή δε ξέρουν τις αξίες που έχει η ελληνική κοινωνία ή δεν καταλαβαίνουν τις προτεραιότητες που  έχουν πλέον οι νέοι μας (γιατί έχουμε γεράσει άραγε;) ή μέσα στο κλίμα της  εσωστρέφειας ουσιαστικά αυτολιβανίζονται θεωρώντας τις απόψεις τους ιδανικές.

Ανακάλυψη χριστιανικού οικισμού στο Βόρειο Ισραήλ

Όπως διαβάζουμε στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Haaretz ένας μεγάλος οίκος με χριστιανικά σύμβολα ανακαλύφτηκε στο Βόρειο Ισραήλ, στην τοποθεσία Pi Metzuba. Ανήκε σε πόλη που καταστράφηκε από τους Πέρσες 1400 χρόνια πριν. Παράλληλα στην οικία βρέθηκε ένα υψηλής ποιότητας μωσαϊκό.

Περισσότερα για το θέμα και φωτό θα βρείτε πατώντας εδώ

Δημήτρης Κυρτάτας "Η Οδός και τα βήματα των πρώτων χριστιανών"

Ο Καθηγητής Δημήτρης Κυρτάτας με τον ηροδότειο χαρισματικό λόγο του καταγράφει ανάγλυφα πτυχές και όψεις του Πρώιμου Χριστιανισμού.

" Η ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού είναι, σε μεγάλο βαθμό, υπόθεση αποστόλων, μαρτύρων, αγίων, θεολόγων και επισκόπων. Είναι επίσης υπόθεση διωκτών, κατασταλτικών μηχανισμών, παραδοσιακών θρησκευτικών θεσμών που αντιδρούσαν στις καινοτομίες, εθνικών φιλοσόφων και ευσεβών Ιουδαίων. Στη μελέτη αυτή πρωταγωνιστούν αντιθέτως χριστιανοί που ακολούθησαν παράπλευρες ή δευτερεύουσες διαδρομές. Περισσότερο από τις κεντρικές οδούς ιχνηλατώ αδιέξοδες πορείες και οπισθοδρομήσεις· περισσότερο από τις ηρωικές μορφές αναζητώ ανθρώπους που ακολούθησαν σκολιές ατραπούς. Αντί να επαναλάβω όσα είναι γνωστά για τις μετακινήσεις επιφανών ανδρών, υπογραμμίζω τη συμβολή ευυπόληπτων και ευσεβών γυναικών που παρέμειναν ανώνυμες. Για να αποτιμήσω την αυτοθυσία των διωκομένων, υπενθυμίζω την προθυμία με την οποία προσέρχονταν στο μαρτύριο οικιοθελώς άνθρωποι που δεν είχαν υποστεί διωγμό· μετρώ παρομοίως την αξία της εγκαρτέρησης, αντιπαραβάλλοντάς τη με τη συνήθη παραίτηση και απάρνηση της πίστης. Προσπαθώ να κατανοήσω συμπεριφορές αυτοκρατόρων και στρατηγών με μέτρο τη θρησκευτικότητα απλών στρατιωτών, εξεγερμένων δούλων, πειρατών και ληστών. Οι διαδρομές που εξετάζω μοιάζουν με παρεκκλίσεις, τυχαίες πορείες, ασήμαντες ή άσκοπες περιδιαβάσεις. Υποστηρίζω ωστόσο ότι οι γενικές τάσεις και οι συγκλίσεις που σχημάτισαν κάποια στιγμή μια καθολική εκκλησία, συνδέονται άρρηκτα με πολλαπλές αποκλίσεις και αντίρροπες κατευθύνσεις. Η ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού είναι ένα πολύ σύνθετο και πλούσιο φαινόμενο που δεν πρέπει να συρρικνωθεί σε ένα προδιαγεγραμμένο τελικό αποτέλεσμα". (Από την παρουσίαση του βιβλίου).

