Η διδασκαλία για τη δημιουργία του κόσμου στη Δυτεροβάθμια Εκπαίδευση

Νίκος Παύλου

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Α΄Μέρος)

Υπάρχει χώρος στο σύγχρονο σχολείο για ταυτόχρονη διδασκαλία της στίχων της Βίβλου για τη Δημιουργία και της θεωρίας του Δαρβίνου; Πολλοί ίσως να απαντούσαν ναι, ακόμη όμως περισσότεροι μάλλον θα έλεγαν όχι. Όπως είναι γνωστό η διδασκαλία για τη δημιουργία του κόσμου έχει ως πηγή της τους στίχους Γεν. 1,1-2,4 της Παλαιάς Διαθήκης. Σε αυτούς ο Θεός δημιουργεί τον ουρανό και τη γη, το φως, το στερέωμα, τη στεριά και τη θάλασσα, τον κόσμο των φυτών, τα ουράνια σώματα, τα ζώα της θάλασσας και της στεριάς και τέλος τον άνθρωπο. Η αφήγηση ολοκληρώνεται με καταγραφές που αφορούν την αποστολή και τα προνόμια του ανθρώπου καθώς και με επισημάνσεις για την αξία της έβδομης ημέρας της δημιουργίας.

Οι παλαιοδιαθηκικοί στίχοι που αναφέρονται στη Δημιουργία αποτελούν βασικό μέρος του Αναλυτικού Προγράμματος του μαθήματος των Θρησκευτικών. Ειδικά για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η δημιουργία περιλαμβάνεται σε ενότητες των σχολικών εγχειριδίων της Α΄ Γυμνασίου και της Β΄Λυκείου.  Στην Α΄ Γυμνασίου διδάσκεται στο πλαίσιο της παρουσίασης των περιεχομένων της Παλαιάς Διαθήκης και στη Β΄Λυκείου αποτελεί μέρος της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας που περιλαμβάνεται στην ύλη του μαθήματος.

Είναι σίγουρο πως δεν πρόκειται για μία εύκολη παρουσίαση.  Η ενημέρωση του διδάσκοντα για τις επιστημονικές, παιδαγωγικές κ.α. παραμέτρους που σχετίζονται με το θέμα θα τον βοηθήσει κατά τη διδασκαλία του, όπως και η διαχείριση που θα κάνει στο διδακτικό χρόνο. Ταυτόχρονα πρέπει να σκεφτεί απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα, σαν τα παρακάτω:

1.      Γιατί πρέπει να διδάσκονται οι μαθητές την παλαιοδιαθηκική αντίληψη για τη Δημιουργία του κόσμου; Πως θα εξυπηρετηθεί από αυτή ο στόχος της εκπαίδευσης που είναι να δώσει στην κοινωνία ολοκληρωμένες προσωπικότητες;

2.      Τι πρέπει να διδαχτούν οι μαθητές από την αφήγηση της Παλαιάς Διαθήκης για τη Δημιουργίας; Θα παρουσιαστεί όλο το σχετικό κείμενο; Θα γίνει λόγος για τις προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για την κατανόησή του (π.χ. ποια είναι η πηγή προέλευσής του, ποιο ήταν το κοσμοείδωλο που χρησιμοποίησαν οι συντάκτες του); Θα αναφερθούν άλλες σχετικές παραδόσεις, και αν ναι ποιες;

3.      Με ποιον τρόπο θα διδαχτεί η Δημιουργία; Θα γίνει η διαθεματική προσέγγιση του θέματος; Πως πρέπει να προετοιμαστεί ο θεολόγος καθηγητής για να μπορέσει να εξηγήσει στους μαθητές του με απλό (και σωστό) τρόπο αντιλήψεις κι θεωρίες, οι οποίες θεωρούνται πως αντιπαρατίθενται στη διδασκαλία της Παλαιάς Διαθήκης για το θέμα;  Πως θα κάνει ο καθηγητής ελκυστικό το μάθημά του, ώστε τα βασικά του σημεία να παραμείνουν στους μαθητές του και να αποτελέσουν κατόπιν εργαλεία που θα τους χρησιμεύσουν στη μετέπειτα ζωή τους;

Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να δοθεί μία πειστική απάντηση για να τεκμηριωθεί σήμερα, που τίποτα πλέον δε θεωρείται αυτονόητο, ο ουσιαστικός λόγος που θα πείθει για την αναγκαιότητα της γνώσης των σχετικών στίχων της Παλαιάς Διαθήκης. Σε διαφορετική περίπτωση η ενότητα απλά θα «διδάσκεται», αφού θα είναι ενταγμένη σε ένα αναλυτικό πρόγραμμα Θρησκευτικών για το οποίο υπάρχουν ενστάσεις, ακόμη και για τις ώρες της διδασκαλίας του

---