Σχόλιο στην Παραβολή του Σπλαχνικού Πατέρα

 

Είναι γνωστό το αυριανό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Διαφωνίες για τον τίτλο υπάρχουν, ανάλογα με τον ποιον θεωρεί κάποιος πρωταγωνιστή. Το μήνυμα όμως είναι ένα: Ο Θεός είναι αγάπη και συγχωρεί. Θυμόμαστε εδώ τον καταπληκτικό λόγο του Ντοστογιέφσκυ: "Και τότε, στη μέλλουσα κρίση, ο Χριστός θα μας πει: ελάτε και εσείς. Όλοι εσείς. Εσείς οι μέθυσοι, εσείς οι αδύνατοι, εσείς οι ακόλαστοι...και θα μας πει: όντα άθλια, γίνατε σύμμορφοι με την εικόνα του θηρίου κι έχετε τη σφραγίδα του στο μέτωπό σας...Ελάτε όμως κι εσείς. και τότε οι δίκαιοι θα διαμαρτυρηθούν και οι φρόνιμοι θα απορήσουν: Μα, Κύριε, πως τους δέχεσαι; Και ο Χριστός θα πει: Αν τους δέχομαι, κύριοι δίκαιοι, αν τους δέχομαι κύριοι σώφρονες, το κάνω, γιατί κανένας από αυτούς δεν έκρινε ποτέ τον εαυτό του άξιο. Και θα μας απλώσει τα χέρια Του και θα μας ανοίξει την αγκαλιά Του και εμείς θα πέσουμε στα πόδια Του και θα τα καταλάβουμε όλα: Ναι, τότε θα τα καταλάβουμε όλα...Ω, Κύριε, ελθέτω η Βασιλεία Σου..." (Το παράθεμα είναι από το σπουδαίο εγχειρίδιο Θρησκευτικών των Σ. Αγουρίδη-Σ. Νίκα "Ο Χριστός και ο Καινούριος Κόσμος του Θεού" Έκδοση ΙΓ΄ 1997, σ. 92, Τάξη Β΄ Γυμνασίου Όσοι είχαμε την τύχη να το διδάξουμε είμασταν τυχεροί!).

Πάντως η περιπέτεια του "ασώτου" είναι η αφορμή για να αναδειχτούν ιδιότητες του Θεού, όπως η αγάπη για ανθρώπους που η κοινωνία δεν τους θεωρεί "καθώς πρέπει".  Άλλωστε μαζί με τις παραβολές του χαμένου προβάτου και του χαμένου νομίσματος ( και οι τρεις περιέχονται στο 15 κεφάλαιο του κατά Λουκάν Ευαγγελίου) έχουν κοινό κεντρικό στόχο να αναδείξουν την ανθρώπινη αξία. Όποιος και να είναι ο συνάνθρωπος είναι πάντα μοναδικός,  και ο Θεός ενδιαφέρεται για τον καθένα ξεχωριστά. Η έκπληξη  των Φαρισαίων και των Γραμματέων που παρουσιάζονται να διαμαρτύρονται για τη συντροφιά που έκανε ο Ιησούς -ένας δάσκαλος που ερμήνευε το Νόμο- με αυτούς που θεωρούνταν αμαρτωλοί από την ιουδαϊκή κοινωνία, ήταν σίγουρα μεγάλη εξαιτίας της διαφορετικής αντίληψης ερμηνείας ιδιοτήτων του ανθρώπου που   αγαπάει ο Θεός. Αυτό τονίζεται με τον εναργέστερο τρόπο στο σημείο που παρουσιάζονται τα επιχειρήματα του μεγαλύτερου γιου: "Εγώ τόσα χρόνια σου δουλεύω και ποτέ δεν παράκουσα διαταγή σου, κι' όμως σ' εμένα δεν έδωσες ποτέ ένα κατσίκι για να γλεντήσω με τους φίλους μου. Όταν όμως ήρθε αυτός ο γιος σου, που κατασπατάλησε την περιουσία σου με πόρνες, έσφαξες για χάρη του το σιτευτό μοσχάρι" (Λκ 15, 29-30). Η απορία έχει να κάνει με το γεγονός πως ο μεγαλύτερος γιος δε ζήτησε ποτέ το κατσίκι που προφανώς το δικαιούνταν. Αξίζει ο προβληματισμός για το κίνητρό του. Γιατί δίσταζε να διεκδικήσει κάτι ευτελές και να κάνει το "παράπτωμα" της έστω και κατ' επίφασιν ασωτίας; Μάλλον από φόβο. Δείχνει να ξεχνάει τη βασική ιδιότητα του πατέρα του, την αγάπη, και έβλεπε άλλες δευτερεύουσες. Αναδεικνύει έτσι έναν διαχρονικό χαρακτήρα που αγνοεί τι είναι αγάπη, ή την μπερδεύει με άλλες καταστάσεις. Και τελικά αναπληρώνει την έλλειψη αισθήματος με ιδιότητες που προκαλούν πόνο στους άλλους (στην παραβολή δε συμμετέχει στη χαρά! προτιμάει να χάσει το γλέντι παρά να ρίξει το εγώ του), αλλά και στον ίδιο. Πλάθει εικόνες με κέντρο το φόβο και ζει με αυτές. Το κακό είναι πως αυτή την εικόνα του Θεού θέλει να τη μεταδώσει σε άλλους (στην παραβολή θεωρεί δεδομένο πως δε ζήτησε το κατσίκι γιατί ήταν αφοσιωμένος στη δουλειά του, φοβούμενος προφανώς τον πατέρα του, που θα τον επιτιμούσε αν αυτή πήγαινε πίσω). Ο μεγαλύτερος αδελφός είναι λοιπόν αρκετά χρήσιμος, και ίσως να είναι και ο μεγάλος πρωταγωνιστής της παραβολής: βοηθάει να γίνουν κατανοητές οι νοοτροπίες αυτών που ήταν απέναντι από τον Ιησού και δε δίσταζαν να επιτιμήσουν ανθρώπους χωρίς να βλέπουν το δικό τους φορτίο (πηγή εικόνας wikipedia).