ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑ


ΓΙΑΤΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΛΟΓΟΣ



Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Παρασκευή 26 Δεκεμβρίου 2014

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΤΥΡΟΠΙΤΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΑΣΚΟΜΗΛΟΝ"




Ένα χριστουγεννιάτικο απολαυστικό αφήγημα του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη που αναδεικνύει στοιχεία της προσωπικότητας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το αναζητούσαμε πολύ καιρό τώρα και βρήκαμε τα παρακάτω αποσπάσματα (πηγή: kuk.blogspot.gr/2004/12/revenge.html )

Υπόθεση: Ο Μωραϊτίδης θέλει να κεράσει τον Παπαδιαμάντη τυρόπιτα σκιαθίτικη. Η συνέχεια όμως επιφυλάσσει εκπλήξεις!


Αλέξανδρος Μωραϊτίδης "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΤΥΡΟΠΙΤΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΑΣΚΟΜΗΛΟΝ" (1928).

-Να μένεις ήσυχος· την αυγή η τυρόπιττα θα είναι έτοιμη.
-Καθώς σου είπα.
-Ναι παιδί μου, θα είναι όπως την θέλεις. Τυρόπιττα.

........................................................................................................................................................

 - Το όνομα σου παιδί μου;
- Αλέκος.
- Λοιπόν παιδί μου, κυρ-Αλέκο, θα είναι τυρόπιττα σκιαθίτικη όπως μου είπες. Θα ανοίξω ένα φύλλο, θα ρίψω βούτυρο αρκετό, και τυρί με αυγά κτυπημένα και διάφορα μυριστικά και μπαχαρικά. Θα τυλίξω έπειτα όμορφα-όμορφα το φύλλον ώστε να γίνη ένας ρουλές γεμιστός, και κατόπιν θα τον τυλίξω κουλούρα, και μέσα εις ένα ταψί θα την φουρνίσω. Θα είναι τυρόπιττα Σκοπελίτικη.
-Όχι, Σκιαθίτικη, κυρ-Μίχα. Σκιαθίτικη σου είπα.
-Σκοπελίτικη, Σκιαθίτικη, το ίδιον είναι. Ημείς οι Ηπειρώται είμεθα κοσμογυρισμένοι και γνωρίζουμε του κάθε μέρους τας ιδιοτροπίας εις αυτά τα είδη. Να σου κάμω εγώ ψαρόπιτα Τρικεριώτικη που να τρώγει η μάνα και να μη δίνη του παιδιού.

..............................................................................................................................................
«Αλλ’ είχεν εις το βάθος μέσα ο φούρνος αυτός και μίαν αληθινήν έκπληξιν. Μέσα εις ένα πολύ σκοτεινόν διάδρομον, εκεί όπου ήσαν οι ζυμωτικές σκάφες, είχεν ένα είδος προχείρου ζαχαροπλαστείου μπουγάτσας και λουκουμάδων. Εκεί εις τον σκοτεινόν διάδρομον εκείνον, δίπλα από του ζυμωτηρίου τις σκάφες, ήσαν δύο τρία τραπεζάκια με μάρμαρον λευκόν-ώ έκπληξις!- και δίπλα των ένας άλλος πάγκος ωσάν θρανίον σχολείου, ένθα εκάθηντο οι πελάται, όσοι επρόφθανον, οι δε λοιποί ίσταντο όρθιοι, και έτρωγον τους περιφήμους του γέρο-Μίχα λουκουμάδες.»


(Ο Μωραϊτίδης θέλει να ανταποδώσει κέρασμα του Παπαδιαμάντη)

Ενθυμούμαι μάλιστα και το είδος του φαγητού· κρέας με κολοκυθάκια προφαντά θεωρούμενα εκείνην την ώραν του έτους. Το δείπνον εκείνον μου άφησεν αλησμονήτους αναμνήσεις. Πρώτην φοράν ο Παπαδιαμάντης να ευρεθή την νύκτα ελεύθερος και να μου προσφέρει και δείπνον· εις το οποίον επεράσαμεν εξαίσια παρατείνοντες αυτό μέχρι μεσονυκτίου. Θέλων λοιπόν να ανταπωδώσω την έκπληξιν παρήγγειλα την τυρόπιτταν, χωρίς να γνωρίζει τίποτε ο εξάδελφος μου, να την φάγωμεν τα Χριστούγεννα, όρθρου βαθέος, μετά την χαρμόσυνον εορτήν.


...............................................................................................................................................

Οι γαστρονομικές προτιμήσεις του Παπαδιαμάντη

«Πολλάκις τον χειμώνα, όταν κατά τας 11 μετέβαινεν εις του Καχριμάνη [το παντοπωλείον] να δειπνήση, τόσον αργά, αφού πλέον είχεν εξονυχίσει τας Αγγλικάς εφημερίδας, ενώ ο κυρ-Βασίλης του είχε φυλαγμένον ωραίον φαγητόν, επροτιμούσε καλύτερα μιαν φασουλάδα από το γειτονικόν υπόγειον· και γεμίζων από ψωμία το βαθύ πιάτον, έτρωγεν αρπακτικά ωσάν όρνεον, κουρασμένος, θα είπητε, από την αποκαρδιωτικήν νυκτερινήν εργασίαν οπού πολύ την εχθρεύετο, παρά πολύ, ως ο διάβολος το κηρί, το δη λεγόμενον. Επροτιμούσε δε την φασουλάδαν, καθώς μου εξεμυστηρεύετο κατά την διάρκειαν του φαιδρού μας δείπνου, διότι οι ατμοί της του ενθύμιζον χιόνια και θύελλας και τρικυμίας εκτάκτους της ωραίας πατρίδος, των οποίων την αναπαράστασιν απελάμβανεν μακαριώτατα, θερμαινόμενος σώμα και ψυχήν, τας θλιβεράς χειμερινάς των Αθηνών νύκτας, με την αχνίζουσαν φασουλάδα.»

 Εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου. Δεξιός ψάλτης ο Παπαδιαμάντης, αριστερός ο Μωραϊτίδης. Η Αγρυπνία τελειώνει στις πέντε το πρωΐ.  «Ένα ιδιωτικόν εκκλησιδάκι, απέναντι των φυλακών του Παλαιού Στρατώνος του ιππικού, παρά την αρχαίαν Αγοράν».

«Τότε προτείνω εις τον Παπαδιαμάντην, χωρίς να του εξαγορευτώ το μυστικόν μου το απόκρυφον, να μεταβώμεν εις το Αναβρυτήριον εις τον φούρνον του γέρο-Μίχα να φάγωμεν λουκουμάδες- ημέρα οπού είναι του είπα. Εκείνος ευχαρίστως αποδεχθείς την πρότασίν μου,δεν έδειξεν καμμίαν απαρέσκειαν. Μας ηκολούθησεν δε και τις αχώριστος φίλος μας [...] ο Θεοφάνης, ένας ευλαβέστατος χριστιανός, γηγενής αθηναίος [...]»
Ο φούρνος ήτο κατάφωτος. Αδιακόπως προσήρχοντο όμιλοι φίλων, έτρωγον τους λουκουμάδες των και απήρχοντο. Ένας ευώδης ελαίου και μέλιτος καπνός επλήρου όλον το εσωτερικόν αυτού και ιδίως τον παρά τα ζυμωτήρια σκοτεινόν διάδρομον, όπου πολλοί θαμώνες και φίλοι των λουκουμάδων ανέμενον άλλοι καθήμενοι, άλλοι όρθιοι.
-Οι κύριοι εδώ; Μας προσφωνεί ένας υπηρέτης σπεύσας εις περιποίησιν μας. Και μας ερωτά αποσπογγίζων καλώς το μάρμαρον της τραπέζης: -Τρία κατοσταράκια;
-Φέρε μας την τυρόπιττα, σε παρακαλώ, είπον εγώ αίφνης ατενίζων προς τον Παπαδιαμάντην.
-Η τυρόπιττα να έλθει αμέσως! κραυγάζει ο υπηρέτης και φεύγει.



