"Εικονομαχία: Η τιμητική προσκύνηση των εικόνων υπό διωγμό: Σενάριο μαθήματος

  

ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ	12. Εικονομαχία: Η τιμητική προσκύνηση των εικόνων υπό διωγμό
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ	Νικόλαος Παύλου
ΤΑΞΗ	Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΜΑΘΗΜΑ	ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ	1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ	Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και συμβατότητα με ΠΣ:	Κοινωνικές επιστήμες (Ιστορία) Ερμηνευτικές επιστήμες (Αρχαία Ελληνικά).   Το σενάριο προέρχεται (και) από το ΝΠΣ
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (και πιθανές αντιλήψεις μαθητών/τριών για το προς μελέτη θέμα)	Η Εικονομαχία ήταν ένα σημαντικό πνευματικό κίνημα που συντάραξε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία τον 8ο και 9ο αι, Επίκεντρό της ήταν η προσκύνηση των εικόνων, στην ουσία όμως αφορούσε τη φυσιογνωμία του Βυζαντίου, αν δηλαδή θα είχε τα χαρακτηριστικά που ήθελαν ασιατικές ανεικονικές  αντιλήψεις ή θα ακολουθούσε την ελληνορωμαϊκή παράδοση. Η νίκη των Εικονόφιλων απέδειξε ότι ο βυζαντινός κόσμος είχε στέρεη βάση τις αρχές του Χριστιανισμού και του Ελληνισμού.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ	Οι μαθητές έχουν ήδη γνωρίσει τη δύναμη που έχει η εικόνα και την απεικόνιση του Θεού στη βιβλική παράδοση και στη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Επομένως έχουν κατανοήσει την αξία της ως μέσου πίστης και γνώσης των αληθειών της πίστης
ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ - ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ	Σκοπός του σεναρίου είναι να γνωρίσουν οι μαθητές ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός που έχει θρησκευτική σημασία και βοήθησε στη δημιουργία της ταυτότητας του Ορθόδοξου Χριστιανού. Παράλληλα θα μπορέσουν να συνειδητοποιήσουν την αξία της εικόνας ως μέσου κατανόησης της πίστης και των διδασκαλιών της Εκκλησίας.   Τα ΠΜΑ είναι:   Γνώσεις: Γνωριμία με ένα σπουδαίο ιστορικό γεγονός του 8ου και 9ου  αι Γνωριμία με τις ανεικονικές πρακτικές των Ισαύρων και με την τελική νίκη της Ορθοδοξίας. Γνωριμία με τη διδασκαλία του Ιωάννη Δαμασκηνού, που αποτέλεσε βάση για τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, και του Θεόδωρου Στουδίτη που ήταν  ο υπερασπιστής της Ορθοδοξίας στη Β΄ φάση της Εικονομαχίας. Γνωριμία με τις λεπτομέρειες, ενός γεγονότος γνωστού στην ευρωπαϊκή παράδοση, του οποίου και γίνεται πολιτισμική χρήση, νομιμοποιώντας πρακτικές για τη σημασία των εικόνων.   Δεξιότητες : Κατανόηση των λόγων για τους οποίους η Εικονομαχία ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός των βυζαντινών χρόνων Προσωπική ερμηνεία της νίκης των εικονόφιλων και της αξίας που είχε για το δυτικό πολιτισμό. Κατανόηση του τρόπου πρόσληψης του γεγονότος από το δυτικό άνθρωπο   Στάσεις/Αξίες Κατανόηση  διαφορετικών πολιτισμικών παραδόσεων που επιχειρούσαν να αποτελέσουν τη βάση του βυζαντινού κόσμου. Ερμηνεία και κατανόηση της ορθόδοξης θέσης για τις εικόνες. Κατανόηση της αξίας των αποφάσεων της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου για το σύγχρονο άνθρωπο
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ	Η διδασκαλία θα οργανωθεί ομαδοσυνεργατικά, θα χρησιμοποιηθούν παράλληλα τεχνικές διαφοροποιημένης μάθησης λαμβάνοντας υπόψη  το συμπεριληπτικό μοντέλο διδασκαλίας. Θα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι πρόκειται για μία «ιστορική», κατά βάση αφήγηση , που θα δοθεί με σύγχρονα μέσα διδασκαλίας και θα είναι ευχάριστη στους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου, και από την οποία θα προκύψουν όμως σημαντικά θεολογικά μηνύματα. Η υλικοτεχνική υποδομή θα περιλαμβάνει το διαδραστικό πίνακα της τάξης, πρόγραμμα δημιουργίας puzzle, εφαρμογές της ΤΝ από την οποία θα ζητηθούν ορισμοί και δημιουργία ασκήσεων εμπέδωσης των διδακτικών αγαθών.

