« Ο Περσέας στην Κρεμαστή Λάρισα». Συμβολή στην έρευνα της ιδεολογίας των περιοίκων πόλεων της αρχαίας Θεσσαλίας

 

Δρ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΥΛΟΥ

« Ο Περσέας στην Κρεμαστή Λάρισα».

Συμβολή στην έρευνα της ιδεολογίας των περιοίκων πόλεων της αρχαίας Θεσσαλίας

 

Εισήγηση σε Διεθνές συνέδριο (01/03/2018 - 04/03/2018)

Τμήμα ΙΑΚΑ. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Δημοσιεύτηκε στο: Θεσσαλικά Μελετήματα,

8/ 2018, 41-50

 

 

Στον κλασικό κατάλογο αρχαίων ελληνικών νομισμάτων του Barclay Head (έκδοση του 1911)[1] περιλαμβάνονται και νομίσματα της πόλης της Αχαΐας Φθιώτιδας Λάρισας Κρεμαστής[2]. Παρουσιάζονται τρία που κόπηκαν το διάστημα 302-286 πΧ και ένα που προέρχεται από το 197-146 πΧ.

Στην πρώτη ομάδα ο Head τοποθετεί νόμισμα το οποίο –όπως τονίζει- στη μία πλευρά του εικονίζει το κεφάλι νύμφης, και στην άλλη τη λέξη ΛΑΡΙ και τον Περσέα να κρατάει άρπη (:δρεπανόσχημο μαχαίρι) και το κεφάλι Γοργόνας αντίστοιχα.

Αναμφίβολα κάθε  αρχαίο ελληνικό νόμισμα συνδέονταν με τις παραδόσεις της πόλης που το έκοψε. Είναι γνωστό ότι η εικονογραφία τους αντιπροσωπεύει την κοινωνία που τα έχει εκδώσει. Είναι αποδείξεις και σύμβολα  κοινής ταυτότητας, εκτός από μέσα ανταλλαγής σε ένα τοπικό ή περιφερειακό εμπόριο. Αναπαράγουν ιδεολογίες, πολιτικές πρακτικές και είναι τεκμήρια του παρελθόντος και της παράδοσης. Έτσι στα νομίσματα παρουσιάζονταν συμβολικές μορφές, μυθικά πρόσωπα, μεγάλοι ήρωες της περιοχής, ένδοξοι ηγέτες, σημαίνουσες προσωπικότητες και  ιδρυτές/οικιστές της πόλης, που η παρουσία τους στα νομίσματά της έδινε κύρος και ανέβαζε το status σε σχέση με γειτονικές πόλεις ή περιοχές, αναδεικνύοντας και τη σχέση των χαρακτηριστικών της με τη γενικότερη ιστορία του ελληνισμού[3].

Οπότε πρέπει να ερευνηθεί η ιδεολογική χρήση του μυθικού κύκλου του Περσέα με την πόλη της Κρεμαστής Λάρισας, αφού  η τελευταία εξέδωσε  νόμισμα με τη μορφή του, καθώς και τα στοιχεία που οδήγησαν τις αρχές της πόλης να  θεωρήσουν ότι τους αφορούν οι αφηγήσεις –προφορικές ή γραπτές- που συνδέονται με αυτόν.

Η θρησκευτική ζωή στην Παλαιστίνη την εποχή του Ιησού

 

Παλαιστίνη, η πατρίδα του Ιησού

 Από σήμερα στους "Θεολόγους του μαυροπίνακα" θα δημοσιεύονται χάρτες εννοιών με θέματα από την Καινή Διαθήκη. Γιατί η Βίβλος είναι πάντα στο επίκεντρο του  σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος.

