ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ;

Η ανακοίνωση των βάσεων για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση οδηγεί σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με το είδος σπουδών που προτιμάει η ελληνική κοινωνία. Δε φαίνεται λοιπόν να έχει αλλάξει, σε γενικές γραμμές, η «παραδοσιακή» αντίληψη που συνδέει τη γνώση με την κοινωνική καταξίωση και την επαγγελματική  αποκατάσταση. Φυσικά αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, αν σκεφτεί κάποιος πως η μέση ελληνική οικογένεια δαπανάει ένα σεβαστό μέρος του προϋπολογισμού της για να επιτύχει την καλύτερη δυνατή μόρφωση των γόνων της, προσβλέποντας σε ένα επιτυχημένο μέλλον τους. Ταυτόχρονα η θέση «η γνώση χάρη της γνώσης» αποτελεί μία στείρα τοποθέτηση αφού απομονώνει το έργο του πνεύματος από την παραγωγική διαδικασία. Οπότε οι προτιμήσεις των νέων στρέφονται σε σχολές που προσφέρουν σιγουριά και επαγγελματικές προοπτικές.

Ίσως οι παραπάνω σκέψεις να εξηγούν, εν μέρει τουλάχιστο, τις χαμηλές βάσεις εισαγωγής στα τέσσερα θεολογικά τμήματα τη χώρας μας. Αφού το επαγγελματικό μέλλον των εκατοντάδων απόφοιτών τους είναι αβέβαιο, μιας και η μοναδική πραγματική διέξοδός τους είναι να προσλαμβάνονται ελάχιστοι για να διδάξουν ένα μόνο μάθημα, τα Θρησκευτικά, στη Μέση Εκπαίδευση, οι περισσότεροι υποψήφιοι αποφεύγουν να τις δηλώσουν, ή τις τοποθετούν στις τελευταίες θέσεις του μηχανογραφικού τους. Δεν αποτελούν δηλαδή κύρια επιλογή της μεγάλης πλειοψηφίας των υποψηφίων φοιτητών. Αυτή όμως η αντιμετώπιση που έχουν οι θεολογικές σπουδές νομίζω πως τις αδικεί, ενώ στερεί πολλούς νέους από τη γνωριμία με ένα σημαντικό αντικείμενο. Θα εξηγήσω στη συνέχεια τι εννοώ, αφού διευκρινίσω καταρχήν πως η πανεπιστημιακή θεολογία δεν αποτελεί – και δε μπορεί να αποτελεί- μέσον για την προσωπική επαφή με το θείο και την κλήση που δίνει ο Θεός. Τα παραπάνω είναι εμπειρικές λειτουργίες και βέβαια δε χρειάζονται ειδικές πανεπιστημιακές σπουδές για να τις αποκτήσει κάποιος, αλλά απεριόριστη πίστη και συμμετοχή στη λειτουργική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Άρα οι θεολογικές σπουδές δεν απευθύνονται σε μία ομάδα «εκλεκτών», αλλά σε όλους τους ανθρώπους που επιθυμούν να γνωρίσουν και να ερευνήσουν εκφάνσεις του θρησκευτικού φαινομένου, και ιδιαίτερα του χριστιανισμού και της ορθοδοξίας, που είναι βασικοί πυλώνες του πολιτισμού μας.

Ας δούμε λοιπόν στη συνέχεια μερικούς από τους λόγους που αναδεικνύουν την αξία των θεολογικών σπουδών και μπορεί να οδηγήσουν έναν νέο σε μία πανεπιστημιακή θεολογική σχολή: Οι θεολογικές σπουδές αποτελούν αφετηρία για τη διεύρυνση των γνώσεων που αφορούν το Χριστιανισμό, που είναι, όπως τονίστηκε, βασικό συστατικό του δυτικού πολιτισμού. Ταυτόχρονα οδηγούν στη γνώση του θρησκευτικού φαινομένου, που επηρεάζει μεγάλες ανθρώπινες ομάδες και καθορίζει τον τρόπο ζωής τους. Οπότε οι νέοι θα αποκτήσουν ένα πολύτιμο εργαλείο ερμηνείας του σημερινού κόσμου. Καλύπτουν μία μεγάλη γκάμα ενδιαφερόντων που περιλαμβάνει ιστορία, αρχαιολογία, μουσική, χρήση ερμηνευτικών μεθόδων κ.α. Μέσω αυτών γίνεται γνωριμία με μία σημαντική πτυχή της ανθρώπινης σκέψης, της θρησκευτικής. Ο θεολόγος έρχεται σε επαφή με κείμενα που είναι ζωντανά, επηρέασαν και εξακολουθούν να επηρεάζουν πολλές πτυχές του πολιτισμού και της καθημερινότητας.

Οι θεολογικές σπουδές δίνουν το δικαίωμα να προχωρήσει κάποιος σε μεταπτυχιακές σπουδές που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Μάλιστα, αν αυτές σχετίζονται με τα κείμενα της Βίβλου μπορεί να χρησιμοποιήσει για τις έρευνές του, ό, τι πιο σύγχρονο έχουν να επιδείξουν οι επιστήμες της ιστορίας, της αρχαιολογίας της ραδιοχρονολόγησης, της γλωσσολογίας κοκ.

Τα τέσσερα θεολογικά τμήματα ανήκουν στα δύο από τα καλύτερα σύγχρονα Πανεπιστήμια, σύμφωνα και με τελευταία έρευνα, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ο νέος άνθρωπος μέσα σε ένα τέτοιο σημαντικό πανεπιστημιακό campus, στο οποίο είναι συνεχής η ανταλλαγή ιδεών και κατά συνέπεια η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, θα μπορέσει να ξεδιπλώσει την προσωπικότητά του και να ανακαλύψει τα ενδιαφέροντά του και τις δεξιότητές του.

Τέλος, δε χρειάζεται να τονιστεί πως το πτυχίο της θεολογίας δίνει την ευκαιρία για συμμετοχή στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Αν και οι θέσεις, όπως τονίστηκε, δεν είναι πολλές, εντούτοις παρέχει δυνατότητα για διορισμό σε θέση θεολόγου καθηγητή στη Μέση Εκπαίδευση.

Ας μη θεωρηθεί όμως ότι με τα παραπάνω καλύπτονται όλα τα «αγαθά» που παρέχουν οι θεολογικές σπουδές. Είναι μόνο ενδεικτικά στοιχεία που στοχεύουν να φανερώσουν πως και οι σπουδές που δεν αποτελούν, για λόγους που θεωρούνται απόλυτα κατανοητοί, προτεραιότητα για τους νέους, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά εργαλεία στην προσπάθεια για την επιτυχία στη ζωή. Επομένως υπάρχουν λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν στη σπουδή της θεολογικής επιστήμης. Το σίγουρο είναι πως αυτός που θα την επιλέξει μάλλον δε θα μετανιώσει για την επιλογή του.

Νίκος Παύλου