 

 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ

 

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ	0/Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ	ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΒΙΩΝΟΝΤΑΣ 1.Παρουσίαση της είδησης (https://www.photo.gr/newss/purpleport-ai-generators/ ) ότι «H εξάπλωση των “ρομπότ” παραγωγής εικόνων φέρνει αντιδράσεις. Η πρώτη απαγόρευση εικόνων που έχουν δημιουργηθεί με Artificial Intelligence». Ή Ζητείται από την εφαρμογή ΤΝ Gemini να δημιουργήσει εικόνα με θέμα «Απαγορεύονται οι εικόνες»   2. Δημιουργία διαδραστικού  puzzle (με τις λέξεις -κλειδιά του μαθήματος ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΟΙ, ΕΙΚΟΝΟΦΙΛΟΙ, Ζ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ) στη σελίδα https://www.jigsawplanet.com/?rc=play&pid=29dd19cb6ac3	Ζητάει από τους μαθητές να γράψουν μία πρόταση για την είδηση ή την εικόνα που παρουσιάστηκε   και να δημιουργήσουν το puzzle, ώστε να ανακαλύψουν τις λέξεις- κλειδιά. Κάνει έτσι σύντομη εισαγωγή στην  Εικονομαχία και στο επίκεντρο της διαμάχης που ήταν η προσκύνηση των εικόνων	Έχουν ήδη χωριστεί σε μικρές ομάδες δύο ατόμων, ανά θρανίο. Κάθε ομάδα γράφει την πρόταση, στην οποία παίρνουν θέση για την απαγόρευση εικόνων, και ο πρόεδρος τη διαβάζει σε ολομέλεια, ενώ όλη η τάξη συμμετέχει στη δημιουργία του puzzle.
ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ Ένα σύγχρονο μέσον για μία θεολογική διαλεκτική Ζητείται η βοήθεια της ΤΝ (https://gemini.google.com/app/f9b4331dd0dbec09?hl=el )στην οποία απευθύνεται το ερώτημα «Θέλω να μου κάνεις περίληψη τι ήταν η Εικονομαχία, στην οποία να περιλαμβάνονται ορισμός, οι πρωταγωνιστές και τα γεγονότα». Η απάντηση ήταν «Η Εικονομαχία ήταν μια περίοδος θρησκευτικής και πολιτικής αναταραχής στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που διήρκεσε από τον 8ο έως τον 9ο αιώνα. Ορισμός Η Εικονομαχία ήταν μια διαμάχη σχετικά με τη χρήση και τη λατρεία των θρησκευτικών εικόνων, όπως οι εικόνες του Χριστού και των αγίων. Οι Εικονομάχοι, υποστηρικτές της απομάκρυνσης των εικόνων, πίστευαν ότι η λατρεία τους ήταν ειδωλολατρία. Οι Εικονόφιλοι, αντίθετα, υποστήριζαν τη χρήση και τη λατρεία των εικόνων, θεωρώντας τις ως αναπόσπαστο μέρος της χριστιανικής πίστης και παράδοσης. Πρωταγωνιστές Εικονομάχοι: Αυτοκράτορες Λέων Γ΄ και Κωνσταντίνος Ε΄, οι οποίοι υποστήριζαν την απομάκρυνση των εικόνων. Εικονόφιλοι: Η αυτοκράτειρα Ειρήνη, ο Πατριάρχης Γερμανός και ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, οι οποίοι υπερασπίζονταν τη λατρεία των εικόνων. Γεγονότα 8ος αιώνας: Ο αυτοκράτορας Λέων Γ΄ ξεκίνησε την Εικονομαχία, διατάσσοντας την καταστροφή των εικόνων. Ο γιος του, Κωνσταντίνος Ε΄, συνέχισε την πολιτική του πατέρα του με μεγαλύτερη ένταση. 