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης (29 Μαΐου 1453) και ο σύγχρονος άνθρωπος

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης, στις 29 Μαΐου 1453, ήταν το αποτέλεσμα μιας σειράς διεργασιών που λειτούργησαν καταλυτικά για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία και την οδήγησαν στην πτώση της μετά από χίλια περίπου χρόνια συνεχούς ιστορικής παρουσίας. 

Για να τοποθετηθεί όμως στις σωστές του διαστάσεις αυτό το τραγικό γεγονός, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανάλυση των αιτίων που οδήγησαν το βυζαντινό κόσμο στο μαρασμό, από τον οποίο ποτέ δεν συνήλθε. Έτσι, μετά το Βασίλειο Β' Βουλγαροκτόνο, βαθμιαία η αυτοκρατορία οδηγείται στην παρακμή.

"Η θεολογία του σώματος"

Ψηφιακό σεμινάριο

Olivier Roy “Η Ευρώπη είναι χριστιανική;”

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο

Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί το βιβλίο του Olivier Roy “Η Ευρώπη είναι χριστιανική;” (μετάφραση: Βάλια Καϊμάκη, επιμέλεια: Άγγελος Μουταφίδης, σελίδες: 208 • isbn: 978-960-435-685-0 • τιμή: 15 ευρώ).

Από την παρουσίαση του βιβλίου: "Είναι σήμερα η Ευρώπη χριστιανική; Και αν ναι, με ποιον τρόπο; Μπορεί να παραμείνει χριστιανική υιοθετώντας νοσταλγικές, αυταρχικές και ταυτοτικές θέσεις; Στο όνομα ποιου χριστιανισμού μιλούν άραγε εκείνοι που, πολλές φορές με φανατισμό, αντιτάσσουν τις «χριστιανικές αξίες» σε δύο εξίσου απειλητικές και πανίσχυρες, κατά τη γνώμη τους, δυνάμεις: την εκκοσμικευμένη κοινωνία και το κατακτητικό Ισλάμ;

Οι Ευρωπαίοι, υποστηρίζει ο συγγραφέας, νιώθουν πράγματι ορφανεμένοι από το χριστιανικό παρελθόν τους. Η αναβίωσή του ωστόσο δεν θα επιτευχθεί ούτε με την επίκληση μιας ανενεργής πλέον παράδοσης, ούτε με νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως απαιτούν η συντηρητική Δεξιά και οι διάφορες φονταμενταλιστικές τάσεις.

Ο χριστιανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει ως ένα αυτοαναφορικό και περίκλειστο σύστημα αξιών. Πρέπει να επαναφέρει στο προσκήνιο το πνευματικό του στοιχείο και να καταστεί εκ νέου «προφητικός», αναπτύσσοντας μια θεολογία ανοιχτή στον κόσμο και τις περιπέτειές του".

Padlet. Εργαλείο μάθησης

Ο Ομολογητής Νατάλιος και οι οικονομικές δοσοληψίες στη Ρώμη του 3ου μΧ αι.