«Να ζήσεις Αλέκο μού λέγει κατά την συνήθειαν του. Ήρχισε δε αμέσως να ψάλλη ελαφρά-ελαφρά το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε», πολύ γλυκά και πολύ ορεκτικά, ως εάν έτρωγε αληθώς την τυρόπιτταν»


Όμως........

«οποία υπήρξεν η έκπληξις μου, όταν είδα μέσα στο εις το βαθύ εκείνον ταψίον μιαν παχυτάτην ζύμην, ως ένα πολτώδες ψωμίον, όπου έπλεε μέσα εις τα βούτυρα.»


Ο Παπαδιαμάντης τότε..................................

«Δίδει αμέσως μια με το χέρι του εις το ταψίον, το οποίον άρχισε να περιστρέφεται ωσάν ένας δίσκος οδοπαικτών, και βλέπων με μετά τινος ειρωνικού μειδιάματος, φωνάζει εγειρόμενος:
-Αυτό δεν είναι τυρόπιττα! Αυτό είναι σκεμπές!»


Ο Θεοφάνης:

«-Στάσου Αλέξανδρή, στάσου. Είναι που-δί-γκα!»

Φωνάζουν τον γέρο-Μίχα (ιδιοκτήτη του φούρνου) να δώσει εξηγήσεις κι εκείνος

«βυθίζων ένα πηρούνιον εις το ταψίον, προσεπάθει να εξαγάγη τα καρυκεύματα της παραγγελθείσης τυρόπιττας, αλλά δεν εύρισκε τίποτε, διότι όλα είχον διαλυθή και ενωθή με το πολτώδες εκείνο ψωμίον, οπού ήτο εξωγκωμένον ωσάν φούσκα»


Ο Π. φεύγει έξαλος ευχόμενος «με κάποιον θυμόν»
«-Καλή χρονιά σας!»


Ο Μωραιτίδης πληρώνει και μαζί με τον Θεοφάνη τον ακολουθούν  ενώ ακούνε πίσω τους τον γέρο-Μίχα:

«Ωχ, αδελφέ! Ψύλλους στ’ άχυρα! ...Τέτοιες ημέρες λοιώνουν όχι μόνον τυριά και βούτυρα αλλά και τα μυαλά των ανθρώπων...»


 Στου Ψυρή.  Καφενείον του Τσούτη που διανυκτερεύει. Ο Παπαδιαμάντης παραγγέλνει:

«-Δύο φασκόμηλα αμέσως, Λάμπρο, και ένα ναργιλέ σέρτικον»


*** 
(Το διήγημα βρίσκεται στον τρίτο τόμο απάντων των διηγημάτων του Μωραϊτίδη που εκδόθηκαν από τις εκδόσεις "στιγμή", το 1993, με φιλολογική επιμέλεια Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου)

Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2014

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης "Βαρυχειμωνιά"

Το 1891 ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης (ξάδερφος του Παπαδιαμάντη) έγραψε το διήγημα  "Βαρυχειμωνιά". Η περιγραφή, με την οποία αρχίζει αξεπέραστη. Ας την απολαύσουμε (προσέξτε και την παιγνιώδη διάθεσή του), μέρες που είναι!


Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2014

Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ



Τον τελευταίο καιρό, με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται - για μία ακόμη φορά- σχετικά με τα Ωρολόγια Προγράμματα του Γυμνασίου και του Λυκείου, καθώς και για τη Δομή του Νέου Γενικού και Τεχνικού Λυκείου, έχει αρχίσει και πάλι ένας ενδιαφέρον διάλογος για το μάθημα των Θρησκευτικών και τη θέση που μπορεί να έχει σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Επίκεντρό του είναι τα μορφωτικά αγαθά που μπορεί να παρέχει στο νέο άνθρωπο και ποια πρέπει να είναι αυτά. Ταυτόχρονα ο προβληματισμός αφορά και τη μορφή του μαθήματος, αν δηλαδή θα είναι, με τη σημερινή μορφή του, υποχρεωτικό ή προαιρετικό.
Στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, όπως είναι γνωστό, υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία μαθημάτων. Προφανώς όλα αυτά χρησιμεύουν για να μπορέσουν να διαμορφώσουν το χαρακτήρα του νέου ανθρώπου και να τον  βοηθήσουν να γίνει μία ολοκληρωμένη προσωπικότητα, όπως άλλωστε τονίζεται και στο νόμο 1566/85 που καθορίζει τις αρχές της εκπαίδευσης στον τόπο μας. Για την πραγματοποίηση   αυτών  των στόχων ο μαθητής αποκτάει γνώσεις και καλλιεργεί δεξιότητες   που  θεωρούνται  πως θα του φανούν χρήσιμες στη μετέπειτα ζωή του και θα τον βοηθήσουν να ερμηνεύσει τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Σκέπτομαι πως θα μπορούσε να επιτευχτεί αυτό,  τη στιγμή που ο νέος άνθρωπος θα στερούνταν ενός βασικού εργαλείου που είναι η γνωριμία με παραδόσεις σαν την Ορθοδοξία,  οι οποίες διαμόρφωσαν την ταυτότητά του, και με το θρησκευτικό φαινόμενο, το οποίο αποτελεί βασικό συστατικό πολλών εκδηλώσεων της σημερινής πραγματικότητας
Το θρησκευτικό φαινόμενο, όπως είναι γνωστό,  αποτελεί το κέντρο και είναι η κινητήρια δύναμη πολλών εκδηλώσεων (θετικών ή αρνητικών) του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι δηλαδή βασικό συστατικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του πολιτισμού και απαιτείται η διερεύνησή του, καθώς και η κατανόησή του  για να ερμηνευθεί ορθά η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν (και θα ζήσουν) οι μαθητές . Μία εκπαίδευση λοιπόν που δε θα δώσει σημασία στην παρουσίασή του θα είναι ελλιπής ή στρεβλή, και θα έχει στερήσει απαραίτητες γνώσεις από τους νέους ανθρώπους.
Για να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα παραπάνω ας φανταστούμε ένα σχολείο στο οποίο δε θα υπήρχε το θρησκευτικό μάθημα. Σε αυτό λοιπόν ο μαθητής θα αγνοούσε, εκτός των άλλων, και  σημαντικά ζητήματα που αφορούν αυτό που ονομάζουμε «δυτικό πολιτισμό». Για παράδειγμα δε θα είχε την ευκαιρία να ακούσει την αφήγηση της Δημιουργίας, όπως την περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη, που αποτελεί ένα από τα θεμέλιά του, και είναι βασικό κείμενο αφετηρίας αφού έδωσε το έναυσμα για να μπορέσουν διανοητές να  εξηγήσουν την αρχή της ζωής (θεωρία εξέλιξης, Bing Bang), ενώ βοήθησε  τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την ανάγκη του σεβασμού της ζωής και να ευαισθητοποιηθεί. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης έγινε αιτία να γνωρίσει άνθιση η κριτική σκέψη.  Η γνώση της  λοιπόν είναι το ίδιο σημαντική με τη γνώση του πυθαγορείου θεωρήματος, της Magna Charta, των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Πλάτωνα, της ρωμαϊκής νομικής συμβολής, των νόμων της Φυσικής, της Χημείας  κοκ.
Ας ξεκαθαριστεί όμως και τι είναι απαραίτητο να παρέχει ένα θρησκευτικό μάθημα, καθώς  και ο τρόπος που θα παρουσιάζεται το θρησκευτικό φαινόμενο. Θα γίνεται λοιπόν λόγος για τις εκδηλώσεις του στην Παταγονία και την Αλάσκα, παραδείγματος χάριν, (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δε θα υπάρχει αναφορά και για τα θρησκευτικές ιδέες σε αυτές τις γωνίες του πλανήτη μας) ή θα δίνεται βαρύτητα στις εκφάνσεις της θρησκευτικότητας που γνωρίζει η ελληνική και η ευρωπαϊκή κοινωνία; Το δεύτερο φαίνεται να προσεγγίζει περισσότερο τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μαθητών, οπότε θα είναι δύσκολο να μην υπερισχύει η παρουσίαση του χριστιανισμού,  και ειδικότερα της Ορθοδοξίας, κατά κύριο λόγο, σε ένα θρησκευτικό μάθημα του ελληνικού σχολείου.
Το μάθημα λοιπόν των Θρησκευτικών φαίνεται να δίνει πολλά μορφωτικά αγαθά και να συμβάλλει με θετικό τρόπο, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Είναι ανάγκη λοιπόν αν αναβαθμιστεί,  και ενδεχομένως να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας του. Για παράδειγμα στη Γ΄ Γυμνασίου θα μπορούσε να υπάρχει, εκτός από τη σημερινή ύλη,  και η διδασκαλία ενός ανθολογίου κειμένων με θρησκευτικό χαρακτήρα που βοήθησαν στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Επομένως μαθήματα σαν τα Θρησκευτικά έχουν βασικό ρόλο σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, αφού βοηθούν τους μαθητές μας να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζουν,  και δίνουν εργαλεία γνώσης σημαντικών πνευματικών και κοινωνικών παραμέτρων που καθορίζουν ακόμη και λεπτομέρειες της ζωής μας!