787 μ.Χ: Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια αποκατέστησε τη λατρεία των εικόνων, αλλά η διαμάχη συνεχίστηκε. 9ος αιώνας: Η Εικονομαχία αναζωπυρώθηκε, αλλά τελικά η λατρεία των εικόνων αποκαταστάθηκε οριστικά το 843 μ.Χ. από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Συνέπειες Η Εικονομαχία είχε σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνέπειες. Επέφερε διχασμό στην αυτοκρατορία, αποδυνάμωσε την αυτοκρατορική εξουσία και οδήγησε σε διώξεις και εξορίες. Επιπλέον, προκάλεσε την καταστροφή πολλών έργων τέχνης και συνέβαλε στην απομάκρυνση της Ανατολικής από τη Δυτική Εκκλησία». Ταυτόχρονα μοιράζεται  στις ομάδες ο χάρτης  ιδεών με τις φάσεις της Εικονομαχίας.	Εξηγεί την απάντηση της ΤΝ για την Εικονομαχία  και δίνει διευκρινίσεις και  πληροφορίες που δεν περιέχονται σε αυτήν. Λέει στους μαθητές να προσέξουν το χάρτη ιδεών.	Οι μαθητές συζητούν στις ομάδες για την απάντηση της ΤΝ και τις διευκρινίσεις. Μελετούν το χάρτη ιδεών.  Ένα μέλος κάθε ομάδας ανακοινώνει στην ολομέλεια τις σκέψεις που ακούστηκαν.
ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ Επιχειρήματα Χρησιμοποιείται η δραστηριότητα του Φωτόδεντρου «Εικονομαχία - Τα επιχειρήματα εικονομάχων και εικονολατρών» (https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8351 )	Ο/Η εκπαιδευτικός αναρτάει σελίδα Α3 στην οποία εικονίζονται εικονομάχος και εικονόφιλος. Μοιράζει στην τάξη αυτοκόλλητα χαρτάκια. Παρουσιάζει τα επιχειρήματα των δύο πλευρών, όπως φαίνονται στο Φωτόδεντρο.	Κάθε ομάδα χρησιμοποιώντας δύο χαρτάκια γράφει τα επιχειρήματα εικονομάχων και εικονόφιλων. Στη συνέχεια το ένα μέλος της τα επικολλάει στην αντίστοιχη μορφή. Σχετική συζήτηση σε ολομέλεια.
ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΣ Δημιουργία εφημερίδας τοίχου Οι μαθητές, έχοντας ρόλο δημοσιογράφου,  δημιουργούν εφημερίδα τοίχου με θέμα την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Η είδηση, για την οποία θα κάνουν ρεπορτάζ βρίσκεται στο διαδίκτυο στην τοποθεσία «θεολόγοι του μαυροπίνακα»	Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει να γίνει ολομέλεια και αναθέτει στους μαθητές να έχουν ρόλο δημοσιογράφου, να μελετήσουν την είδηση και να δημιουργήσουν ρεπορτάζ στο οποίο να γίνεται λόγος για τους πρωταγωνιστές και τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικ. Συνόδου.	Δημιουργούν εφημερίδα τοίχου, στην οποία αναφέρονται οι πρωταγωνιστές της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου και οι αποφάσεις που πήρε.