   Νατάλιος by Nikos Pavlou on Scribd

Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ

Αρχίζοντας τη διάλεξή του για τη διαμάχη γύρω από την έννοια του Ιερού (που έχει δημοσιευτεί στον τόμο «Η δημιουργία της ύστερης αρχαιότητας»), ο PeterBrown[1] σημείωνε τα εξής: « Θα ήθελα να ήμουν ένας από τους Επτά Κοιμωμένους της Εφέσου. Οι χριστιανοί αυτοί αδελφοί, κατά τη διάρκεια του διωγμού του αυτοκράτορα Δεκίου (249-251) είχαν φυλακιστεί σε μία σπηλιά, της οποίας εν συνεχεία χτίστηκε το στόμιο. Στις αρχές του 5ου αιώνα, κατά τη βασιλεία ενός εκ των διαδόχων του Δεκίου, του Θεοδοσίου Β΄ (408-450), ξύπνησαν για να διαφωτίσουν τον εν λόγω χριστιανό μονάρχη επί ενός σημείου του δόγματος που αφορούσε την έγερση των νεκρών. Φανταστείτε την έκπληξή τους, όταν, μπαίνοντας στην πόλη, είδαν το Σταυρό τοποθετημένο πάνω από την κύρια πύλη, άκουσαν ανθρώπους να ορκίζονται ελεύθερα στο όνομα του Χριστού, είδαν να έχει χτιστεί μια μεγάλη εκκλησία, τον χριστιανικό κλήρο να ασχολείται με την επισκευή των τειχών της πόλης, και αντιλήφθηκαν ότι τα ασημένια νομίσματα των παγανιστών αυτοκρατόρων εξέπλησσαν τους ανθρώπους στην αγορά» (μετ. Θ. Νικολαΐδης).

Άνοιξη

Στιγμιότυπα από το Αναγνωστικό Α΄ Δημοτικού (έκδοση 1954)

Θεολογικές αναζητήσεις της γενιάς του ‘60

Το βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα «Μεταξύ ιστορίας και εσχάτων. Η θεολογία του ενανθρωπισμού και των επιγείων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα»

Γράφει ο Νίκος Παύλου

Πρωτογνώρισα το έργο του θεολόγου της γενιάς του ‘60 Παναγιώτη Νέλλα όταν έπεσε στα χέρια μου το πνευματικό του παιδί, το περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ, που ήταν μία σπουδή στην Ορθοδοξία και αποτελεί σταθμό στην ανταλλαγή ιδεών που σχετίζονταν με θεολογικές αναζητήσεις και ζυμώσεις.

Ξανασυνάντησα τον Παναγιώτη Νέλλα στο βιβλίο του Λαρισαίου Θεολόγου Χρήστου Γκουνέλα, καθηγητή στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας. Ένα εξαιρετικό κείμενο που αναλύει το έργο του Παναγιώτη Νέλλα, που προσπάθησε να αναδείξει τον ορθόδοξο ανθρωπισμό, έχοντας ως βάση το έργο ενός διαπρεπούς διανοούμενου της μεταβυζαντινής περιόδου και Αγίου της εκκλησίας μας , του Νικολάου Καβάσιλα.

Ο Χρήστος Γκουνέλας είναι ένας φέρελπις θεολόγος με εξαιρετικές σπουδές στη θεολογία και τη μουσική. Κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων, με πολλά ενδιαφέροντα και αγάπη για το σχολείο και την παιδεία.

Το βιβλίο του «Μεταξύ ιστορίας και εσχάτων. Η θεολογία του ενανθρωπισμού και των επιγείων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα» (Εκδόσεις Επέκταση) προσπαθεί να ερμηνεύσει το αίτημα της θεολογίας της δεκαετίας του 60 για επανασύνδεση με την πατερική θεολογία, και αναδεικνύει ως πρότυπο τον Ιησού Χριστό .Με αισιόδοξο λόγο υπογραμμίζει τη θεολογία του ενανθρωπισμού που αγγίζει όλη την κτίση.


Βασική θέση του Παναγιώτη Νέλλα είναι η «θεολογία των δερμάτινων χιτώνων». Εκκινώντας από το γνωστό παλαιοδιαθηκικό χωρίο της Γενέσεως που αναφέρει με συμβολικό τρόπο πως οι πρωτόπλαστοι, όταν εκδιώχτηκαν από τον παράδεισο, τους δόθηκαν δερμάτινοι χιτώνες για να προστατευθούν, τονίζει ότι τελικά η ύλη αποτελεί μία πρόκληση ελευθερίας για τον άνθρωπο και όχι μία αρνητική κατάσταση. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα «Αν το σώμα ήταν εξ ορισμού κακό δεν θα σαρκωνόταν ο Χριστός… ο οποίος έλαβε όλη την ανθρώπινη φύση χωρίς όμως την αμαρτία» (σ. 97 του βιβλίου).

