"Εκπαίδευση : Προς μία νέα τάξη ‘αξίων’ και αξιών; "

Ένα άρθρο με πολύ ενδιαφέρον του εκλεκτού συναδέλφου κ. Σταύρου Γουλούλη. Πρώτη δημοσίευση στη μόνιμη στήλη του «Τι πραγματικά συνέβη;», στην εφημερίδα LARISSANEΤ

[60]

«Τι πραγματικά συνέβη;»

Εκπαίδευση : Προς μία νέα τάξη ‘αξίων’ και αξιών;

   Φίλοι  εκπαιδευτικοί με παρακινούν να μην ασχολούμαι μόνο με παρελθόντα αλλά και με σύγχρονα ζητήματα. Δεν διεκδικώ να φωτίσω κανέναν, όλοι έχουν γνώμη. Μία αρχειακή έρευνα όμως, μνήμης ή εγγράφων είναι χρήσιμη. Όπως την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, την οποία συνάδελφοι της Αριστεράς δεν θέλουν. Δεν έχουν κι άδικο, αν και δεν συμφωνώ ακριβώς με ορισμένους. Μερικά δείγματα εξετάζω. Είναι στο έργο του Ιστορικού. Συνδικαλιστές ή το Υπουργείο ας ερευνήσουν σε πανελλαδική κλίμακα να βγάλουν τελικά συμπεράσματα.

   Το πρόβλημα είναι παληό. Η κρατική διοίκηση (1946-1974) είχε εξελιχθεί σε καρκίνωμα εκφοβισμού συνειδήσεων, προωθήσεως ημετέρων. Τέτοιο ρόλο στην Εκπαίδευση είχαν οι λεγόμενοι Επιθεωρητές, όταν βέβαια ήταν εγκάθετοι. «Τώρα πηγαίνω να πιάσω στα πράσα έναν κομμουνιστή» -έφοδο δηλαδή απροειδοποίητα στο μάθημα- είπε τέτοιος Επιθεωρητής σε γνωστόν του, κι εκείνος στον ελεγχόμενο, έναν καθηγητή μου (κ.Γε.Παρ.) και μου το διηγήθηκε ο ίδιος. Φυσικά δεν ήταν κομμουνιστής, ίσως λίγο ατίθασος…. Έτσι αξιολογούσαν τότε τους ανθρώπους με τσαγανό… Πέραν αυτού στην Ελλάδα υπάρχει ένα ‘φυλετικό’ πρόβλημα: ευνοούμε συγχωριανούς μας, δικούς μας, ‘παιδιά’ μας. Κάτι που δεν διορθώθηκε μέχρι τώρα. Δεν βρίσκεις εύκολα επιθεωρητή όπως λεν οι Αμερικανοί stateman.

   Μετά το 1981 το νέο σύστημα αξιολόγησης, πάνω στη λογική ‘πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι’, εναπέθεσε την Εκπαίδευση στον «πατριωτισμό των Ελλήνων». Κανένας δεν θα αξιολογούσε κανέναν. Σύμβουλοι διακοσμητικοί… Στην αρχή πήγαιναν στην τάξη -κατόπιν προειδοποιήσεως- να συμβουλέψουν, μετά τους πάτησε το τρένο. Σε μένα π.χ δεν ήλθε ποτέ κανείς. Τι έλεγα τόσα χρόνια….;

   Η Εκπαίδευση που έζησα δεν είχε πρόβλημα λειτουργίας, διότι οι πλείονες εκπαιδευτικοί έχουν και αξία και φιλότιμο. Τους κρίνουν οι φυσικοί κριτές τους, παιδιά και γονείς. Αυτό μας προϊδέασε ένας παλιός καλός σύμβουλος [κ.Κ.Στα.], πώς να σταδιοδρομήσουμε: «Η φήμη θα σας ακολουθεί μέχρι τη σύνταξη και μετά..». Μας πήραν λοιπόν με το καλό. Ο Έλληνας θέλει φιλότιμο, αν και εδώ διαβλέπω μία πίεση με το ‘γάντι’ ενός ‘ρεαλιστή’ συμβούλου σε ένα κράτος που τον αφοπλίζει.

   Πίσω από την «πολιτική φιλοτιμίας» όμως κρυβόταν μία απάτη. Πέρασε στην κοινωνία ότι κανείς υπάλληλος δεν κρίνεται, όπως και οι πολιτικοί. Δεν υπήρχε φάκελος αποδοτικότητας υπαλλήλου, αλλά πιο άμεσοι τρόποι να εκλέγονται σύμβουλοι, επιτελείς. Έγινε μοιρασιά στους κομματικούς ημετέρους, ‘κυβερνητικοί’ - ‘αντιπολιτευτικοί’. Ακούσθηκαν κάτι νούμερα αντίστοιχα 60%, 30% κτλ. Tα αφήνω στην κρίση του καθενός.

   Πως όμως διάφοροι ευνοημένοι αναδείχθηκαν; Γνωριζόμαστε καλά στην επαρχία. Αντί για υποδειγματικές διδασκαλίες μερικοί έδιναν προτεραιότητα …στις (εικονικές;) υπερωρίες. Οι σύμβουλοι ήταν σαν να μην υπήρχαν. [Εξαιρέσεις λίγες, π.χ. ο καλός καθηγητής μας κ. Αχ.Πιτσίλκας].