Αρχίζουμε με την πατρίδα του Ιησού

Σχόλιο στην Παραβολή του Σπλαχνικού Πατέρα

 

Είναι γνωστό το αυριανό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Διαφωνίες για τον τίτλο υπάρχουν, ανάλογα με τον ποιον θεωρεί κάποιος πρωταγωνιστή. Το μήνυμα όμως είναι ένα: Ο Θεός είναι αγάπη και συγχωρεί. Θυμόμαστε εδώ τον καταπληκτικό λόγο του Ντοστογιέφσκυ:

Μετακινήσεις πληθυσμών στη ΝεοΑσσυριακή αυτοκρατορία

 

Στο τελευταίο τεύχος του The Ancient Near East Today (ΙΧ  2) δημοσιεύεται το άρθρο του Jonathan Valk (Leiden University) που αφορά τις μετακινήσεις πληθυσμών από το Levant (είναι βασικά η περιοχή ης Συροπαλαιστίνης) που χρειάζονταν για την οικοδόμηση των μεγάλων οικοδομημάτων. 

Για να διαβάσετε το ενδιαφέρον άρθρο πατήστε εδώ . (Και η φωτό με το χάρτη της Νεοασσυριακής αυτοκρατορίας  προέρχεται από αυτό}

ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΕΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ. Ο «ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΣ ΔΡΑΚΩΝ» ΤΗΣ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

 

ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΕΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ.

Ο «ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΣ ΔΡΑΚΩΝ» ΤΗΣ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

 

Το 1852 η εφημερίδα «Αθηνά» δημοσίευσε επιστολή του νομάρχη Φθιωτιδοφωκίδος Κ. Ζυγομαλά[1], στην οποία ο αξιωματούχος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους έκανε λόγο για μία σπουδαία ανακάλυψή του, τον «απολιθωμένο δράκοντα» της  Κρεμαστής Λάρισας. Πιο συγκεκριμένα στο φύλλο 1927 της 17.11.1852, σελ. 3[2] αναφέρει ότι σε περιοδεία που έκανε στην περιοχή επισκέφτηκε μετά την επιστροφή του από το χωριό Γλύφα «τὸ ἀρχαῖον κυκλωπικὸν φρούριον τῆς Κρεμαστῆς Λαρίσσης, ὅπερ κατὰ τὴν γνώμην τῶν ἀρχαίων ποιητῶν καὶ ἱστοριογράφων ἦτον ἕδρα τῆς ἐπικρατείας τοῦ Ἀχιλλέως» και ανακάλυψε ανάμεσα στους λίθους του «ἀσύλου τοῦ φρουρίου δράκοντα ἀπολιθωμένον, ἤτοι ὄφιν ἐκ τοῦ γένους (Βόας Costrutor) τῶν Εὐρωπαίων».

Στη συνέχεια της επιστολής του προβαίνει σε διαπιστώσεις, ενώ περιγράφει το εύρημά του. Τονίζει ότι η απολίθωση έγινε σε μεταγενέστερο κατακλυσμό των Παλαιοθηρίων (sic). Στηρίζει την άποψή του στο γεγονός ότι διατηρήθηκε το κυλινδροειδές σχήμα του όφεως, και ότι η εξωτερική επιφάνεια του δράκοντα ήταν καλυμμένη από «σταλακτίτας». Το τελευταίο τον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι βρίσκονταν σε σπήλαιο, που ήταν η φωλιά του, και καλύφθηκε από τους σταλακτίτες την ώρα της καταστροφής. Μάλιστα σήκωσε το κεφάλι του προσπαθώντας να σωθεί.

ΤΑ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ "ΟΜΙΛΙΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΑΗΜΕΡΟΝ"

"Η ΕΞΑΗΜΕΡΟΣ". ΤΙ ΕΙΝΑΙ


ΕΙΝΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΕΣΕΩΣ. Ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΡΙΣΚΕΙ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.


ΟΙ "ΟΜΙΛΙΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΑΗΜΕΡΟΝ" ΕΙΣΑΓΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΕΡΓΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ: ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΑΙΛΙΑΝΟΣ.


ΓΡΑΦΤΗΚΕ, ΚΑΤΑ ΠΑΣΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΚΑΙ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ. ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΜΠΡΟΣ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΜΕ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ.


Ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΤΟΝ ΕΠΙΛΟΓΟ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΥΠΟΣΧΕΤΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ "ΚΑΤ' ΕΙΚΟΝΑ ΘΕΟΥ"

ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Στη Γέννηση του Χριστού, που  γιορτάζουμε, αναφέρονται δύο από τους τέσσερις ευαγγελιστές, ο Ματθαίος και ο Λουκάς. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση αν σκεφτεί κανείς ότι τα ευαγγέλια δεν είναι βιογραφίες του Ιησού. Όπως είναι γνωστό, τα ευαγγέλια περιέχουν το χαρμόσυνο μήνυμα ότι ήρθε ο Σωτήρας του κόσμου, και δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα των μελών των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων .

Στο ευαγγέλιο του Ματθαίου η ενότητα που αναφέρεται στη Γέννηση περιλαμβάνει το κεφ. 2 του ευαγγελίου. Προηγείται η αφήγηση για αυτά που έχουν προηγηθεί. Εδώ βασικό στοιχείο είναι η προφητεία του Ησαΐα (Μτθ. 1,23) η οποία είναι αποδεικτική, μέσα από τη χριστοκεντρική ερμηνεία της, της θεότητας του Κυρίου.

"Απόστολος Πέτρος: Η άγκυρα της Εκκλησίας"

 

Διαβάστε στο τελευταίο τεύχος της ASOR "The Ancient Near East Today" ένα ενδιαφέρον άρθρο του Roald Dijkstra (μεταδιδακτορικός ερευνητής και λέκτορας στο KU Leuven) με θέμα "Απόστολος Πέτρος. Η άγκυρα της Εκκλησίας" που αναφέρεται στον κομβικό ρόλο της προσωπικότητας του Πέτρου για την αναγνώριση του ρόλου της εκκλησίας της Ρώμης. 

(H φωτό προέρχεται από το ίδιο άρθρο. Πρόκειται για τη σαρκοφάγο της Τριάδας(4ος αι) που φυλάσσεται στο Musée de l'Arles στη Γαλλία. Σε αυτή εικονίζεται το γνωστό επεισόδιο της άρνησης, ενώ στο κάτω επίπεδο εικονίζεται η σύλληψη του Απόστολου).

κυρ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Της Κοκκώνας το σπίτι (Ακρόπολις 1895)

 Πιστοί στο λόγο του Οδυσσέα Ελύτη «… Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη…», που είναι τόσο επίκαιρος, διαβάστε στη συνέχεια ένα  "παράξενο" Χριστουγεννιάτικο αφήγημα του μεγάλου Σκιαθίτη. Έτσι, για να θυμηθούμε τα ρόδινα ακρογιάλια....

(Στη φωτό "Το λιμάνι της Σκιάθου 1910-20. Πηγή: http://amfictyon.blogspot.gr/2015/01/1851-1911_11.html

Της Κοκκώνας το σπίτι (Ακρόπολις 1895)

Δὲν ἦτον δρόμος πλέον περαστικὸς εἰς ὅλον τὸ χωρίον. Ἀδύνατον νὰ μὴν ἐπερνοῦσε κανεὶς ἀπ᾽ ἐκεῖ ὅστις θὰ ἀνέβαινεν εἰς τὴν ἐπάνω ἐνορίαν ἢ ὅστις θὰ κατέβαινεν εἰς τὴν κάτω. Λιθόστρωτον ἀνηφορικόν, ἀπὸ κάτω ἀπ’ τῆς Σταματρίζαινας τὸ σπίτι ἕως ἐπάνω εἰς τὸν ναὸν τῆς Παναγίας τῆς Σαλονικιᾶς. Χίλια βήματα, κάθε βῆμα καὶ ἆσθμα. Ἐφούσκωνεν, ἐκοντανάσαινε κανεὶς διὰ ν’ ἀναβῇ, ἐγλιστροῦσε διὰ νὰ καταβῇ.