Ο Παναγιώτης Νέλλας, ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα είχε άποψη για τα ζητήματα που απασχολούσαν τον άνθρωπο της δεκαετίας του 60. Όπως φαίνεται στο βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα οι προβληματισμοί του για την Επιστήμη, την Πολιτική, την Παιδεία είχαν περίοπτη θέση στα κείμενά του. Χαρακτηριστικός είναι ο σχολιασμός που κάνει στο τραγούδι των Pink Floyd «The Wall»). Όπως γράφει ο Χρήστος Γκουνέλας «Ο Νέλλας σε αυτό βλέπει τη δυνατότητα άρθρωσης “ενός πραγματικού θεολογικού λόγου, μια γνήσια αφετηρία για το αληθινό ευαγγελικό μήνυμα”» (σ. 128).

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια που επιγράφονται αντίστοιχα «Η θεολογία του εσχατολογισμού, του ενανθρωπισμού και των επίγειων πραγματικοτήτων», Η θεολογία του ενανθρωπισμού του Παναγιώτη Νέλλα» και «Η θεολογία των επίγειων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα». Ακολουθεί ο επίλογος και η βιβλιογραφία.

Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη παρουσίαση, η οποία εκτός των άλλων είναι και μία σπουδή στο πνευματικό ρεύμα της θεολογίας του 60. Ταυτόχρονα αναδεικνύει το έργο του Παναγιώτη Νέλλα με τρόπο εξαντλητικό. Αποτελεί έτσι πολύτιμο εργαλείο για αυτόν που θέλει να κατανοήσει θεολογικά σχήματα και τάσεις που αποτέλεσαν μέρος γενικότερων αναζητήσεων της ελληνικής κοινωνίας.

Δημήτρης Καϊμάκης, "Ιεζεκιήλ. Μετάφραση- Υπόμνημα"

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Καθηγητή Δημήτρη Καϊμάκη από τον "Άρτο Ζωής"




"Η βαβυλώνιος αιχμαλωσία υπήρξε σημαντικός σταθμός στην ιστορία του Ισραήλ. Η περίοδος που προηγήθηκε της πτώσης της Ιερουσαλήμ συνδέεται με τον βασιλιά Ιωσία και τη θρησκευτική του μεταρρύθμιση. Με το έργο του Δευτερονομιστή και τις θρησκευτικές τάσεις και ιδέες που εμφανίζονται λίγο πριν από την καταστροφή, αναδημιουργείται ουσιαστικά η εικόνα της σχέσης του Γιαχβέ με τον λαό του.
Σε αυτήν ακριβώς την εποχή ζει και δραστηριοποιείται ο προφήτης Ιεζεκιήλ, μια σημαντική προσωπικότητα, που είχε υποστεί διώξεις από τους κατακτητές. Εμφανίζεται στο προσκήνιο ανάμεσα στους συναιχμαλώτους του στη Βαβυλώνα και μεταφέρει στον λαό του Θεού το μήνυμα του Γιαχβέ. Η αγάπη του για τον Ναό, τον Νόμο, το δίκαιο και την ηθική τονίζεται διαρκώς στο έργο του. Η χάρη του Θεού θα αντικαταστήσει την παλαιά με μία νέα, αιώνια διαθήκη. Κάθε άτομο είναι υπεύθυνο για τις πράξεις του. Η εσωτερική ανακαίνιση του ανθρώπου προϋποθέτει και συνεπάγεται νέα καρδιά και καινούργιο πνεύμα. Με το μήνυμά του ο προφήτης Ιεζεκιήλ βρίσκεται στην απαρχή του πνευματικού ρεύματος που, μέσα από τον ιουδαϊσμό, έφτασε στην Καινή Διαθήκη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)"