ΝΠ

Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2014

"Εκπαίδευση : Προς μία νέα τάξη ‘αξίων’ και αξιών; "

Ένα άρθρο με πολύ ενδιαφέρον του εκλεκτού συναδέλφου κ. Σταύρου Γουλούλη. Πρώτη δημοσίευση στη μόνιμη στήλη του «Τι πραγματικά συνέβη;», στην εφημερίδα LARISSANEΤ


[60]
«Τι πραγματικά συνέβη;»


Εκπαίδευση : Προς μία νέα τάξη ‘αξίων’ και αξιών;

   Φίλοι  εκπαιδευτικοί με παρακινούν να μην ασχολούμαι μόνο με παρελθόντα αλλά και με σύγχρονα ζητήματα. Δεν διεκδικώ να φωτίσω κανέναν, όλοι έχουν γνώμη. Μία αρχειακή έρευνα όμως, μνήμης ή εγγράφων είναι χρήσιμη. Όπως την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, την οποία συνάδελφοι της Αριστεράς δεν θέλουν. Δεν έχουν κι άδικο, αν και δεν συμφωνώ ακριβώς με ορισμένους. Μερικά δείγματα εξετάζω. Είναι στο έργο του Ιστορικού. Συνδικαλιστές ή το Υπουργείο ας ερευνήσουν σε πανελλαδική κλίμακα να βγάλουν τελικά συμπεράσματα.
   Το πρόβλημα είναι παληό. Η κρατική διοίκηση (1946-1974) είχε εξελιχθεί σε καρκίνωμα εκφοβισμού συνειδήσεων, προωθήσεως ημετέρων. Τέτοιο ρόλο στην Εκπαίδευση είχαν οι λεγόμενοι Επιθεωρητές, όταν βέβαια ήταν εγκάθετοι. «Τώρα πηγαίνω να πιάσω στα πράσα έναν κομμουνιστή» -έφοδο δηλαδή απροειδοποίητα στο μάθημα- είπε τέτοιος Επιθεωρητής σε γνωστόν του, κι εκείνος στον ελεγχόμενο, έναν καθηγητή μου (κ.Γε.Παρ.) και μου το διηγήθηκε ο ίδιος. Φυσικά δεν ήταν κομμουνιστής, ίσως λίγο ατίθασος…. Έτσι αξιολογούσαν τότε τους ανθρώπους με τσαγανό… Πέραν αυτού στην Ελλάδα υπάρχει ένα ‘φυλετικό’ πρόβλημα: ευνοούμε συγχωριανούς μας, δικούς μας, ‘παιδιά’ μας. Κάτι που δεν διορθώθηκε μέχρι τώρα. Δεν βρίσκεις εύκολα επιθεωρητή όπως λεν οι Αμερικανοί stateman.
   Μετά το 1981 το νέο σύστημα αξιολόγησης, πάνω στη λογική ‘πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι’, εναπέθεσε την Εκπαίδευση στον «πατριωτισμό των Ελλήνων». Κανένας δεν θα αξιολογούσε κανέναν. Σύμβουλοι διακοσμητικοί… Στην αρχή πήγαιναν στην τάξη -κατόπιν προειδοποιήσεως- να συμβουλέψουν, μετά τους πάτησε το τρένο. Σε μένα π.χ δεν ήλθε ποτέ κανείς. Τι έλεγα τόσα χρόνια….;
   Η Εκπαίδευση που έζησα δεν είχε πρόβλημα λειτουργίας, διότι οι πλείονες εκπαιδευτικοί έχουν και αξία και φιλότιμο. Τους κρίνουν οι φυσικοί κριτές τους, παιδιά και γονείς. Αυτό μας προϊδέασε ένας παλιός καλός σύμβουλος [κ.Κ.Στα.], πώς να σταδιοδρομήσουμε: «Η φήμη θα σας ακολουθεί μέχρι τη σύνταξη και μετά..». Μας πήραν λοιπόν με το καλό. Ο Έλληνας θέλει φιλότιμο, αν και εδώ διαβλέπω μία πίεση με το ‘γάντι’ ενός ‘ρεαλιστή’ συμβούλου σε ένα κράτος που τον αφοπλίζει.
   Πίσω από την «πολιτική φιλοτιμίας» όμως κρυβόταν μία απάτη. Πέρασε στην κοινωνία ότι κανείς υπάλληλος δεν κρίνεται, όπως και οι πολιτικοί. Δεν υπήρχε φάκελος αποδοτικότητας υπαλλήλου, αλλά πιο άμεσοι τρόποι να εκλέγονται σύμβουλοι, επιτελείς. Έγινε μοιρασιά στους κομματικούς ημετέρους, ‘κυβερνητικοί’ - ‘αντιπολιτευτικοί’. Ακούσθηκαν κάτι νούμερα αντίστοιχα 60%, 30% κτλ. Tα αφήνω στην κρίση του καθενός.
   Πως όμως διάφοροι ευνοημένοι αναδείχθηκαν; Γνωριζόμαστε καλά στην επαρχία. Αντί για υποδειγματικές διδασκαλίες μερικοί έδιναν προτεραιότητα …στις (εικονικές;) υπερωρίες. Οι σύμβουλοι ήταν σαν να μην υπήρχαν. [Εξαιρέσεις λίγες, π.χ. ο καλός καθηγητής μας κ. Αχ.Πιτσίλκας].
   Με ποια κριτήρια και ποιοι προήχθησαν; Ζητήθηκε ποτέ η ικανή και αναγκαία προϋπόθεση, το κύριο έργο τους στην τάξη; Μερικοί υπολογίζω ότι δούλεψαν τρία, πέντε, άιντε οκτώ-δέκα χρόνια. Στα υπόλοιπα που ήταν;
   Θέλετε ένα γαργαλιστικό παράδειγμα; Αποσπασμένη φιλόλογος στη Βιβλιοθήκη για δύο χρόνια (υπολογίζω 2+4+4+2 χρόνια σε ανάλογα παραπόρτια) είχε σχεδόν εξαφανισθεί. Ρώτησα μερικούς υπαλλήλους: «Που είναι η τέτοια..;». Απάντηση ενός [Ιω.Α]: «Ό,τι ξέρεις εσύ, ξέρουμε κι εμείς». Άλλης: «Άστα, μην τα ψάχνεις». Κάποιοι όμως την είδαν σε άλλη Βιβλιοθήκη, όπου δούλευε μελέτη χρηματοδοτημένη από την Τ.Α. Χαρά και εργασία! Και επιδοτούμενο χρήμα! Και ο μισθός να πέφτει…
   Πολλοί υποψήφιοι το έλεγαν ευθέως ότι προήχθησαν με τυπικά, κυρίως κομματικά κριτήρια. Προέτασσαν πτυχία, όταν διέθεταν. Αλλά εδώ θίγεται ένα άλλο θέμα. Αυτοί που κατείχαν πτυχία, δεύτερα, τρίτα…, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, …κά, …κά…, πως τα έκαναν; Πήραν υποτροφία, άδεια; Κάποιοι ναι. Οι υπόλοιποι; Εδώ λοιπόν αναδύθηκε μία αόρατη ελληνική ‘βιομηχανία’, ιδίως μετά το 2004. Με την υπάρχουσα αδιαφάνεια έφερνε όποιος ήξερε ακόμη κι από εξωτερικό τα δέοντα. Άλλοι, μιλάμε για χιλιάδες, με την κάλυψη ανωτέρων τους, της κομματικής πολιτικής, χρόνια ήταν χωμένοι σε διάφορες τρύπες, Υπηρεσίες τού Υπ.Παιδείας, Βιβλιοθήκες, Γεν.Αρχεία, όπου χωράει νους ανθρώπου. Εκεί ήξεραν τι ύφαιναν. Μεταπτυχιακά. Μόρια.. [Σημ.: οι αποσπασμένοι, λένε, έφτασαν τις 18.000]
   Ναι αλλά τώρα τέτοια ιντελιγέντσια που λάκισε από την τάξη θα κρίνει το σύνολο. Θα είναι Η Κυρίαρχη Τάξη: έχουν ηθικό δικαίωμα;
   Ποιότητα; Τα αρχεία αποκαλύπτουν, αλλά ποιος ψάχνει; Κάποτε εισήγαγα στα ΓΑΚΛάρισας το αρχείο των ΠΕΚ με τις αξιολογήσεις καθηγητών στους εκπαιδευτές τους (1997). Έγραφαν λοιπόν για εκπαιδευτή τάχα, έναν γυρολόγο, που αργότερα έγινε κριτής τους: «Είναι άσχετος με την Εκπαίδευση». «Είναι εκτός τόπου και χρόνου». Αντίθετα για την εκλεκτή συνάδελφο Στ.Νταβαρούκα έγραφε κάποια κυρία: «Θα ήθελα να ήταν καθηγήτρια στα παιδιά μου»!
   Μπορούμε να μιλάμε αναμφίβολα για μία φαντασιακή θέσμιση της Εκπαιδευτικής αξιολόγησης. Δημιουργήθηκε, με εξαιρέσεις βέβαια, πλασματικώς ‘άρχουσα τάξη’. Στάθηκε ελάχιστα στη τάξη, πρόκοψε στη ζούλα, δεν κρίθηκε ποτέ. Δεν ξέρω πόσοι είναι οι πραγματικά καθαροί. Οπότε η ρεαλιστική Αριστερά αντιδρά. Αν κυβερνήσει, ας τους περάσει σε μια έντυπη κατάσταση να δούμε που υπήρετησαν, κι ας στείλει μερικούς πίσω στα θρανία να συμπληρώσουν χρόνια υπηρεσίας...
   Στην κρίσιμη σημερινή συγκυρία τίθεται δομικό ζήτημα της ελλαδικής κοινωνίας. Πως με ένα ανάξιο έως διεφθαρμένο σύστημα θα δημιουργηθούν αξιολογητές που θα επιβάλουν αξίες για να δουλεύουν και να προωθούνται άξιοι… Και πως υλοποιούνται οι αξίες, όταν πλείστοι προάγονται συνοπτικά και με πονηριά;