Ἅμα ἐπάτει τις εἰς τὸ λιθόστρωτον, ἀφοῦ ἄφηνεν ὀπίσω του τὸ μαγαζὶ τοῦ Καψοσπύρου, τὸ σπίτι τοῦ Καφτάνη καὶ τὸ παλιόσπιτον τοῦ γερο-Παγούρη μὲ τὴν τοιχογυρισμένην αὐλήν, εὑρίσκετο ἀπέναντι εἰς τὸ σπίτι τοῦ Χατζῆ Παντελῆ, μὲ τὸν αὐλόγυρον σύρριζα εἰς τὸν βράχον. Κάτω ἔχασκε μέγας κρημνός, μονότονος, προκαλῶν σκοτοδίνην, σημειούμενος ἀπὸ ὀλίγους ἕρποντας θάμνους ἐδῶ κ᾽ ἐκεῖ, οἱ ὁποῖοι θὰ ἐφαίνοντο εἰς τὸ σκότος τῆς νυκτὸς ἐκείνης ὡς νὰ ἦσαν κακοποιοὶ ψηλαφῶντες καὶ ἀναρριχώμενοι ἢ καὶ σκαλικάντζαροι ἐλλοχεύοντες καὶ καραδοκοῦντες ὣς νὰ ἔλθῃ ἡ ὥρα νὰ εἰσβάλουν εἰς τὰς οἰκίας διὰ τῶν καπνοδόχων. Τὸ κῦμα ὑποκώφως ἐφλοίσβιζεν εἰς τὰ κράσπεδα τοῦ κρημνοῦ, καὶ ἀκούραστος βορρᾶς φυσῶν ἀπὸ προχθές, μαλακώσας τὴν ἑσπέραν ταύτην, ἐξήπλωνε τὲς ἀποθαλασσιές του ἕως τὸν μεσημβρινὸν τοῦτον μικρὸν λιμένα, ὁ παγκρατὴς χιονόμαλλος βασιλεὺς τοῦ χειμῶνος.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

 

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ACTA SANCTORUM, Nov. Propylaeum

Dec. 6.

Sa: 1. — Sb: 1. — H: — P: 1. — Da: 2 (= Ba). — Db: 1. — F: [47] 1 (= Ba). — Fa: 1. — B: 1. — Ba: 1: Νικολάου ἐπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας. Οὗτος ὑπῆρχεν [48] ἐν τοῖς χρόνοις Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ τῶν τυράννων, πρότερον τῇ μοναδικῇ πολιτείᾳ διαπρέψας [49] καὶ δι᾽ ὑπερβάλλουσαν ἀρετὴν τὴν ἀρχιερωσύνην δεξάμενος. Ἐπεὶ δὲ τὰ χριστιανῶν ἦν πρεσβεύων καὶ [50] τὴν εὐσέβειαν κηρύττων ἐλευθέπᾳ φωνῇ, συλλαμβάνεται ὑπὸ τῶν τὰ πρῶτα φερόντων τῆς πόλεως· καὶ [51] πληγαῖς καὶ στρεβλώσεσι παρ᾽ αὐτῶν ὑποβληθείς, τῇ εἱρκτῇ ἐναπορρίπτεται μετὰ τῶν ἄλλων χριστιανῶν. [52] Τοῦ δὲ μεγάλου καὶ εὐσεβοῦς Κωνσταντίνου τὴν βασιλείαν τῶν Ῥωμαίων

Ερμηνεύοντας τη Βίβλο στην εποχή των υπερηρώων

 

Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του στο τελευταίο τεύχος του ANE TODAY VIII2020 (έκδοση της ASOR)  o Nicholaus Pumphrey, Επίκουρος Καθηγητής Θρησκευτικών Σπουδών, με θέμα  την επίδραση της Βίβλου στην κατασκευή των υπερηρώων αναφέρει ότι οι δημιουργοί του Superman Jerry Siegel και  Joe Shuster γνώριζαν πολύ καλά την Παλαιά Διαθήκη. Έτσι παρουσιάζουν τον υπερήρωά τους να ταξιδεύει στο διάστημα μέσα σε ένα φουτουριστικό καλάθι, όπως ο Μωυσής βρέθηκε στο Νείλο, να του κόβει τα μαλλιά η Lois Lane, όπως η Δαλιδά του Σαμψών κοκ. Ακόμη και το όνομα του Superman στον πλανήτη του είναι Kal-El, και έχει ιουδαϊκή προέλευση.