Μετά τον Πρόλογο και την Εισαγωγή τα κεφάλαια του βιβλίου είναι:

• Ο προφήτης και το βιβλίο του
• Ιστορικό πλαίσιο
• Θεολογικές έννοιες στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ
• Το ιερό και το βέβηλο
• Ο Ιεζεκιήλ και η ιστορία
• Η ομάδα και το άτομο
• Η νέα διαθήκη
• Μεσσιανισμός
• Η αγιότητα του Θεού
• Μετάφραση / Υπόμνημα

Σενάριο μαθήματος Β΄ Λυκείου

ΜΑΘΗΜΑ: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

ΤΑΞΗ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΑΣΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ: ΘΕΟΣ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (ΘΕ) 1.3: ΒΙΩΜΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΙΘΕΝΤΑΙ: ΕΝΑ ΔΙΩΡΟ (ΤΟ 3^Ο )

Τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα (ΠΜΑ) είναι:

Οι μαθητές/μαθήτριες να:

-              αναγνωρίζουν την έκφραση του βιώματος στη λατρεία και στη ζωή  της Εκκλησίας,

-              διερευνούν εκφράσεις  θρησκευτικού βιώματος, συλλογικού και ατομικού, στις θρησκείες. 

Επομένως: Ανά μία ώρα θα διατεθεί για την ανάλυση κάθε ΠΜΑ

Σενάριο διδασκαλίας

1^η ώρα: Το βίωμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Ø  Περιγραφικός ορισμός από τους μαθητές « Τι είναι βίωμα, και ειδικότερα θρησκευτικό βίωμα»

Διαβάζεται ατομικά από κάθε μέλος της τάξης το κείμενο  «Η Παναγιά του Βάλτου» (σσ. 25-26 του φακέλου).  Στη συνέχεια καλούνται οι μαθητές να περιγράψουν πως κατανοούν το βίωμα και πως το βλέπουν να εκδηλώνεται στη θρησκευτική ζωή του Ορθόδοξου Χριστιανού.

Ø  Εφημερίδα τοίχου, που καλούνται να τη συμπληρώσουν οι μαθητές σταδιακά, κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας στην τάξη. Υπάρχει μόνο ένας απλός ορισμός του θρησκευτικού βιώματος (: θρησκευτικό βίωμα είναι η θρησκευτική εμπειρία που αποκτάει κάποιος, όταν έχει ζήσει ένα καθοριστικό γεγονός που έχει «σημαδέψει» τη ζωή του. Για τον ορισμό πρβλ και Βικιλεξικό https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B2%CE%AF%CF%89%CE%BC%CE%B1 ).

Ø  Θεατροποίηση του κειμένου «Όταν του μοιάσουμε…»  (σσ. 31-32 του φακέλου ). Δύο μαθητές, αφού διαβάσουν το κείμενο, υποδύονται το «Γέροντα» και τον «Πάτερ». Αν χρειαστεί διαβάζεται από το φάκελο. Οι μαθητές καλούνται να κρατήσουν σημειώσεις. Στη συνέχεια συζήτηση με θέμα: «Χρειάζεται να υπάρχουν προϋποθέσεις, ώστε να αναπτυχθεί το θρησκευτικό βίωμα στους ανθρώπους της Εκκλησίας;».

Ø  Το βίωμα εκδηλώνεται με τη δημιουργία. Χρησιμοποιείται η εικόνα της σ. 27 του φακέλου (τηλεφωνικός θάλαμος – εικόνισμα) και το ποίημα «Η Ορθοδοξία»  (σ. 27). Συζήτηση: Βίωμα και εμπειρίες που προέρχονται από αυτό.

Ø  Λατρεία και βίωμα. Επεξεργασία κειμένου «Η Θεοσκέπαστη» (σσ. 26-27). Δραστηριότητα «Ανακριτική καρέκλα». Ένας προσκυνητής απαντάει σε ρωτήσεις για την εμπειρία που έζησε στο προσκύνημα στη Θεοσκέπαστη.