   Με ποια κριτήρια και ποιοι προήχθησαν; Ζητήθηκε ποτέ η ικανή και αναγκαία προϋπόθεση, το κύριο έργο τους στην τάξη; Μερικοί υπολογίζω ότι δούλεψαν τρία, πέντε, άιντε οκτώ-δέκα χρόνια. Στα υπόλοιπα που ήταν;

   Θέλετε ένα γαργαλιστικό παράδειγμα; Αποσπασμένη φιλόλογος στη Βιβλιοθήκη για δύο χρόνια (υπολογίζω 2+4+4+2 χρόνια σε ανάλογα παραπόρτια) είχε σχεδόν εξαφανισθεί. Ρώτησα μερικούς υπαλλήλους: «Που είναι η τέτοια..;». Απάντηση ενός [Ιω.Α]: «Ό,τι ξέρεις εσύ, ξέρουμε κι εμείς». Άλλης: «Άστα, μην τα ψάχνεις». Κάποιοι όμως την είδαν σε άλλη Βιβλιοθήκη, όπου δούλευε μελέτη χρηματοδοτημένη από την Τ.Α. Χαρά και εργασία! Και επιδοτούμενο χρήμα! Και ο μισθός να πέφτει…

   Πολλοί υποψήφιοι το έλεγαν ευθέως ότι προήχθησαν με τυπικά, κυρίως κομματικά κριτήρια. Προέτασσαν πτυχία, όταν διέθεταν. Αλλά εδώ θίγεται ένα άλλο θέμα. Αυτοί που κατείχαν πτυχία, δεύτερα, τρίτα…, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, …κά, …κά…, πως τα έκαναν; Πήραν υποτροφία, άδεια; Κάποιοι ναι. Οι υπόλοιποι; Εδώ λοιπόν αναδύθηκε μία αόρατη ελληνική ‘βιομηχανία’, ιδίως μετά το 2004. Με την υπάρχουσα αδιαφάνεια έφερνε όποιος ήξερε ακόμη κι από εξωτερικό τα δέοντα. Άλλοι, μιλάμε για χιλιάδες, με την κάλυψη ανωτέρων τους, της κομματικής πολιτικής, χρόνια ήταν χωμένοι σε διάφορες τρύπες, Υπηρεσίες τού Υπ.Παιδείας, Βιβλιοθήκες, Γεν.Αρχεία, όπου χωράει νους ανθρώπου. Εκεί ήξεραν τι ύφαιναν. Μεταπτυχιακά. Μόρια.. [Σημ.: οι αποσπασμένοι, λένε, έφτασαν τις 18.000]

   Ναι αλλά τώρα τέτοια ιντελιγέντσια που λάκισε από την τάξη θα κρίνει το σύνολο. Θα είναι Η Κυρίαρχη Τάξη: έχουν ηθικό δικαίωμα;

   Ποιότητα; Τα αρχεία αποκαλύπτουν, αλλά ποιος ψάχνει; Κάποτε εισήγαγα στα ΓΑΚΛάρισας το αρχείο των ΠΕΚ με τις αξιολογήσεις καθηγητών στους εκπαιδευτές τους (1997). Έγραφαν λοιπόν για εκπαιδευτή τάχα, έναν γυρολόγο, που αργότερα έγινε κριτής τους: «Είναι άσχετος με την Εκπαίδευση». «Είναι εκτός τόπου και χρόνου». Αντίθετα για την εκλεκτή συνάδελφο Στ.Νταβαρούκα έγραφε κάποια κυρία: «Θα ήθελα να ήταν καθηγήτρια στα παιδιά μου»!

   Μπορούμε να μιλάμε αναμφίβολα για μία φαντασιακή θέσμιση της Εκπαιδευτικής αξιολόγησης. Δημιουργήθηκε, με εξαιρέσεις βέβαια, πλασματικώς ‘άρχουσα τάξη’. Στάθηκε ελάχιστα στη τάξη, πρόκοψε στη ζούλα, δεν κρίθηκε ποτέ. Δεν ξέρω πόσοι είναι οι πραγματικά καθαροί. Οπότε η ρεαλιστική Αριστερά αντιδρά. Αν κυβερνήσει, ας τους περάσει σε μια έντυπη κατάσταση να δούμε που υπήρετησαν, κι ας στείλει μερικούς πίσω στα θρανία να συμπληρώσουν χρόνια υπηρεσίας...

   Στην κρίσιμη σημερινή συγκυρία τίθεται δομικό ζήτημα της ελλαδικής κοινωνίας. Πως με ένα ανάξιο έως διεφθαρμένο σύστημα θα δημιουργηθούν αξιολογητές που θα επιβάλουν αξίες για να δουλεύουν και να προωθούνται άξιοι… Και πως υλοποιούνται οι αξίες, όταν πλείστοι προάγονται συνοπτικά και με πονηριά;

Σταύρος Γουλούλης