Σταύρος Γουλούλης


Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2014



Τι σχέση μπορεί να έχει ένας συγγραφέας που κινείται στο μεταίχμιο ανάμεσα στο Μεσαίωνα και την Αναγέννηση με το σήμερα; Ο Δάντης Αλιγκέρι έχει επιδράσει στη σημερινή κουλτούρα;  Το έργο του «Θεία Κωμωδία» αποτελεί έναν πυλώνα του δυτικού πολιτισμού;  Τελικά η πνευματική παραγωγή του Μεσαίωνα βοήθησε στην ανάπτυξη της Ευρώπης ή αποτελεί ένα σκοταδιστικό προϊόν;

Αυτά και άλλα  πολλά ερωτήματα θα απαντηθούν  σε μία φιλική συζήτηση στο φιλόξενο πατάρι του βιβλιοπωλείου ΠΑΙΔΕΙΑ (Μ. Αλεξάνδρου 6, Λάρισα) την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2014 και ώρα 07.30. Ο Νίκος Παύλου θα μιλήσει με το γνωστό Λαρισαίο φιλόλογο-ερευνητή Κώστα Πάνο για το θέμα , σε μία κουβέντα που φιλοδοξεί να αποτελέσει τη απαρχή μιας σειράς συναντήσεων  της ομάδας «Ανέγνων, Έγνων» που ο καθένας μπορεί να παρακολουθήσει, να πάρει το λόγο και να εκφράσει τη γνώμη του για το θέμα . 

Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014

Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

"ΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ". ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Για να δείτε τη διάδραση κλείστε και ανοίξτε το έγγραφο word που την περιέχει




"FISTFUL OF DOLLARS"

Πρόκειται για το γνωστό σπαγγέτι γουέστερν που συνεχίζει να καθηλώνει! Προφανώς το συμπαθές και αγαπητό τετράποδο της φωτογραφίας αποκλείεται να συμβάδιζε με τους χαρακτήρες της ταινίας. Εντούτοις ο λόγος ύπαρξής του προφανής: τα πάντα πωλούνται και έχουν μία τιμή!

Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014

Χαναανιτική θρησκεία


 
Οι μαρτυρίες για τη φοινικική/χαναανιτική θρησκεία προέρχονται  από τις αρχαιολογικές ανασκαφές και από φιλολογικά  κείμενα.
Όσον αφορά τις πρώτες[1], πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη μελέτη της φοινικικής θρησκείας, δίνουν οι πλίνθινες πινακίδες που έχουν βρεθεί στη βιβλιοθήκη της περιοχής της Ρας Σιάμρα. Η τοποθεσία ταυτίζεται με την αρχαία Ουγαρίτ, και τα ευρήματα φωτίζουν αρκετές πτυχές της θρησκείας όλης της περιοχής.
Κατεξοχήν φιλολογική μαρτυρία για τη φοινικική θρησκεία είναι αυτή του Σαγχουνιάθων, που έχει μεταδώσει ο Φίλων της Βύβλου(64-140 μ.Χ.), και έχει διασώσει ο Ευσέβιος Καισαρείας στο έργο του «Ευαγγελική Προπαρασκευή»[2].
Σύμφωνα λοιπόν  με τις παραπάνω πηγές, βασικές θεότητες του φοινικικού πανθέου είναι ο Ελ, ο Βάαλ και η Αστάρτη. Ο πρώτος είναι ο αρχηγός των θεών, ο φιλάγαθος και οικτίρμων Ελ. Είναι ο πατέρας και ο δημιουργός θεών και ανθρώπων.
Σημαντική θεότητα είναι ο Βάαλ, που θεωρείται θεός της βροχής και της ευφορίας. Παράλληλα είναι ο κύριος της γης, ο ισχυρός, ο ηγεμόνας. Στην ουσία εκπροσωπεί την θνήσκουσα και αναγεννώμενη βλάστηση. Ταυτιζόταν με τον Άδωνι, ενώ στην Τύρο λατρευόταν με το όνομα Melquart.
Την τριάδα συμπληρώνει η θεά Αστάρτη (Ashera για τους κατοίκους της περιοχής) σύζυγος και αδελφή του Βάαλ[3]. Είναι η γονιμοποιός δύναμη, ενώ οι αναλογίες του ρόλου της με αυτόν της Αφροδίτης είναι ευκολοδιάκριτες.
Χαρακτηριστικό της φοινικικής θρησκείας είναι η διάκριση ανάμεσα στον «μακρινό» και τον «κοντινό» θεό[4]. Ο «μακρινός» είναι ο δημιουργός που δεν ασχολείται με τις τρέχουσες υποθέσεις του κόσμου. Είναι απόκοσμος και απόμακρος. Ενώ ο «κοντινός» φροντίζει με τις ενέργειές του να δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ευτυχία και τη σωτηρία των ανθρώπων, με τους οποίους έρχεται σε άμεση επαφή. Ο πρώτος ρόλος αφορά τον Ελ, που αν και είναι ο αρχηγός των θεών, δε φαίνεται να έχει συμμετοχή στην επίλυση των ανθρώπινων υποθέσεων, ούτε οι πιστοί τον επικαλούνται ιδιαίτερα. Αντίθετα ο Βάαλ είναι θεός της καθημερινότητας, ο «κοντινός» θεός που καθήκον του είναι να έχει άμεση επαφή με τους ανθρώπους.
Ενδιαφέρον για το θέμα μας παρουσιάζει ο ουγαριτικός μυθολογικός κύκλος που αφορά τους αγώνες του Βάαλ για την εξουσία και τις συμμαχίες του με άλλες θεότητες. Τα σχετικά κείμενα διασώθηκαν σε δέκα πλίνθινες πλάκες εκ των οποίων οι τρεις ήταν ακρωτηριασμένες. Δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά από τον C. Virroleaud  σε τεύχη του αρχαιολογικού περιοδικού Syria (1931 κ.ε.)[5].
Σύμφωνα με αυτόν, η διπλή θεότητα του χαναανιτικού πανθέου Χουσώρ-και- Χασίς διατάζεται να οικοδομήσει ανάκτορο για το θεό Γιάμ. Διαφωνεί με αυτό ο θεός Αστάρ και μονομαχεί με το Γιάμ ο οποίος τελικά αναγνωρίζεται ως βασιλιάς. Ο τελευταίος αισθάνεται και μεγάλη χαρά, γιατί έχει εξασφαλίσει λαμπρό οίκημα για τον εαυτό του. Ο Βάαλ όμως δε συμφωνεί με αυτό, έρχεται σε ρήξη με το Γιάμ, τον οποίο και νικάει με τη βοήθεια δύο μαγικών ροπάλων. Ακολουθεί γιορτή, ενώ η θεά του πολέμου και αδελφή του Βάαλ, Ανάθ σφάζει τους εχθρούς του αδελφού της.
Όλοι οι θεοί τότε συμφωνούν ότι ο Βάαλ δεν έχει ανάκτορο αντάξιο του αξιώματός του. Η Ανάθ τονίζει ότι θα ζητήσει από τον Ελ να δώσει την άδεια γι’ αυτό. Πράγματι έτσι γίνεται και ο θεός Χουσώρ-και- Χασίς αναλαμβάνει την κατασκευή του ανακτόρου. Όταν αυτό τελειώνει, γιορτάζονται τα εγκαίνια με μεγαλοπρέπεια. Ο Βάαλ ανεβαίνει στο θρόνο, επισκέπτεται την περιοχή του και μετά εγκρίνει την κατασκευή παραθύρου στον οίκο του. Φύλακας του παράθυρου ορίζεται ο Χουσώρ- και- Χασίς[6].
Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι πως δε μπορεί να υπάρξει θεότητα αντάξια του ονόματός της, χωρίς την ύπαρξη χώρου στον οποίο θα κατοικεί. Είναι μία αντίληψη που είχε περάσει και στους Ισραηλίτες. Εκείνο που έδινε την ιδεολογική φόρτιση στο ιερό της Ιερουσαλήμ, το Ναό του Σολομώντα, αλλά και τους κατοπινούς ναούς του Ζοροβάβελ και του Ηρώδη, ήταν η ιδέα πως αποτελούσε το κατοικητήριο του Θεού. Αυτή η άποψη αναπτύσσεται στους ψαλμούς αλλά και σε προφητικά κείμενα[7].
Η ύπαρξη λοιπόν των φοινικικών θεοτήτων εξαρτώνταν από τη δημιουργία ιερών χώρων που θα ήταν αφιερωμένοι σε αυτούς. Γίνεται λοιπόν αντιληπτή η μεγάλη σημασία που απέδιδαν οι πιστοί τους στην κατασκευή ναών προς τιμήν τους. Στην πραγματικότητα φαίνεται να προηγείται ο Ναός και κατόπιν να ακολουθεί η λατρεία προς τιμήν του θεού.








[1] Βλ. Α. Χαστούπη 1951: Τα εν Ras Shamra (αρχαία Ουγαρίτιδι) αρχαιολογικά ευρήματα· η σπουδαιότης και η προς την Π. Διαθήκην σχέσις αυτών, εν Αθήναις.
[2] ΒΕΠ, τ. 25, 16,6 κ.ε., Αθήναι 1960
[3] Σε κάποιες πηγές παρουσιάζεται σαν γυναίκα του Ελ.
[4] Οι όροι «μακρινός» και «κοντινός» θεός είναι δανεισμένοι από την επιστήμη της θρησκειολογίας. Για το θέμα βλ. περισσότερα στο Μιλτιάδης Κωνσταντίνου 1983: «Ο Κύριος εβασίλευσεν» Η απόδοση του τίτλου «βασιλιάς» στο Γιαχβέ» σελ. 62 - 63, όπου και η σχετική βιβλιογραφία.
[5] Βλ. και Αθ. Χαστούπη 1972-1975: Θρησκευτικά ουγαριτικά κείμενα, εν Αθήναις, σελ. 31
[6] Δημοσίευση στην ελληνική βλ. στο Χαστούπης 1972-1975 σελ.39-104, όπου υπάρχει και η σχετική βιβλιογραφία των πρώτων δημοσιεύσεων.
[7] Ενδεικτικά βλ. Ψλ. 27,4 : «Ένα απ’ τον Κύριο ζητάω: Στον οίκο του να κατοικώ όλες τις μέρες που θα ζω», Ψλ. 76,3: «Στην Ιερουσαλήμ στήθηκε ο ναός του κι η κατοικία του στη Σιών» (μετάφραση ΠΔ), ενώ από τα προφητικά κείμενα βλ. το όραμα του Ησαΐα που είδε τη θεοφάνεια μέσα στο Ναό, κατεξοχήν χώρο που ανήκει στο Θεό (Ησ. 6, 1-10) . Παράλληλα βλ. και Ιερ. 7,1 ∙ 26,2 .

Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2014

Θρησκευτικά αφηγήματα

Ένα θρησκευτικό αφήγημα (τα στοιχεία του βιβλίου δίνονται στη συνέχεια). Αξίζει να διαβαστεί, ως ντοκουμέντο, που βοηθάει να κατανοηθούν νοοτροπίες μιας άλλης εποχής.

ΔΗΜ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ - ΝΙΚ. ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΠΑΥΛΟΥ ΝΙΡΒΑΝΑ - ΔΗΜ. Γ. ΖΗΣΗ Κ.Α.
ΑΝΑΓ Ν Ω Σ Τ ΙΚΟ
γιὰ τὴν ἕκτη τάξη τοῦ δημοτικοῦ σχολείου
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
1943



