Όπως πληροφορεί η ιστοσελίδα insider (https://www.insider.gr/stiles/spend-it/284380/ainstain-pos-katarriptei-ti-bibliki-theoria-tis-dimioyrgias-se-spania?fbclid=IwAR0ijkWdo_4DvyVHeJOt8vkwJn3AqV3bqyo7giTRBGSi19O0YHbmp330buQ
) βρέθηκε σπάνια επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν που γράφτηκε το 1950, στην οποία
ο πατέρας της σύγχρονης Φυσικής απομυθοποιεί –όπως αναφέρεται- την ιστορία της
βιβλικής δημιουργίας. Η επιστολή πωλείται από την αμερικανική εταιρεία εμπορίας
αυτόγραφων The Raab Collection στην τιμή των 125.000 δολάριων.
Η επιστολή γράφτηκε στα γερμανικά στις 11 Απριλίου 1950, και
απευθύνεται στη σύζυγο ενός γνωστού ραβίνου, την κυρία Μάρθα Μουνκ, καθηγήτρια
θρησκευτικών . Ήταν απάντηση σε ερώτημα ομάδας φοιτητών το οποίο, σύμφωνα με
την insider, ήταν το εξής «Εκ μέρους των φοιτητών μιας σειράς διαλέξεων για τη
θρησκεία, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν πιστεύετε ότι είναι δυνατό για έναν
σύγχρονο επιστήμονα να συμβιβάσει την ιδέα της δημιουργίας του κόσμου από τον
Θεό, μια ανώτερη δύναμη, με την επιστημονική του γνώση».
Η απάντηση που έδωσε ο πατέρας της σύγχρονη ς φυσικής ήταν (εδώ σε
πρόχειρη απόδοση):
«Αγαπητή κυρία Munk:
Εφόσον οι ιστορίες της Βίβλου
λαμβάνονταν κυριολεκτικά, ήταν αρκετά ξεκάθαρο τι είδους πίστη θεωρούνταν στους
αναγνώστες. Αλλά όταν κάποιος αρχίζει να ερμηνεύει συμβολικά τη Βίβλο, δεν είναι
πλέον σαφές ότι ο Θεός πρέπει να θεωρείται ως πρόσωπο που είναι κατά κάποιο
τρόπο ανάλογο με τα ανθρώπινα όντα. Τότε είναι δύσκολο να πούμε τι απομένει από
την πίστη με την αρχικά έννοια.
Νομίζω, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι
που είναι περισσότερο ή λιγότερο εκπαιδευμένοι στην επιστημονική σκέψη είναι
ξένοι στη θρησκευτική αντίληψη του σύμπαντος (με την αρχική έννοια) επειδή
εφαρμόζουν το πρότυπο της αιτιώδους συνθήκης σε όλα. Αυτό δεν αναιρεί τη
θρησκευτική στάση, αλλά την αντικαθιστά με μια ορισμένη έννοια.
Με εκτίμηση
(υπογραφή)
Albert Einstein”
Ο μεγάλος επιστήμονας φαίνεται ότι εκφράζει το σκεπτικισμό του μέσα
από την απάντηση που δίνει. Τονίζει ότι η κυριολεκτική κατανόηση της
δημιουργίας «είναι αρκετά ξεκάθαρο τι πίστη δημιουργεί». Προφανώς, αν ερμηνεύεται
σωστά η σκέψη του, υπονοεί την «μη επιστημονική» προνεωτερική προσέγγιση της
αφήγησης της Γενέσεως που δεν έχει σχέση με την επιστημονική γνώση και
δημιουργεί θρησκοληψία. Αλλά και η συμβολική κατανόηση που επικεντρώνεται σε ανθρωπομορφικές ερμηνείες,
ώστε να γίνει αποδεκτή από αμφισβητίες η
παλαιοδιαθηκική αφήγηση, προβληματίζει, αφού δεν απομένει τίποτα από την αρχική
έννοια της πίστης.
Συμπεραίνει ότι
οι άνθρωποι με επιστημονική σκέψη είναι «ξένοι» με τη θρησκευτική αντίληψη για
το σύμπαν, που στηρίζεται στο παρωχημένο γεοκεντρικό μοντέλο. Αυτό στηρίζεται στο πρότυπο της σχέσης
αιτίου-αιτιατού. Και τελειώνει την επιστολή του τονίζοντας ότι αυτή η άποψη δεν
αναιρεί τη θρησκευτική πίστη, αλλά την αντικαθιστά κατά κάποιο τρόπο.
Ο Α. Αινστάιν,
όπως και η σύγχρονη βιβλική σκέψη, πολύ σωστά διαχωρίζει την επιστημονική σκέψη
–προφανώς επικεντρώνεται στη φυσική επιστήμη- και το βιβλικό λόγο που έχει ως
στόχο του να αναδείξει με ένα θρησκευτικό κείμενο που χρησιμοποιεί ως μέσον τον
τρόπο έκφρασης της εποχής που διατυπώθηκε, τις νέργειες του Θεού. Ο κόσμος και το σύμπαν γενικότερα, πάντα ήταν
αντικείμενο της ανθρώπινης σκέψης, εντούτοις η ερμηνεία και η κατανόηση αφορά
τη σκοπιά από την οποία αυτό προσεγγίζεται. Δηλαδή διαφορετική είναι η ματιά
του φυσικού επιστήμονα και διαφορετικά τα ερωτήματα στα οπόία ζητάει απάντηση ο
βιβλικός ερευνητής. Όπως και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν. Για τον βιβλικό το κείμενο της Γενέσεως για τη
δημιουργία είναι «εκ των ουκ άνευ», αφού με αυτό θα δουλέψει, ενώ ο φυσικός θα
βασιστεί σε νόμους και αρχές της επιστήμης για να μπορέσει να δώσει τις
απαντήσεις που θα του ζητηθούν.