2^η ώρα.: Το βίωμα στις θρησκείες

Ø  Δύο κείμενα και μία πρόταση για το βίωμα στο Ισλάμ. Κείμενα για την αγάπη του Θεού και την αληθινή πίστη. Ποίημα Τζαλαλαντίν Ρουμί (σσ. 28-29). Κείμενο του Τζοναΐντ που μοιράζεται σε φωτοτυπία.  Όλοι οι μαθητές γράφουν σε χαρτάκι που τους έχει μοιραστεί μόνο μία πρόταση για την αγάπη του Θεού στο Ισλάμ. Επικόλληση στον πίνακα. Συζήτηση

Κείμενο (ΣΥΝΑΞΗ 27/1988, εσωτερική σελίδα εξώφυλλου)

Ø     Μελέτη του κειμένου «Γιόγκα και ησυχαστική παράδοση» (σσ. 29-30 του φακέλου) από όλη την τάξη. Ένας μαθητής κάνει μία πρώτη ανάγνωση και κρατούνται σημειώσεις . Στη συνέχεια διάβασμα και πάλι του κειμένου. Όποιος μαθητής έχει να κάνει σχετική παρατήρηση διακόπτει τον αναγνώστη και γίνεται συζήτηση. Συμπεράσματα.

Ø  Τελικό συμπέρασμα. Σπουδή στην εικόνα «Ο Χριστός σήμερα- ανάμεσά μας». Δραστηριότητα «Παγωμένη εικόνα» με το ίδιο θέμα.

Πνευματικά δικαιώματα © Νικόλαος Παύλου

Η σχολική διδασκαλία για την έννοια "ΜΥΘΟΣ"

ΤΑΞΗ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

4. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

4.2 ΜΥΘΟΣ (2ο δίωρο)

Σύμφωνα με το ΑΠ τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα είναι να μπορούν οι μαθητές να:

- αποκωδικοποιούν τη σχέση μύθου και  λόγου στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση και ιδιαίτερα στη συμβολική γλώσσα της Αγίας Γραφής,

- διακρίνουν τη χρήση του μύθου στις διδασκαλίες και στα κείμενα θρησκευτικών παραδόσεων,

- αναπτύσσουν τις διαστάσεις που έχει ο μύθος για τη θρησκευτική αλήθεια και την πίστη.

Επομένως:

Επειδή είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο μύθος δεν είναι corpus φανταστικών περιγραφών, αλλά μέσον μεταφοράς αληθειών από τον άνθρωπο που δε ζει στο πλαίσιο του κριτικού λόγου. Αποτελεί δηλαδή περιγραφικό υλικό, το οποίο καταγράφει τρόπους σκέψεις, εμπειρίες και βιώματα με έναν «διαφορετικό» αφηγηματικό τρόπο.

Το κύριο βάρος της ενότητας πρέπει να δοθεί λοιπόν στην ανάλυση της έννοιας του μύθου, γιατί έτσι θα λυθούν παρανοήσεις και θα τοποθετηθούν στη σωστή τους διάσταση αφηγήσεις- ιδίως βιβλικές – για τις οποίες έχουν δημιουργηθεί παρεξηγήσεις.

Προτείνεται λοιπόν μία διδακτική ώρα να αφιερωθεί στην ανάλυση της χρήσης του μύθου, και η δεύτερη στη σχέση μύθου και λόγου στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση και στη σχέση μύθου και θρησκευτικών κειμένων. Βέβαια, σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να λησμονεί κάποιος ότι το ζήτημα είναι περίπλοκο, και σίγουρα δε μπορεί να λυθεί σε δύο διδακτικές ώρες. Αποτελεί όμως βασικό συστατικό του θρησκευτικού γραμματισμού για το οποίο πρέπει να γίνει λόγος.