Ο ΑΣΩΤΟΣ ΥΙΟΣ
Εἰς τὴν ρίζαν ἑνὸς βράχου, σκυμμένος ἐπὶ τῆς ποιμενικῆς
ράβδου του, ἐστέκετο θλιμμένος ὁ Ἄσωτος Υἱός. Φορεῖ πα-
μπάλαιον ἔνδυμα δούλου, τὸ ὁποῖον δὲν προστατεύει διόλου
τὸ σῶμα του ἀπὸ τοὺς τέσσαρας ἀνέμους. Ἐλεεινὰ σανδάλια
προστατεύουν δῆθεν τοὺς πόδας του, οἱ ὁποῖοι κολυμβοῦν
εἰς τὴν λάσπην καὶ τὴν σκόνην καὶ πληγώνονται ἀπὸ
τὰς πέτρας καὶ τοὺς βράχους. Αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς του,
μακραὶ καὶ ἄτακτοι, πίπτουν εἰς τοὺς ἀδυνάτους ὤμους
του. Ἡ καθημερινὴ πεῖνα τὸν ἔχει μαράνει ἐντελῶς. Ἡ
καθημερινὴ τροφή του εἶναι ἐλαχίστη. Πῶς νὰ τολμήσῃ
νὰ τὴν συμπληρώση μὲ τὰ χαρούπια, τὰ ὁποῖα ἀφθόνως
ἔτρωγεν ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων;... Μία ἄσπλαγχνος φωνὴ
ἀπὸ τὴν κορυφὴν τοῦ βράχου -ἡ φωνὴ τοῦ ἰδιοκτήτου τῶν
χοίρων- τὸν ἔκανε νὰ τρέμῃ ἀπὸ τὸν φόβον του!
Αἰφνιδίως οἱ λογισμοί του θολώνουν. Βλέπει μὲ τὴν
φαντασίαν τοὺς φίλους του τῶν καλῶν ἡμερῶν. Μὲ αὐτοὺς
καὶ χάριν αὐτῶν ἐσπατάλησε κάποτε εἰς τὴν πρωτεύουσαν
τῆς χώρας τὴν πατρικὴν περιουσίαν του. Ὅλοι αὐτοὶ τὸν
εἰρωνεύονται τώρα διὰ τὴν ἀθλιότητά του. Κανεὶς δὲν
εὑρίσκει οὔτε ἓνα λόγον στοργικόν, παρήγορον. Δὲν ἐθυσίαζε
κανεὶς οὔτε ἕν τεμάχιον ξηροῦ ἄρτου, διὰ νὰ καταπραΰνῃ
τὴν πεῖναν του.
Καὶ τα βλέμματα τῆς φαντασίας του καρφώνονται εἰς
τόπους μακρινούς. Βλέπει τὸ μέγαρον τοῦ πατρός του. Βλέπει
τὴν μεγάλην αἴθουσαν τῶν συμποσίων πλημμυρισμένην
ἀπὸ πιστοὺς καὶ ἀγαπητοὺς φίλους καὶ ἐπὶ κεφαλῆς αὐτῶν
τὸν γέροντα πατέρα καὶ τὸν πρεσβύτερον ἀδελφόν του.
Βλέπει ἀκόμη τὴν τράπεζαν τῶν ὑπηρετῶν φορτωμένην
μὲ ἄφθονα φαγητά. Καὶ βαθὺς στεναγμὸς ἐξέρχεται ἀπὸ τὸ
στῆθος του.
- Πόσοι μισθωτοὶ τοῦ πατρός μου χορταίνουν μὲ πλούσια
φαγητά, ἐγὼ δὲ ἀποθνήσκω τῆς πείνης!
Ἡ ράβδος φεύγει ἀπὸ τὰς χεῖρας του καὶ αὐτὸς κλονίζεται
καὶ πίπτει ἐπὶ τοῦ βράχου. Θέτει τὴν κεφαλὴν μεταξὺ τῶν δύο
χειρῶν καὶ σκέπτεται: Τί νὰ κάμῃ; Νὰ ὑπομείνῃ ἀπὸ πεῖσμα
τὴν σημερινὴν ἀθλιότητα; νὰ ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν πατρικήν
του οἰκίαν; καὶ μὲ ποῖον δικαίωμα; Δὲν ἔλαβε τὸ μερίδιόν
του ἐκ τῆς περιουσίας καὶ δὲν τὸ κατέφαγεν ἀσώτως μετὰ
τῶν φίλων του; Θὰ τὸν ἐδέχοντο ἆραγε εἰς τὴν πατρικὴν
στέγην ἢ θὰ τὸν ἐδίωκον μακράν; Ἀλλ’ ὄχι! Τὸ πολὺ πολὺ
θὰ τὸν κατέτασσον εἰς τοὺς μισθωτοὺς ἐργάτας. Καὶ ἔλαβε
τὴν μεγάλην ἀπόφασιν: τὴν ἀπόφασιν τῆς ἐπιστροφῆς.
Ἀπὸ τὸν ἐξώστην ἑνὸς ἀρχοντικοῦ μεγάρου εἵς λευκόμαλλος
γέρων παρακολουθεῖ τὴν ἐργασίαν τῶν ἀνθρώπων, οἱ
ὁποῖοι ἐργάζονται εἰς τοὺς ἀπεράντους ἀγρούς του μὲ τὸν
πρεσβύτερον υἱόν του. Ἀλλὰ προσέχει πραγματικῶς εἰς τοὺς
ἀγρούς; Καθόλου. Οἱ λογισμοὶ τοῦ γέροντος πετοῦν μακράν,
πολὺ μακράν. Σκέπτεται τὸν ἄσωτον υἱόν του. Εἶχε μάθει
καὶ αὐτὸς τὸ ἄθλιον κατάντημα τοῦ νεωτέρου υἱοῦ του.
Καὶ ἡ πατρικὴ καρδία ἐπληγώνετο ἀπὸ τὴν λύπην. Καὶ ὁ
ταλαίπωρος γέρων ἐμονολόγει:
-Ἀλήθεια λοιπόν, τὰ ἔχασεν ὅλα, τὰ ἔφαγεν ὃλα! Καὶ
τώρα πεινᾶ ὁ υἱός μου, τὸ σπλάχνον μου; Ὤ, ἄν ἐπέστρεφε!...
Καὶ ἄν ὄχι; Θὰ κλείσω τοὺς ὀφθαλμούς, χωρὶς νὰ ἴδω τὸ
τέκνον μου;
Αἰφνιδίως σταματᾶ τὸ βλέμμα του εἰς τὰ βάθη τοῦ
ὁρίζοντος, εἰς τὸν μεγάλον δρόμον, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἔφυγε
κάποτε ὁ υἱός του. Εἶναι σκιὰ ἤ ἄνθρωπος; Ἡ πατρικὴ
καρδία ἐπιμένει, προσέχει ὅσον πλησιάζει ὁ ταξιδιώτης,
ἀναγνωρίζει μερικὰ χαρακτηριστικά˙ ἡ πατρικὴ καρδία
τώρα σκιρτᾶ. Ἤτο πράγματι ὁ ἄσωτος υἱός.
Ὡς ἀστραπὴ κατὲρχεται τὰς βαθμίδας καὶ τρέχει μὲ
λαχτάραν. Τὸν ἐναγκαλίζεται σφιγκτά, τὸν φιλεῖ καὶ τὸν
ξαναφιλεῖ, χωρὶς νὰ χορταίνῃ. Καὶ ἀκούει τὴν σπαρακτικὴν
φωνὴν τοῦ υἱοῦ του:
-Πατέρα, δὲν εἶμαι πλέον ἄξιος νὰ εἶμαι υἱός σου! Βάλε με
μὲ τοὺς ὑπηρέτας σου. Θὰ ἔχω τοὐλάχιστον ἐνδύματα καὶ
τροφήν. Μοῦ ἀρκεῖ αὐτό. Τόσον ἀξίζω!
Τώρα ἐξέσπασεν ἡ πατρικὴ καρδία· σπογγίζει τὰ δάκρυά
του ὁ γέρων καὶ λέγει πρὸς τοὺς ὑπηρέτας του:
-Φέρετε τὴν καλυτέραν στολήν, τὸ πολυτιμότερον
δακτυλίδι καὶ τὰ κομψότερα ὑποδήματα. Πῶς εἶναι δυνατὸν
τὸ ἀγαπητόν μου τέκνον νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὸ μέγαρόν μου μὲ
αὐτὰ τὰ ἐνδύματα τοῦ ἐπαίτου; Σφάξατε ἀμέσως τὸν μόσχον
τὸν σιτευτόν, διὰ νὰ πανηγυρίσωμεν τὴν ἐπάνοδόν του.
Ὑπάρχει μεγαλυτέρα ἑορτὴ ἀπὸ τὴν σημερινήν; Ἐπὶ τόσα
ἔτη ἔκλαιον ἀπαρηγόρητος, διότι τὸν ἐνόμιζον νεκρόν. Καὶ
τώρα ζῇ˙ καὶ εὑρίσκεται πλησίον μας. Ἄς ἑτοιμασθῇ λοιπὸν
ἡ ἑορτή. Θέλω νὰ λησμονήσῃ τὸ τέκνον μου τὰ βάσανά
του.
Καὶ ἀντήχησαν καθ’ ὅλην τὴν οἰκίαν τραγούδια
χαρᾶς. Καὶ τοιουτοτρόπως ὅλον τὸ μέγαρον καὶ ὅλη ἡ
πόλις ἐπανηγύρισε τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ παραπλανηθέντος
Ἀσώτου.

Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2014

"Αιρέσεις, εσωτερική πληγή της Εκκλησίας"


Μία διδακτική πρόταση για τη Γ΄Γυμνασίου





Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014

Παλαιά Διαθήκη Α΄Γυμνασίου: Μάθημα 1ο


Μία διαδραστική άσκηση για το πρώτο μάθημα της Α΄ Γυμνασίου (για να δείτε τη διάδραση και να τη χρησιμοποιήσετε, αν θέλετε, πατήστε download, και κατεβάστε το αρχείο word. Στη συνέχεια πατήστε "ενεργοποίηση επεξεργασίας")





Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2014

Διδακτική πρόταση για την Α΄Γυμνασίου



 ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ: Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΘΕΟ ΔΟΚΙΜΑΖΕΤΑΙ






  Οι γειτονικές φυλές του Ισραήλ

Κείμενο 1. « Πολεμοχαρείς  Μαδιανίτες νομάδες με καμήλες επέδραμαν λεηλατώντας, λυμαινόμενοι όλη τη χώρα (Κρ. 6, 2β-5). Τα νεαρά βασίλεια της Αμμών και της Μωάβ που βρίσκονταν ανατολικά του Ιορδάνη επιδίωκαν να υποδουλώσουν τη φυλή Βενιαμίν (Κρ. 3,12 κ.ε.) και τους γαλααδιτικούς οικισμούς (Κρ. 11 κ.ε.) και ένας συνασπισμός χαναανιτικών πόλεων-κρατών απέκλεισε τις φυλές της Γαλιλαίας με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει στον αγροτικό πληθυσμό»

Κείμενο 2: « Ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ λέει: “εγώ σας έβγαλα από την Αίγυπτο, τη χώρα της δουλείας, σας ελευθέρωσα από την εξουσία των Αιγυπτίων και των άλλων καταπιεστών σας· έδιωξα τους εχθρούς σας στο πέρασμα σας κι έδωσα σ’ εσάς τη χώρα σας. Και σας είπα: Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σας. Μη λατρέψετε τους θεούς των Αμορραίων, στων οποίων τη χώρα έχετε εγκατασταθεί. Αλλά εσείς δε με υπακούσατε”» (Κρ. 6, 8-10)

Ορισμός: Οι Κριτές ήταν απεσταλμένοι του Θεού που τόνιζαν την αναγκαιότητα της κοινής στρατιωτικής δράσης εναντίον των εχθρικών φυλών. Δεν είχαν σπουδαία κοινωνική καταγωγή. Μετά το νικηφόρο αποτέλεσμα της αποστολής τους αναδεικνύονταν σωτήρες, που όφειλαν την επιτυχία τους στο Θεό.

Κείμενο 3: « Τότε συγκεντρώθηκαν όλοι οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ και ήρθαν στο Σαμουήλ στη Ραμά. “ Τώρα, εσύ γέρασες”, του είπαν, “και οι γιοι σου δεν ακολουθούν το δρόμο σου. Γι’ αυτό όρισε έναν βασιλιά να μας κυβερνάει, όπως γίνεται σ’ όλα τα άλλα έθνη”» (Α΄Σαμ. 8,4-5).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Βρίσκω ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι ΣΩΣΤΕΣ και ποιες ΛΑΘΟΣ

Τη φυλή του Βενιαμίν επιδίωκαν να την υποδουλώσουν οι Μαδιανίτες
Οι Ισραηλίτες ζήτησαν βασιλιά, επειδή ήθελαν να μιμηθούν τους Χαναναναίους
Ο Γεδεών γκρέμισε το άγαλμα του Βάαλ
Ο Μαδιανίτης είδε στον ύπνο του έναν βράχο να γκρεμίζει τις σκηνές τους.
Ο Σαμουήλ είπε στους Ισραηλίτες ότι ο βασιλιάς θα έβαζε τους γιους τους να οργώνουν τα χωράφια του.
Ο άγγελος του Θεού δοκίμασε το κρέας και τα ψωμιά του Γεδεών και μετά τα έκαψε.


2. Ποια ήταν η αιτία, σύμφωνα με το κείμενο 2, για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Ισραηλίτες μετά την εγκατάστασή τους στη Χαναάν;

3. Το βιβλίο των Κριτών περιγράφει τις νίκες των Ισραηλιτών εναντίον των εχθρών τους . Πιστεύεται ότι αυτό φανερώνει πως ο Θεός αγαπάει μόνο τους Ισραηλίτες, ή έχει να κάνει με τους θρησκευτικούς σκοπούς των συγγραφέων της Παλαιάς Διαθήκης; Να εξηγήσετε την απάντησή σας.

4. Το βιβλίο των Κριτών παρουσιάζει και τους Χετταίους να κατοικούν στην Παλαιστίνη. Να βρείτε πληροφορίες για αυτή τη μεγάλη αυτοκρατορία της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και να τα παρουσιάσετε στην τάξη.






















Πέμπτη 28 Αυγούστου 2014

"Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού"

Μία πολύ δύσκολη ενότητα του βιβλίου της Β΄ Λυκείου. Ελπίζω ο εννοιολογικός χάρτης να βοηθήσει (ειδικά φέτος που οι αξιολογήσεις είναι προ των πυλών).




Τρίτη 19 Αυγούστου 2014

"Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ Η ΟΜΟΡΦΙΑ"

Για να διαβάσετε την εισήγηση πατήστε εδώ. Πρόκειται για θεολογικό σχόλιο στον Ελ Γκρέκο

Παρασκευή 1 Αυγούστου 2014

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ (Σχεδιάσματα/ Πρόταση εργασίας)

Νίκος Παύλου
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ (Σχεδιάσματα/ Πρόταση  εργασίας)

Τα Ευαγγέλια γράφονται από ομάδες συντακτών που είναι γνώστες των Ιουδαϊκών δοξασιών και απευθύνονται –καταρχήν- σε ομάδες που αποτελούνται από Ιουδαίους- στη συντριπτική τους πλειοψηφία- και από κάποιους πρώην εθνικούς/προσήλυτους.
Γράφονται πολύ κοντά στην εποχή του Ιησού. Φαίνεται πως σκοπός τους είναι να τονώσουν βασικά το ηθικό των πιστών, και να τους πείσουν να παραμείνουν πιστοί στις αρχές τους, γιατί σε λίγο πρόκειται να έλθει πάλι ο Κύριος.
Η σύγκρουση του Ιησού με όλες τις θρησκευτικοκοινωνικές ομάδες της Παλαιστίνης είναι δεδομένη. Δε χαρίζεται σε κανέναν. Το μόνο που έχει αξία είναι η πίστη στο Θεό και το Νόμο Του. Η εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και μάλιστα σε αυτούς που ισχυρίζονται ότι είναι εκπρόσωποι του Θεού και ερμηνεύουν το Νόμο έχει χαθεί. Το κίνημα του Ιησού έχει εμπιστοσύνη σε αυτούς που οι άλλοι απορρίπτουν.
Η επιτυχία του κηρύγματος του Ιησού πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι άνθρωποι περιφρονημένοι αλλά με χρήματα, όπως οι τελώνες και οι πόρνες, αισθάνονται πως αποκτούν αξία. Δεν απορρίπτονται αλλά αντίθετα τους δίνεται η δυνατότητα της συγχώρεσης και η ζωή τους θεωρείται –κατά κάποιο τρόπο- αποδεκτή. Αισθάνονται λοιπόν πως έχουν κοινωνική αξία μέσα στο μεσογειακό αξιακό σύστημα Τιμή-Ντροπή (Honour and Shame).
Το κίνημα του Ιησού είναι μεσσιανικό και επιθυμεί να αλλάξει τις δομές του κόσμου. Αυτό αποτελεί και αιτία σύγκρουσης με τις θρησκευτικοκοινωνικές ομάδες, που αντιπροσωπεύουν το παλιό που πρέπει να εξαφανιστεί. Το νέο είναι η χριστιανική κοινότητα. Ως αποδεικτικό στοιχείο της  μεσσιανικότητας είναι ο Νόμος του Μωυσέως (:η Παλαιά Διαθήκη). Οπότε εξηγείται έτσι και η πολύ καλή γνώση της από τον Ιησού. Σε αυτή στηρίζει τη μεσσιανικότητά του και την ευλογία του κηρύγματός του από το Θεό.
Στο κίνημα του Ιησού δεν αποκλείονται ακόμη και βίαιες πράξεις.  Η επιχειρηματολογία έχει και πάλι ως βάση την Παλαιά Διαθήκη, στην οποία οι ενάντιοι στον Κύριο εύρισκαν οικτρό τέλος.
Βασικό λοιπόν κλειδί για την κατανόηση του κινήματος του Ιησού είναι η Παλαιά Διαθήκη. Αποτελεί μέσον ερμηνείας λόγων και πράξεων που συνδέονται με αυτό.


Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014

"Η πατρίδα του Ιησού"


Ένας χάρτης εννοιών, χρήσιμος για την πρώτη ενότητα του μαθήματος των θρησκευτικών, της Β΄ Γυμνασίου



Κυριακή 20 Ιουλίου 2014

Οι νέο-χεττιτικές επιγραφές του Γιαρίρις και του δούλου τού Τουβάτις

Με αφορμή τη  γιορτή του Προφήτη Ηλία, παρατίθεται στη συνέχεια ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο "Οι Χετταίοι στην Παλαιά Διαθήκη" (σσ 114-115. Η φωτό προέρχεται από το εξαίρετο blog του φίλου και συμπατριώτη Βασίλη Αξελή /pelasgia.blogspot.gr/, και δείχνει στιγμιότυπο από τη λειτουργία στο ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, τη σημερινή ημέρα, στο χωριό μας)/  


Οι νέο-χεττιτικές επιγραφές του Γιαρίρις και του δούλου τού Τουβάτις 

Μετά την αρπαγή του αμπελιού του Ναβουθαί και τον άδικο λιθοβολισμό του από το βασιλιά του Βορείου Ισραηλιτικού βασιλείου Αχαάβ (871-852 π.Χ.) και τη σύζυγό του Ιεζάβελ[1], ο προφήτης Ηλίας, με εντολή του Γιαχβέ παρουσιάζεται εμπρός τους και προαναγγέλλει την τιμωρία τους[2]. Μιλώντας για την Ιεζάβελ υπογραμμίζει πως τα σκυλιά θα την φάνε στην περιοχή της Ιεζραέλ. Το ίδιο θα συνέβαινε και σε οποιονδήποτε από τον οίκο του Αχαάβ πεθάνει στην πόλη[3]. Πράγματι έτσι γίνεται. Όπως αναφέρεται[4], μετά τη θανάτωση της Ιεζάβελ από τον Ιού, οι υπηρέτες που πήγαν να τη θάψουν, βρήκαν μόνο το κρανίο της, τα πόδια της και τις παλάμες των χεριών της. Τα υπόλοιπα τα είχαν φάει οι σκύλοι, όπως ακριβώς είχε προφητεύσει ο προφήτης Ηλίας.
Η ίδια ακριβώς κατάρα εκτοξεύονταν και στα Νέο-Χεττιτικά βασίλεια, όπως συνάγεται από την επιγραφή του Γιαρίρις και από την επιγραφή του δούλου τού Τουβάτις, βασιλιά της Ταμπάλ[5]. Η πρώτη έχει το εξής περιεχόμενο:

«Μπορεί(:Μακάρι) τα σκυλιά του Νικαράβας (Nikarawas) να φάνε το κεφάλι του, μακριά (από εδώ) ».

Στην επιγραφή του δούλου τού Τουβάτις αναφέρονται τα εξής:

«Μπορεί (:Μακάρι) το σκυλί της Χασάμι (Hasami) της θεάς της Κουμπάμπα, να πηγαίνει μετά από αυτόν, και να φάει τους συγγενείς του…και το ίδιο το πρόσωπό του».

Ο Γιαρίρις ήταν βασιλιάς του κρατιδίου  Κάρκεμις, περίπου το 810, ενώ ο Τουβάτις βασίλευε στην Ταμπάλ περίπου το 760 π.Χ. Δεν προσδιορίζεται ποιος ήταν ο Νικαράβας, που παρουσιάζεται ως ο κάτοχος των σκυλιών στην επιγραφή του Γιαρίρις. Ίσως να ήταν θεότητα που θεωρούνταν κύριός τους. Και στα δύο κείμενα πάντως ο συντάκτης τους εκφράζει την ευχή τα σκυλιά να κατασπαράξουν κάποιον αντίπαλό τους. Μάλιστα εκφράζεται ο πόθος να φάνε το κεφάλι του, ώστε να μη μπορεί κανένας να το αναγνωρίσει. Φαίνεται ότι η μανία και το  μίσος εναντίον των εχθρών τους ήταν τόσο μεγάλο, που ζητάνε ένα πολύ οδυνηρό τέλος γι’ αυτούς.
Όπως φαίνεται και από το παλαιοδιαθηκικό κείμενο η ίδια κατάρα εξαπολύονταν εναντίον των πλέον μισητών εχθρών, και στον Ισραήλ. Στην προκειμένη περίπτωση που αναφέρθηκε, η Ιεζάβελ παρουσιάζεται στο δευτερονομιστικό κείμενο να είναι η βασικότερη αντίπαλος της Γιαχβικής θρησκείας. Όπως τονίζεται ήταν η αιτία για να κτιστεί ναός του Βάαλ  στη Σαμάρεια και ξύλινη στήλη, προκαλώντας έτσι τη ζηλοτυπία του Κυρίου[6].
Οι δύο Νέο-Χεττιτικές επιγραφές βοηθούν λοιπόν να γίνει περισσότερο κατανοητή η τιμωρία που περίμενε τους αντίπαλους της Γιαχβικής θρησκείας. Αφού είχαν παραβεί τις αρχές της, και είχαν ακολουθήσει τη Βααλική λατρεία η ποινή τους θα ήταν πολύ σκληρή. Την ίδια ακριβώς επιθυμούσαν για τους εχθρούς τους και οι βόρειοι γείτονες του Ισραήλ. Επομένως στον πολιτιστικό περίγυρο της Παλαιάς Διαθήκης, στον οποίο περιλαμβάνονταν και τα Νεο-Χεττιτικά βασίλεια, το φρικτό τέλος από έναν άγριο σκύλο[7] ήταν ο κολασμός που αναμένονταν για τα μισητά πρόσωπα.




[1] Α΄Βασ.21,1-16
[2] Α΄Βασ. 21,17-28
[3] Η τιμωρία του Αχαάβ ήταν να μη γεννήσει αρσενικό παιδί, ώστε να διαιωνίσει τον οίκο του.
[4] Β΄ Βασ. 9,36
[5] Το περιεχόμενο των δύο επιγραφών δημοσιεύεται στο Kitchen K.A. The Hieroglyphic Inscriptions of the Neo-Hittite States (c.1200-700 BC)…σ. 132
[6] Γ΄Βασ. 16,32-33
[7] Στην επιγραφή του Γιαρίρις παρουσιάζεται ένας απειλητικός σκύλος, που είναι έτοιμος να κάνει κομμάτια τον εχθρό του συντάκτη της.